Puka Stefan, pseud. Małecki (1892–1958), rolnik, działacz Polskiego Stronnictwa Ludowego-«Piast», poseł na Sejm RP. Ur. 8 II w Nowinach w pow. tarnobrzeskim, w rodzinie chłopskiej, był synem Szczepana i Anny z Sowów.
P. skończył 4 klasy szkoły ludowej w Radomyślu nad Sanem (pow. tarnobrzeski). Uczył się też prywatnie w zakresie trzech klas szkoły wydziałowej. W l. 1909–13 należał do Polskich Drużyn Strzeleckich we Lwowie. W l. 1910–11 zorganizował i prowadził czytelnię dla młodzieży polskiej w Bonowie w pow. jaworowskim. W l. 1911–12 pracował jako praktykant handlowy w Składnicy Kółek Rolniczych w Jaśle. Tutaj w r. 1911 zorganizował Drużynę Strzelecką, w której był zastępcą komendanta. W r. 1913 został powołany do odbycia służby wojskowej w wojsku austriackim. W czasie pierwszej wojny światowej walczył do grudnia 1916 w austriackim 10 p. artylerii polowej. Następnie po odbyciu trzymiesięcznego kursu w Kielcach służył w żandarmerii polowej w stopniu plutonowego w Bełchatowie w Piotrkowskiem. Tam też w r. 1917 wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej (POW). Podejrzany o uczestnictwo w POW, był przez władze austriackie karany.
Po rozbrojeniu w r. 1918 Austriaków, P. wstąpił do WP i walczył z Ukraińcami na linii Przemyśl–Lwów do sierpnia 1919. W t. r. po zwolnieniu z wojska wyjechał wraz z rodzicami ze wsi Nowiny do Szutowej w pow. jaworowskim, gdzie rodzice prowadzili trzynastomorgowe gospodarstwo rolne. W r. 1920 zgłosił się ochotniczo do wojska, ale na froncie nie był, gdyż zachorował na czerwonkę i przez kilka miesięcy przebywał w szpitalach we Lwowie i Samborze. Po powrocie do domu, poza pracą na roli, organizował w Szutowej oraz w sąsiadujących wsiach: Rogoźno, Mużyłowice i Ludwinów, wieczory dla młodzieży, w czasie których czytano polskie książki. W t. r. ożenił się i zamieszkał w Ludwinowie w pow. jaworowskim. Od r. 1921 był członkiem Polskiego Stronnictwa Ludowego (PSL)-«Piast». W listopadzie 1922 został wybrany na zastępcę posła z listy nr 1 PSL «Piast» w okręgu wyborczym 51 (pow.: Lwów, Żółkiew, Sokal, Rawa Ruska, Jaworów, Cieszanów). W dn. 8 XII 1924 wybrano go do Rady Naczelnej PSL-«Piast», a ponownie w dn. 10 VII 1927. Ponadto był wybierany na członka Zarządu Głównego PSL-«Piast» (29 XI 1926, 10 VII 1927 i 20 XI 1927).
W dn. 21 X 1925 P. został posłem w miejsce zmarłego Stanisława Hulaka. W Sejmie składał trzykrotne interpelacje w r. 1926, a w dn. 20 VI 1927 złożył wniosek w sprawie przedłużenia linii kolejowej Lwów–Jaworów przez Lubacz–Biłgoraj do Lublina. Po zamachu majowym P. był sygnatariuszem rezolucji klubu parlamentarnego PSL-«Piast» z dn. 18 V 1926, wyrażającej uznanie premierowi obalonego rządu Wincentemu Witosowi i potępiającej ostro przewrót. Reprezentował władze stronnictwa na VI Kongresie w Poznaniu w dn. 8–10 VII 1927. W r. 1929 przeniósł się z całą rodziną do Szutowej, gdzie prowadził gospodarstwo rolne. Równocześnie działał w PSL-«Piast», organizował wiece, domy ludowe, udzielał pomocy przy organizowaniu szkół polskich. Od r. 1935 do wybuchu drugiej wojny światowej był sekretarzem w Gminnej Radzie w Szutowej. Po wkroczeniu w r. 1939 Armii Czerwonej, ostrzeżony przed grożącym mu aresztowaniem, przedostał się do Generalnego Gubernatorstwa i ukrywał się w Nowinach u stryja, Józefa Puki. Był poszukiwany przez Niemców. Utrzymywał kontakt z ludowcami ze Skowierzyna, przynosząc stamtąd tajną gazetkę „Wieści” do Nowin. Wiosną 1943 przeniósł się pod zmienionym nazwiskiem do Podsadzia w pow. tarnobrzeskim, gdzie był zarządcą folwarku aż do około r. 1946. Po wojnie P. połączył się z rodziną, wywiezioną w lutym 1940 na Sybir (w okolice Irkucka), skąd dwie córki powróciły w szeregach Dywizji im. Tadeusza Kościuszki; na skutek ich starań zostały sprowadzone do Polski pozostałe trzy córki i żona P-i.
P. otrzymał poniemieckie gospodarstwo rolne w Nowosolnej w pow. i woj. łódzkim, jako rekompensatę za gospodarstwo w Szutowej. Nadal udzielał się w Polskim Stronnictwie Ludowym. W r. 1948 został wybrany na przewodniczącego Gminnej Rady Narodowej w Nowosolnej. W r. 1950 przeniósł się wraz z rodziną do Aleksandrowa Łódzkiego, skąd dojeżdżał do Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Łodzi, gdzie pracował jako portier. W r. 1958 został radnym Powiatowej Rady Narodowej w Łodzi. Równocześnie był radnym Miejskiej Rady Narodowej w Aleksandrowie Łódzkim. Zmarł w dn. 15 X 1958 na zawał serca w sanatorium w Cieplicach Śląskich. Pochowany został w Aleksandrowie Łódzkim. Był odznaczony Medalem Niepodległości (1937), Medalem 10-lecia Polski Ludowej i Brązowym Krzyżem Zasługi.
W małżeństwie z Anielą z Brzezińskich, 1. v. Maziarz (zm. 1972), miał P. pięć córek: Zofię (ur. 1921), Barbarę (ur. 1922), Czesławę (ur. 1924), Michalinę (ur. 1926) i Stefanię (ur. 1928); wychował także pasierba, Józefa Maziarza.
Mościcki – Dzwonkowski, Parlament RP 1919–27; Rzepeccy, Sejm i Senat 1922–7, s. 312; Giza, Władze stronnictw lud., s. 593, 596–8; – Lato S., Ruch ludowy a Centrolew, W. 1965; – Klub parlamentarny PSL-Piast. Protokoły posiedzeń, W. 1969; Materiały źródłowe do historii polskiego ruchu ludowego, W. 1967 II (1918–1931); Spraw. stenogr. Sejmu, 15 I 1926 szp. 51, 23 IX 1926 szp. 81, 10 XII 1926 szp. 18, 20 VI 1927 szp. 58; – CAW: Akta Krzyża i Medalu Niepodległości t. 405 (fot.); – Informacje córki, Stefanii Puki, z Łodzi z dn. 22 X 1984, Jana Sokoła z Grębowa z dn. 24 X 1984 oraz krewnej, Teodory Tryk, z Nowin, przekazane przez J. Sokoła.
Henryk Korczyk