Stefan (zm. 1159), biskup poznański.
Wg informacji Jana Długosza, zawartych w Katalogu biskupów poznańskich, S. pochodził z rodu Roliców.
Wcześniejsza kariera S-a nie jest znana; Długosz wspomniał, że na biskupstwo awansował jako kanonik poznański. Był nominatem ks. wielkopolskiego Mieszka III Starego, konfirmowanym przez arcybp. gnieźnieńskiego Jana (Janika) i przez niego konsekrowanym na biskupa w Kaliszu w r. 1151 (Katalog biskupów poznańskich) lub w r.n., po śmierci bp. Peana (Rocznik lubiński, Roczniki Jana Długosza), prawdopodobnie w nowo ufundowanej przez księcia prepozyturze kanonicznej p. wezw. św. Pawła. Podobnie jak arcybp. Jan, również S. reprezentował interesy książąt-juniorów. W r. 1152 lub r.n. wystąpił obok arcybiskupa i ks. Mieszka III w roli świadka na przywileju fundacyjnym Zbyluta Pałuki dla klasztoru Cystersów w Łeknie, umacniając jego testament zawartą w formule penalnej groźbą klątwy.
Rocznik kapituły krakowskiej podaje śmierć jakiegoś biskupa Stefana pod r. 1156, ale zapiskę tę należy raczej łączyć z noszącym to imię biskupem lubuskim, występującym w r. 1149. Bardziej wiarygodną datę, jako źródło miejscowe Rocznik lubiński podaje zgon bp. poznańskiego S-a pod r. 1159, wymieniając Bernarda jako jego następcę. Kontrowersje budzi także data dzienna śmierci S-a. W Nekrologu lubińskim, wydanym przez Wojciecha Kętrzyńskiego, jego komemorację zidentyfikowano dwukrotnie: 2 III, wspólnie z bp. wrocławskim Konradem (1142–6), przez część badaczy niesłusznie uznawanym za biskupa poznańskiego i 3 IX z niepełną datą roczną w zapisce o znacznie późniejszej proweniencji (rkp. Bartłomieja z Krzywinia, zm. 1669), poprawioną na r. 1156, najprawdopodobniej w oparciu o tekst Długosza (rkp. Stanisława Kieszkowskiego, zm. 1814). Natomiast w najnowszym wydaniu Nekrologu lubińskiego, dokonanym przez Zbigniewa Perzanowskiego w oparciu o XV-wieczny kodeks pergaminowy, brak jest poświęconej S-owi zapiski z 3 IX. W świetle uwag wydawcy (podobnie wcześniej G. Sappoka), związanie zapiski nekrologicznej z 2 III ze śmiercią S-a wydaje się najbardziej prawdopodobne. Wg Katalogu biskupów poznańskich S. pochowany został w katedrze poznańskiej.
Dobosz J., Dokument fundacyjny klasztoru cystersów w Łeknie, w: Studia i materiały do dziejów Pałuk, Red. A. M. Wyrwa, P. 1989 I 1, 72–3; tenże, Monarcha i możni wobec Kościoła w Polsce do początku XIII wieku, P. 2002 s. 316–20; Dokument fundacyjny klasztoru cystersów w Łeknie z roku 1153, Oprac. A. M. Wyrwa, P. 2003; Karwowski S., Biskupi poznańscy z XII i początku XIII w., „Roczniki Pozn. Tow. Przyjaciół Nauk” T. 37: 1911 s. 119; Nowacki, Dzieje archidiecezji pozn., II; Sappok G., Die Anfänge des Bistums Posen und die Reihe seiner Bischöfe von 968 bis 1498, Leipzig 1937 s. 86; Semkowicz A., Krytyczny rozbiór Dziejów Jana Długosza (do roku 1384), Kr. 1882 s. 177–9; – Długosz, Annales, V–VI; Długosz, Opera, I (Catalogus episcoporum Posnaniensium); Kod. Wpol., I nr 18; Kozłowska-Budkowa, Repertorium pol. dokumentów; Mon. Pol. Hist., V (Liber mortuorum monasterii Lubinensis); Mon. Pol. Hist. (S.N.), V (Najdawniejsze roczniki krak. i kalendarz), VI (Roczn. lubiński), IX cz. 2 (Księga bracka i nekrolog opactwa Panny Marii w Lubiniu).
Dariusz Karczewski