Szostakowski (Kobelis-Szostakowski) Stanisław (1929–1994), historyk, profesor Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Olsztynie.
Ur. 24 III w Wilnie, był synem Modesta, kościelnego wileńskiej parafii św. Rafała, i Agnieszki z Żukowskich. Miał starszego brata Kazimierza (ur. 1912), żołnierza wileńskiego AK, więzionego do r. 1956, odznaczonego w r. 2011 Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
W r. 1946 S. z rodziną został w ramach tzw. repatriacji przesiedlony z Wilna do Pasłęka. Ukończył w Pasłęku szkołę średnią, po czym pracował jako nauczyciel szkół powszechnych w Młynarach (1947–8) i Pasłęku (1949–51). Po zaliczeniu specjalnego kursu w Łodzi uczył w szkołach średnich w Ostródzie: w l. 1951–3 w Liceum Pedagogicznym Tow. Przyjaciół Dzieci, a w l. 1958–65 w Państw. Liceum Pedagogicznym. W tym okresie studiował eksternistycznie historię na UMK w Toruniu i w r. 1961 uzyskał stopień magistra na podstawie pracy poświęconej Zenonowi Świętosławskiemu, napisanej pod kierunkiem Witolda Łukaszewicza. Równocześnie pełnił funkcję kierownika sekcji historii w Wojewódzkim Ośrodku Doskonalenia Kadr Oświatowych w Olsztynie (1953–60) oraz Okręgowym Ośrodku Metodycznym przy Kuratorium Okręgu Szkolnego (1960–9). Debiutował artykułem Uwagi o jedności nauczania i wychowania na lekcjach historii („Historia i Nauka o Konstytucji” 1956 nr 4), po czym opublikował zbiór Na mazurskiej ziemi. Opowiadania z dziejów Warmii i Mazur (W. 1960) oraz pracę popularnonaukową O Edwardzie Dembowskim (W. 1962, wyd. 2, W. 1969). W r. 1963 został członkiem PZPR. Od poł. l. sześćdziesiątych mieszkał w Olsztynie, dojeżdżając do pracy w Liceum dla Pracujących w Ostródzie (1965–9); uczył także w olsztyńskim II Liceum Ogólnokształcącym (1966–9). Był autorem wielokrotnie wznawianych i uzupełnianych podręczników Historia. Dla klasy 6 (W. 1964, wyd. 11, W. 1974) oraz Historia. Dla klasy 7 (W. 1965, wyd. 10, W. 1973); ukazały się one w łącznym nakładzie 13 mln egzemplarzy. Opracował też wybór źródeł „Dzieje Warmii i Mazur w wypisach” (W. 1964). Kontynuował wydawanie prac popularnonaukowych, Na obcej ziemi. Opowieść o Tadeuszu Krępowieckim 1798–1847 (W. 1966) i Hołd pruski (W. 1968, wyd. 3, W. 1986), oraz napisał hasła dotyczące woj. olsztyńskiego do publikacji „Miasta polskie w tysiącleciu” (Wr. 1967).
Dn. 1 IV 1969 doktoryzował się S. na UMK na podstawie napisanej pod kierunkiem Łukaszewicza rozprawy Prasa obozu arystokratyczno-konserwatywnego na emigracji (1832–1848), po czym w r. 1969 podjął pracę w Wyższej Szkole Nauczycielskiej (od r. 1974 Wyższa Szkoła Pedagogiczna, WSP) w Olsztynie, najpierw jako wykładowca, a od r. 1971 – docent. W l. 1969–71 był tam prodziekanem Wydz. Humanistycznego, a w l. 1971–5 prorektorem; pod koniec lutego 1972 objął kierownictwo Zakł. Historii (był twórcą kierunku historycznego w tej uczelni). Opublikował kolejne prace, m.in. O Mikołaju Koperniku (W. 1971, wyd. 2, W. 1987, po słowacku, Bratislava 1973), swą pracę doktorską pt. Z kart Wielkiej Emigracji. Prasa obozu arystokratyczno-konserwatywnego w latach 1832–1848 (Olsztyn 1974), Na barykadach wolności. Z dziejów walk o wolność naszą i waszą (1832–1856) (W. 1976, wyd. 2, W. 1986) oraz Franciszek Gorzkowski. Ok. 1750–1830. Warmiak w służbie insurekcji (Olsztyn 1977). W zredagowanym przez siebie zbiorze rozpraw współpracowników „Prace historyczne” (Olsztyn 1981), zamieścił artykuł o młodzieżowej konspiracji w Wilnie po powstaniu listopadowym, a wspólnie z Jerzym Sikorskim zredagował pracę „Dzieje Warmii i Mazur w zarysie” (W. 1981 I). Uczestniczył w pracach Inst. Programów Szkolnych w Warszawie oraz mieszanych komisji ds. weryfikacji podręczników szkolnych: Polska–RFN, Polska–Austria, Polska–Węgry i Polska–Czechosłowacja. Działał w egzekutywie uczelnianej oraz Komitecie Miejskim PZPR w Olsztynie, a także w Zarządzie Głównym Tow. Krzewienia Kultury Świeckiej. Od r. 1978 pełnił ponownie funkcję prorektora; po rezygnacji w r. 1981 rektora Juliusza Popowicza, był przez pięć miesięcy (1 IV – 31 VIII t.r.) p.o. rektorem uczelni. Po wprowadzeniu w r. 1981 stanu wojennego zaprzestał działalności w PZPR, lecz zachował członkostwo w partii. W l. 1982–7 pełnił funkcję dziekana Wydz. Humanistycznego. W r. 1984 został kierownikiem Zakł. Historii Polski. Habilitował się w r. 1987 na UMK na podstawie rozprawy Prusy Wschodnie w polskim ruchu patriotycznym 1830–1865 (Olsztyn 1987), która uzyskała nagrodę Inst. Zachodniego w Poznaniu. W r. 1988 objął na olsztyńskiej WSP dyrekcję nowo powołanego Inst. Historii; kierował w nim równocześnie Zakł. Historii Polski XIX i XX wieku. W l. osiemdziesiątych prowadził kwerendy w archiwach wileńskich dotyczące zwłaszcza tzw. Małej Litwy (Litwy pruskiej) oraz początków litewskiego ruchu narodowego; ich wyniki publikował w uczelnianych wydawnictwach. Po zmianie ustroju politycznego opracował na nowo podręcznik Historia: kl. 6. Polska w latach świetności i upadku (XIV–XVIII w.) (W. 1992, wyd. 3 zmienione, W. 1994) oraz opublikował pracę Z dziejów Wielkiej Emigracji (W. 1991). W r. 1991 został mianowany profesorem WSP w Olsztynie.
S. działał w wielu towarzystwach naukowych, m.in. był członkiem zarządu (1959–80) i prezesem (1967–9) olsztyńskiego oddz. Polskiego Tow. Historycznego, wiceprezesem Rady Naukowej Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego oraz wiceprezesem Zarządu Głównego Stow. Społeczno-Kulturalnego «Pojezierze», a także dyrektorem Olsztyńskiego Uniw. Powszechnego Tow. Wiedzy Powszechnej. Wchodził w skład kolegiów redakcyjnych czasopism „Warmia i Mazury” oraz „Wiadomości Historyczne”, należał także do Rady Redakcyjnej „Komunikatów Mazursko-Warmińskich”. Zmarł nagle 7 V 1994 w Olsztynie i tam został pochowany. Był odznaczony, m.in. Srebrnym (1969) i Złotym (1973) Krzyżami Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1982), Medalami 30-lecia (1974) i 40-lecia (1984) Polski Ludowej oraz Medalem KEN.
S. był dwukrotnie żonaty. W zawartym w r. 1951 małżeństwie z Małgorzatą z Galickich (ur. 1931), profesor historii olsztyńskiej WSP, miał córki: Hannę (ur. 1952), lekarza medycyny, i Joannę (ur. 1958), nauczyciela akademickiego Uniw. Zielonogórskiego. Drugie (od r. 1989) małżeństwo z Ireną z Szymanowskich (ur. 1943), pracownikiem administracyjnym olsztyńskiej WSP, było bezdzietne.
Chłosta J., Ludzie Olsztyna, Olsztyn 2000; Katalog rozpraw doktorskich i habilitacyjnych 1969, W.–P. 1970 s. 34–5; Olsztyńskie biografie literackie 1945–1988, Olsztyn 1991 (częściowa bibliogr.); Oracki T., Twórcy i działacze kultury w województwie olsztyńskim w latach 1945–1970. Materiały biograficzne, Olsztyn 1975; – Brym S., Wyższa Szkoła Pedagogiczna – rys historyczny, w: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie we wspomnieniach, Red. J. Górniewicz, Olsztyn 2011 s. 135, 137–8; Gancewski J. i in., Wierni Klio. 60 lat oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego w Olsztynie, Olsztyn 2008; Gross R., Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie 1969–2009, Olsztyn 2009; Kalembka S., Zamiast wstępu, w: Powstaniec polski w Prusach Wschodnich i na emigracji. Z dziejów wychodźstwa polskiego i myśli politycznej po 1831 roku, Red. tenże, Olsztyn 1995 s. 7–9 (fot.); Księga pamiątkowa Państwowego Liceum Pedagogicznego w Ostródzie, Ostróda 1963 s. 44; Roszko J., Drętwa mowa dziejów, „Życie Liter.” R. 24: 1974 nr 43 s. 12; Segiet J., Bryk o dziejach regionu, „Głos Olsztyński. Archipelag” 1961 nr 24 s. 7; Wronkowski C., Akademia pedagogiczna, tamże 1973 nr 142 s. 5 (fot.); tenże, Doc. dr Stanisław Szostakowski, „Warmia i Mazury” 1979 nr 5 s. 27 (fot.); – Nekrologi i wspomnienia pośmiertne z r. 1994: „Komunikaty Mazur.-Warmińskie” nr 4 (N. Kasparek), „Życie Warszawy” nr 110; – Arch. Uniw. Warmińsko-Mazur. w Olsztynie: Zespół WSP, akta osobowe pracowników (jako Kobelis-Szostakowski, fot.); – Informacje Małgorzaty Szostakowskiej z Olsztyna i Kazimierza Krajewskiego z W.
Norbert Kasparek