Morsztyn (Morstin) Stefan h. Leliwa (zm. po r. 1736), starosta duninowski, dyplomata. Był synem Władysława (zob.) i Barbary Moskorzowskiej, bratem Jakuba Władysława (zob.) i Andrzeja Michała (zob.). Naganiony w szlachectwie, wraz ze starszym bratem Andrzejem Michałem, przez kasztelana sandomierskiego Stefana Bidzińskiego, wylegitymował się na sejmiku proszowskim w r. 1695. W r. 1701 obrany został posłem woj. krakowskiego na sejm kadencji wiosennej i zimowej zabierając głos 3 VI i prosząc marszałka o odroczenie sesji w związku z tym, iż nie odbyła się sesja prowincjonalna Małopolski. Dn. 27 II 1703 sejmik proszowski wybrał go posłem z ramienia woj. do Augusta II. Dn. 27 III t.r. podpisał akt konfederacji woj. krakowskiego przy Auguście II. Był posłem na walny zjazd warszawski 1705 r. W okresie wojny północnej współdziałał ściśle z braćmi pozostając, jak i oni, pod wpływem woj. sandomierskiego Stanisława Morsztyna. M. in. brał M. udział w zorganizowaniu przez Morsztynów proszwedzkiego zjazdu szlachty w Korczynie w r. 1708. Wraz z bratem Andrzejem Michałem miał starać się o reasumpcję sądów grodzkich krakowskich 10 IX 1709. Istotną rolę odegrał w czasie konfederacji tarnogrodzkiej. Związany od dawna z obozem stanisławowskim, ciesząc się przy tym zaufaniem marszałka konfederacji Stanisława Ledóchowskiego, wysłany został M. z oficjalną misją do Wiednia, dokąd przybył 16 IV 1716. Miał zabiegać nie tylko o poparcie cesarza Karola VI dla tarnogrodzian, lecz również podjąć starania o nawiązanie kontaktu z dworem sztokholmskim. Zamiary konfederatów wiązały się z ich dążeniem do tego, aby zmusić Augusta II do ewakuacji wojsk saskich z Rzpltej i zniesienia kontrybucji, jak też do osłabienia pozycji Piotra I jako mediatora. Celom tym służyć miały starania o doprowadzenie do porozumienia szwedzko-rosyjskiego (pierwsze kontakty ze Szwedami M. próbował nawiązać już w drodze do Wiednia). Przeprowadzenie powyższego planu umożliwić miało konfederatom realizację ich zamiarów w ramach ogólnej pacyfikacji. Gdy ten plan zawiódł, M. rozwinął w Wiedniu dość energiczną działalność w celu włączenia cesarza do mediacji. Rezultatem jego rokowań z ministrami cesarskimi, które rozpoczęły się z końcem czerwca, było uzyskanie ograniczonego poparcia Wiednia dla konfederatów, co wyrażało się m. in. w zapewnieniu udzielenia im pomocy w pacyfikacji Rzpltej i w gotowości przystąpienia do mediacji, pod warunkiem zaakceptowania jej zarówno przez króla, jak i szlachtę. Natomiast zabiegi posła pruskiego K. Metternicha o włączenie Prus do mediacji pozostały, pomimo przychylnego stanowiska M-a w tej sprawie, bez rezultatu. Kontaktował się również M. z przedstawicielem Szwecji J. K. Stiernhöökiem, za pośrednictwem którego starał się wysondować stanowisko Karola XII wobec spraw polskich, oraz dyplomatą weneckim P. Grimanim, przedstawiając temu ostatniemu założenia polityki tarnogrodzian w stosunku do sułtana i chana tatarskiego. Kontakty M-a z dyplomatą szwedzkim spotkały się zresztą w niektórych kręgach konfederatów z dość ostrą krytyką. M. opuścił Wiedeń 12 VIII 1716, popadłszy w zatarg ze swym sekretarzem Szpilowskim, który zagarnął pieniądze i pieczęcie poselstwa.

M. był konsekwentnym przeciwnikiem pojednania z Augustem II, starając się pod koniec 1716 r. wykorzystać swe kontakty wiedeńskie w celu uniemożliwienia pacyfikacji Rzpltej zgodnie z warunkami traktatu warszawskiego. Podjął w tym celu rozmowy z dyplomatą francuskim J. V. Besenvalem oraz przedstawicielem Prus G. F. Lölhöwellem. Akcja M-a nie miała poparcia konfederatów i zakończyła się niepowodzeniem. Jego dalsza działalność jest znana bardzo słabo. Na sejmiku relacyjnym w Proszowicach 2 V 1720 stanął zdecydowanie w obronie praw hetmanów w ich konflikcie z Jakubem Henrykiem Flemmingiem, domagając się wysłania specjalnej deputacji do króla. W r. 1727 sejmik powołał go w skład komisji mającej dokonać rewizji rachunków wojewódzkich. Podpisał uchwały sejmu konwokacyjnego w maju 1733. Zmarł między 1738 a 1740. Z małżeństwa z Eleonorą z Schliebenów (zm. 1769) nie zostawił potomstwa. Wdowa wyszła powtórnie za mąż za Augusta, księcia D’Aschen; jej trzecim mężem był kaszt. brzeski kujawski Paweł Dąmbski (zob.).

Estreicher, XXXII; Niesiecki; Uruski; – Gierowski J. A., Konfederaci tarnogodzcy wobec możliwości porozumienia szwedzko-rosyjskiego, w: Słowianie w dziejach Europy, P. 1974; tenże, Polska służba dyplomatyczna XVI–XVIII w., W. 1966; tenże, Traktat przyjaźni Polski z Francją w 1714 r., W. 1965; tenże, W cieniu Ligi Północnej, Wr. 1971; tenże, Wokół mediacji w traktacie warszawskim 1716 r., Zesz. Nauk. UJ, Prace Hist., Z. 26, Kr. 1960 s. 62–5; Prochaska A., Konfederacja tarnogrodzka, „Przew. Nauk. i Liter.” (Lw.) T. 63: 1917 s. 253, 529–30; – Diariusz Sejmu Walnego Warszawskiego 1701–1702, W. 1962; Otwinowski E., Dzieje Polski pod panowaniem Augusta II, Kr. 1849 s. 266–7, 287; Raczyński E., Dziennik konfederacji tarnogrodzkiej, w: Obraz Polaków i Polski w XVIII w., P. 1841 XIV 52, 121–2; Teka Podoskiego, II 75–6; Vol. leg., VI 109, 604.; – Arch. Państw. w Kr.: Rel. Castr. Crac. 761 k. 11v., 13v., 126.

Andrzej Link-Lenczowski