INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Stefan Dziewulski     
Biogram został opublikowany w 1948 r. w VI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Dziewulski Stefan (1876–1941), prawnik, ekonomista, syn Eugeniusza, prof. fizyki Uniwersytetu Warsz., i Anieli z Krauzów. Ur. się w Warszawie. Po ukończeniu Wydz. Prawnego w Warszawie w r. 1899 studiował nauki społeczne na Uniwersytecie Berlińskim i Paryskim. W czasie studiów uniwersyteckich w Warszawie uczestniczył w tajnych organizacjach narodowych, był jednym z organizatorów zjazdu młodzieży ze wszystkich trzech zaborów w czasie odsłonięcia pomnika Mickiewicza w Warszawie 24 XII 1898. Wybijając się na czoło organizacji studenckich, piastował godność prezesa tajnej Bratniej Pomocy Stud. Uniw. Warsz. Uczestniczył w tajnym Tow. Oświaty Ludowej i w zorganizowaniu Związku Młodzieży Robotniczej i Rzemieślniczej im. Kilińskiego, jak również towarzystwa »Sokół«. Z tajnego »Związku Młodzieży Polskiej« (Zetu) awansował do Ligi Narodowej. W czasie studiów w Berlinie nawiązał bliższe stosunki z młodzieżą narodową Wielkopolski i Śląska i uczestniczył w jej pracach. Poza tym bywał delegatem młodzieży na zjazdach odbywających się za granicą i pisywał artykuły do czasopism, które kolportowano do b. zaboru rosyjskiego.

Aplikację adwokacką odbywał w kancelariach wybitnych obrońców warszawskich: Dominika Anca, Juliana Krzyckiego i Stanisława Leszczyńskiego. W r. 1904 został adwokatem przysięgłym i jako taki występował w politycznych procesach karnych. Od roku 1904–28 wydawał i redagował kwartalnik naukowy »Ekonomista«, następnie przez dwa lata »Prawo i ekonomię«. Z jego inicjatywy powstało w r. 1917 Tow. Ekonomistów i Statystyków Polskich, w którym pełnił obowiązki wiceprezesa i sekretarza. Należał od lat uniwersyteckich do obozu narodowodemokratyczncgo. W r. 1911 z powodu odwołania strajku szkolnego wystąpił ze stronnictwa razem z G. Simonem, Ant. Ponikowskim i in. (t. zw. secesja). W okresie I wojny światowej D. brał żywy udział w pracach Komitetu Obywatelskiego m. Warszawy, jako jego sekretarz generalny.

Jeszcze mocniej pociągała go robota polityczna, w której starał się łączyć różnych patriotów niepodległościowców. Przed wojną światową należał do Komisji Stronnictw Niepodległościowych (1912–4) i popierał ruch legionowy. Należał do twórców Ligi Państwowości Polskiej. W czasie wojny światowej wydawał wraz z grupą zwolenników orientacji austriackiej nielegalne pismo pt. »Wiadomości wojenne«. W r. 1916 odbył z ramienia Nacz. Komitetu Narodowego podróż do Szwajcarii celem nawiązania kontaktu z wybitnymi przedstawicielami Polski w tym kraju: Sienkiewiczem, J. Kucharzewskim, S. Askenazym. Współinicjował wówczas wydanie w Szwajcarii wydawnictwa »Pologne« oraz »Polen«.

W r. 1917 wszedł do Tymczasowej Rady Stanu jako przedstawiciel Ligi Państwowości Polskiej. W r. 1918 mianowany podsekretarzem stanu kierował przez parę miesięcy Ministerstwem Spraw Wew. oraz. Min. Pracy i Opieki Społ. W tym charakterze zorganizował Wydział Statystyczny, przeprowadził statut Głównego Urzędu Statystycznego Wydz. Asekuracyjnego, który przekształcił się później w Powszechny Zakład Ubezp. Wzaj. Pracował też w Radzie Naukowej Min. Sprawiedliwości, w Radzie Emigracyjnej Min. Pracy i Opieki Społecznej.

Jakkolwiek zwycięstwo orientacji Dmowskiego utrudniło mu działalność polityczną, jednak i dalej gromadził w swym salonie secesjonistów z dawnej endecji oraz z dawnych członków Zetu. W r. 1920–1 wchodził w skład wojskowego korpusu sądowego jako sędzia śledczy, a następnie orzekający. Od r. 1924 prowadził parokrotnie wykłady w Centrum Wyszkol. przy Sztabie Głów., dla generałów i pułkowników, z dziedziny gospodarczej struktury Polski oraz polityki gospodarczej. Od r. 1927 był profesorem Wolnej Wszechnicy Polskiej, gdzie wykładał historię doktryn ekonomicznych. Przez 3 lata był dziekanem Wydz. Nauk. Politycz. i Społecz. Zorganizował wówczas liczne specjalne kursa np. dla pracowników samorządowych, urzędników Min. Skarbu itd. Należał do organizatorów filii Wolnej Wszechnicy w Łodzi.

W czasie drugiej wojny światowej, jako członek Zarz. Głów. Polskiego Czerwonego Krzyża, brał w czasie oblężenia Warszawy czynny udział w organizowaniu pomocy dla ofiar wojny. W ostatnich miesiącach swego życia poświęcił się specjalnie akcji pomocy dla więźniów, współpracując z Patronatem Opieki nad Więźniami. W r. 1940 zorganizował Komisję Statystyczną przy stoł. Komitecie Samopomocy Społecznej, którą kierował do ostatka. Zebrania polityczne u niego odbywały się jeszcze i wówczas, w szczupłym gronie przyjaciół.

Zmarł 10 marca 1941. Żonaty z Antoniną Marią Natanson, miał 5 dzieci, m. i. Stanisława, architekta, i Marię, prof. Konserwatorium muz. w Krakowie. W ciągu całego życia cechowała D-go ogromna ofiarność na cele społeczne. Wraz z żoną łożył pokaźne sumy, najczęściej nie ujawniając nazwiska ofiarodawcy; podtrzymywał istnienie »Wszechświata«, tworzył fundacje w Kasie im. Mianowskiego i Uniwersytecie JagielI. Udzielał też pomocy kształcącej się młodzieży.

Pierwszą publikacją D-go był Proces szkolny we Wrześni, Lw. 1902, następne prace drukował w »Ekonomiście«; Stowarzyszenia spożywcze w Królestwie Polskim, 1909; Statystyka ludności gub. lubelskiej i siedleckiej wobec projektu utworzenia gub. chełmskiej, 1909; Statystyka projektu rządowego o wyodrębnieniu Chełmszczyzny, 1910. Wspólnie z Radziszewskim podjął wydanie historii Warszawy, sam opracowując t. I: Warszawa, dzieje miasta, topografia, statystyka ludności (W. 1913, s. 500). Następnie opublikował: Polska myśl ekonomiczna na Wszechnicy Wileńskiej, 1920; Siły gospodarcze Państwa Polskiego, 1920; Les résultats du plébiscite en Haute Silésie, 1921; Kwestia emigracji, 1925; Polska szkoła ekonomiczna, 1927; Linie wytyczne polityki gospodarczej Polski, 1930.

 

Enc. Org.; Czy wiesz kto to jest, W. 1938; Informacje rodziny, Aleksego Bachulskiego, B. Nawroczyńskiego.

 Red.

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

 

Jakub Natanson

1832-08-20 - 1884-09-14 chemik
 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Kazimierz Funk

1884-02-23 - 1967-11-19
biochemik
 

Konstanty Laszczka

1865-09-03 - 1956-03-23
grafik
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Ludwik Tadeusz Rzucidło

1909-09-16 - 1984-02-07
lekarz
 

Jan Szczawiej

1906-01-21 - 1983-04-23
poeta
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.