Stefan (Szczepan) Goły z Miszewa i Szczytna h. Prus (zm. ok. 1484), kasztelan płocki.
Mógł być potomkiem Piotra z Miszewa Prusów (potem Miszewko-Stefany i Miszewko Strzałkowskie), należącego w r. 1363 do starszyzny rodu Prusów z Mazowsza płockiego, krewnym Marcina Śledzia z Miszewa i Adama ze Szczytna, występujących wcześniej od S-a wśród dworzan ks. Władysława I płockiego. Ojciec S-a nie jest znany.
S. pojawił się 12 VI 1437 jako dworzanin w otoczeniu ks. Władysława I, a 5 VIII t.r. jako star. płocki. Urząd starosty przejął po Zawiszy z Konradźca i Dłużniewa (znanym do 29 VII 1437) i pełnił go prawdopodobnie do 28 VIII 1438. Następnie został kuchmistrzem nadw. księcia płockiego (poświadczony z urzędem w l. 1439–40, przestał go pełnić przed r. 1444). Jako kuchmistrz był 15 VI 1439 jednym z rozjemców Lubiczów z Miszewa Murowanego. Dn. 23 VII 1441 znalazł się wśród świadków nadania przywileju książęcego dla miasteczka Bielska w ziemi płockiej. W r. 1450 naganił w księstwie płockim szlachectwo Klemensa z Jabłeczników z ziemi zakroczymskiej, lecz przegrał i poniósł karę finansową. Po Krystynie ze Szreńska, wojewodzicu płockim, otrzymał od Władysława I urząd podstolego płockiego, na którym jest znany od 18 IX t.r. do sierpnia 1463. Występował często w otoczeniu Władysława I (zm. 1455) oraz jego synów Siemowita VI i Władysława II. Dn. 24 VII 1458 w Płocku poświadczył zobowiązanie władzy książęcej, że pobór nadzwycz. ustanowiony przez biskupa i kapit. płocką na obronę księstwa przed najazdami krzyżackimi jest dobrowolny i nie narusza swobód Kościoła. Dn. 7 VII 1459 uczestniczył w Gostyninie w przejęciu władzy w ziemi gostynińskiej przez młodych książąt płockich po śmierci księżnej Małgorzaty, wdowy po ks. rawskim Siemowicie V. Po zgonie ostatnich książąt płockich (1462) wraz z innymi urzędnikami księstwa, opowiedział się za prawem do objęcia władzy w Płocku przez ks. mazowieckiego Konrada III Rudego z linii czersko-warszawskiej Piastów mazowieckich. Dn. 7 III t.r. w Płocku poświadczył przywileje księżnej płońskiej Katarzyny dla kleru diec. płockiej oraz dla m. Płocka. Następnie został współpracownikiem Konrada III Rudego; występował w jego otoczeniu w Płocku 25 V i Raciążu 3 VI oraz w Wyszogrodzie 1 VIII 1463. Uczestniczył systematycznie w sejmach mazowieckich, zwoływanych przez regentkę Barbarę i Konrada III Rudego w imieniu małoletnich książąt. Dn. 17 I 1464 na sejmie w Zakroczymiu wystąpił jako cześnik płocki, jednak później w okresie od grudnia t.r. do kwietnia 1467 działał jako stolnik płocki; należy przyjąć, że zrezygnował z urzędu cześnika na rzecz Krzysztofa Boleścica z Kępy i przejął po nim urząd stolnika. W r. 1468 awansował po nim na kaszt. płockiego; był znany na tym urzędzie od 1 XI t.r. do 10 I 1481. Wszedł wówczas do grona dygnitarzy książęcego Mazowsza, uczestniczących w sejmach i obradach rady książęcej. W l. 1469–70 przebywał także w Warszawie, stolicy księstwa czersko-warszawskiego. Dn. 3 IV 1471 na sejmie w Zakroczymiu wraz z innymi dygnitarzami Mazowsza potwierdził jego podział na cztery księstwa, przeprowadzony przez książąt, uznając władzę ks. Kazimierza III w księstwie płockim wraz z Wizną i Wyszogrodem. Świadczył też 11 VI t.r. w Płocku na wspólnym przywileju czterech książąt dla doktora dekretów i kanonika płockiego Mikołaja z Mierzeńca i jego krewnych. Od tego czasu uczestniczył jedynie w działaniach ks. Kazimierza, bp. elekta płockiego oraz w sejmach księstwa płockiego, występując obok woj. płockiego Krzysztofa z Kępy. W Płocku był świadkiem 12 VI t.r. nadania przez ks. Kazimierza przywileju dla m. Sierpca, własności podkomorzego płockiego Andrzeja z Gólczewa, a 13 VII t.r. zapisu kanclerza płockiego Racibora z Golejewa dla m. Płocka. Poświadczył 26 IV 1473 w Mąkolinie nadanie przywileju ks. Kazimierza dla Gozdawów, a wraz z innymi dygnitarzami w Raciążu 5 II 1474 – książęce potwierdzenie dotychczasowych praw możnowładztwa i szlachty płockiej. Po przejęciu władzy w księstwie płockim przez ks. mazowieckiego Janusza II w r. 1475 w związku z konsekracją biskupią Kazimierza, był w Płocku: 6 II 1476 w otoczeniu nowego księcia oraz 1 XII 1477 w otoczeniu ks. warszawsko-zakroczymskiego Bolesława V, utrzymującego wspólny dwór z Januszem II. Dn. 2 VI 1479 świadczył na przywileju Janusza II dla Jana ze Skarzyna, wystawionym na prośbę księżnej płońskiej Katarzyny.
S. dorobił się sporego majątku ziemskiego. Jeszcze przed r. 1441 otrzymał od Władysława I bogatą tenutę Dobrzyków, którą dzierżył do 27 XII 1472, kiedy to odstąpił ją współpracownikowi ks. Kazimierza, Mikołajowi Dołędze z Krosny, po otrzymaniu kwoty zastawu 300 kop gr. Dn. 13 VI 1446 kupił wieś Strupino wraz z młynem (w ziemi płockiej, zaginiona, nietrafnie identyfikowana ze Stopinem Junoszów) za 100 kop w półgroszach, ale tę transakcję odwołał następnie burgrabia płocki Jakub. W Płocku S. kupił 28 VIII 1449 za 300 kop gr wieś Rzyć (zaginiona, błędnie identyfikowana z Życkiem w ziemi gostynińskiej) od Mikołaja Stopskiego z Rzyci. Następnie zamienił Rzyć z Janem Strachowskim z Grąbca na wieś parafialną Białyszewo, co potwierdził jego brat Mikołaj Mnich, zobowiązując się wydać Białyszewo pod zakładem 200 kop gr. S. uzyskał wówczas od Władysława I na Białyszewo i inne przyszłe dobra w księstwie płockim czynsz książęcy z wysoce uprzywilejowaną stawką po 2 gr z włóki osiadłej. W r. 1451 książę zobowiązał się wypłacić za S-a Mikołajowi Stopskiemu 100 grzywien pruskich, które był winien S-owi z tytułu rezydencji osobistej w księstwie oraz zapisał tę kwotę na Nowej Wsi na Zawkrzu. W l. 1452–4 pozyskał S. Szczytno niedaleko Miszewa, większą i dobrze zagospodarowaną własność Prusów w ziemi płockiej, skupiając kolejno działy Adama ze Szczytna i jego krewnych. Założył tam nową rezydencję. Pisał się od tej pory z Miszewa i Szczytna.W r. 1458 nabył poł. Rogienic w ziemi płockiej za 140 kop gr. W r. 1475 poświadczył wraz z kaszt. czerskim i współrodowcem Janem z Mińska, przynależność Piotra Falęckiego z Falęcina w ziemi wyszogrodzkiej do rodu Prusów.
S. ożenił się z Małgorzatą (zm. po 1486), jedną z córek kanclerza ziemskiego płockiego Andrzeja z Zakrzewa, dziedziczących po ojcu dobra, m.in. wójtostwo w biskupiej wsi Chodków w ziemi wyszogrodzkiej. W r. 1473 Małgorzata zastawiła siostrze Zuzannie, żonie Jana Żernickiego z ziemi dobrzyńskiej, swój dział dóbr w Zakrzewie w ziemi wyszogrodzkiej. W r. 1476, S. z żoną odstąpił wójtostwo w Chodkowie za 50 kop gr kanonikowi płockiemu, medykowi Piotrowi z Chodkowa, kanclerzowi nadw. książąt Bolesława V i Janusza II. Zapewne wówczas wszedł z żoną w posiadanie Mochowa, wsi parafialnej w ziemi płockiej. W r. 1477 oboje zapisali klasztorowi Dominikanów w Płocku czynsz roczny w wysokości 3 kop gr ze swoich dóbr Szczytno, Białyszewo i Mochowo. S. po 10 I 1481 nie pojawiał się już publicznie, zapewne chorował. Zmarł prawdopodobnie przed poł. r. 1484, kiedy urząd kaszt. płockiego z nominacji Janusza II objął Mikołaj Krośnia z Krośni i Dobrzykowa, dotychczasowy sędzia ziemski płocki.
Z małżeństwa z Małgorzatą pozostawił S. synów, Pawła i Stefana. Paweł, zwany też Płockim (zm. 1508/9), był w l. 1478–88 dworzaninem Janusza II i Bolesława V. Objął Szczytno, ożenił się z Anną, córką kaszt. zakroczymskiego Wojciecha z Bartnik, w r. 1487 zapisał jej wiano na swoich dobrach. Miał uprawnienia do uzyskiwania dochodów państwowych wraz z urzędnikami Mazowsza płockiego. Jego syn Andrzej był dworzaninem królowej Bony, a córka Anna została żoną cześnika wyszogrodzkiego Hieronima Nakwaskiego. Stefan Miszewski (zm. po 1520) objął Miszewo; uzyskał w r. 1497 skonfiskowane za niestawiennictwo na wyprawę wojenną dobra szlachty z Brunowa, Ostrowów, Płony, Rogienic i Sulikowa w ziemi płockiej. Po zgonie star. płockiego Prokopa Sierpskiego, został jednym z opiekunów jego córek, Urszuli i Elżbiety; pozostawił licznych potomków.
Łempicki J., Herbarz Mazowiecki, P. 1997 I–II 311n (potomkowie Stefana, kasztelanica); Słown. Hist.-Geogr. Ziem Pol., II (Chodków, Zakrzewo, z błędami: Białyszewo, Dobrzyków, Miszewo, Mochowo, Nowa Wieś Mała, Szczytno); – Chwalibińska J., Ród Prusów w wiekach średnich, Tor. 1948 s. 36–7; Gawarecki W. H., Przywileje, nadania i swobody przez królów polskich [...] udzielone miastom województwa płockiego, W. 1928 s. 174; Semkowicz W., Wywody szlachectwa w Polsce XIV–XVIII w., „Roczn. Tow. Herald.” R. 3: 1913 nr 127; Sobol B., Sejm i sejmiki ziemskie na Mazowszu książęcym, W. 1968 s. 84–7, 176, 178, 186; Wolff, Studia nad urzędnikami maz.; – Iura Masoviae terrestria, Wyd. J. Sawicki, W. 1972 I nr 102, 106, 126, 134, W. 1973 II nr 134; Kod. Maz. (Lubomirskiego), nr 13, 186, 225; Księga skarbowa Janusza II księcia mazowieckiego z lat 1477–1490, Wyd. J. Senkowski, „Kwart. Hist. Kult. Mater.” R. 7: 1959 nr 3 z. dod.; Matricularum summ., II, IV, supl. 1041; Przywileje król. m. stoł. Starej Warszawy, Wyd. T. Wierzbowski, W. 1913 nr 14; Zbiór dok. m. Płocka, I; Zbiór dok. mpol., III nr 599 (falsyfikat z listą świadków z końca l. pięćdziesiątych XV w.); – „Roczn. Tow. Herald.” T. 6: 1921–3 nr 23; – AGAD: Metryka Kor., t. 5 k. 1, 2v, 9v, 11v, 12, 18v, 19, 22–v, 28, 29v–32v, 44–6, 49v, 55–6, 64, 68–9v, 72–v, 74v, 78v, 82v, 109, 120, 122v, 132a, 135, 136v, 150v, 155v, t. 6 k. 225–v, 262v, 355, t. 9 k. 94, t. 18 k. 132v, t. 45 s. 831–2, t. 335 k. 14v–16, 17v, 19, 19v–20v, 24, 26v–7, 36–8, 40v–1v, 52–v, 55, 60v, 90–1, 108, 109v, 120, 130, 132–v, 150, 153–v, t. 336 k. 28v–30, 31v, 32v, 35, 50v, 54, 63–v, 69v, 70v–1v, 75–6, 78, 80–v, 82, 83v, 84v, 85, 87–v, 90v, t. 337 k. 1v, 2, 8v, 18v, 22, 34, 58, 78, 82v, 84, 86, 92, 100, t. 340 k. 133v–4, t. 341 k. 12v, Ciechanowska grodz. des. 66, ost. ćw., Płockie ziem. rel. i wyroki, t. 1 XII k. 64v, XLVI k. 209, t. 2 XXI k. 140, t. 3 XI k. 83v, Wyszogrodzkie ziem., t. 5 k. 113v–14, Zakroczymskie ziem. wiecz. rel., t. 117 k. 376–7v; Arch. Diec. w Płocku: dok. perg. 248, Ep. Ploc., t. 5 k. 222v, 225v, t. 10 s. 483–4; IH PAN, Pracownia Atlasu: Kartoteka Słown. Hist.-Geogr. Mazowsza w Średniowieczu; – Mater. autora do spisu urzędników Mazowsza do r. 1503.
Kazimierz Pacuski