Słomkiewicz Stefan (1927–1984), pedagog, działacz społeczno-polityczny. Ur. 10 X w Sosnowcu, w rodzinie inteligenckiej, w okresie okupacji niemieckiej zajmującej się rolnictwem, był synem Józefa i Józefy ze Szczegodzińskich.
Do r. 1939 S. przebywał w rodzinie dziadka w Sosnowcu, lata wojny spędził wraz z rodzicami we wsi Strzelce Małe w okolicach Radomska, ucząc się na tajnych kompletach. Maturę zdał w liceum matematyczno-fizycznym w Radomsku w r. 1945, po czym podjął studia na Uniw. Warsz., a w r. 1946 na Politechn. Warsz. na Wydz. Mechanicznym. Po dwóch latach powrócił do studiów w zakresie psychologii w Wyższej Szkole Higieny Psychicznej i na Wydz. Filozoficznym Uniw. Warsz. Ukończył je w r. 1952, pisząc pod kierunkiem Tadeusza Tomaszewskiego pracę magisterską o rozwoju zainteresowań mechaniką chłopców 12–14 letnich. Od 1 IX 1947 do 31 VIII 1953 pracował jako nauczyciel fizyki i chemii w warszawskich szkołach podstawowych nr 191 i 85. Był tam również przewodnikiem drużyny harcerskiej. W l. 1948–52 należał do Związku Młodzieży Polskiej, w którym pełnił liczne funkcje, a od r. 1947 do Związku Nauczycielstwa Polskiego. W r. 1952 wstąpił do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR). W okresie: 1 VIII 1953 – 31 III 1959 był wizytatorem w Dep. Kształcenia i Doskonalenia Kadr Oświatowych Min. Oświaty. W ciągu pracy korzystał z urlopów na studia aspiranckie w Inst. Nauk Społecznych przy Komitecie Centralnym (KC) PZPR, a także w Moskwie w Inst. Metod Nauczania Akademii Nauk Pedagogicznych ZSRR (listopad 1957 – styczeń 1959).
Dn. 1 IV 1959 S. podjął pracę w Zakładzie Teorii Kształcenia Politechnicznego Wydz. Psychologii i Pedagogiki Uniw. Warsz. jako starszy asystent. Dn. 9 VI 1964 uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych (promotor Wincenty Okoń) na podstawie rozprawy Prace konstrukcyjno-techniczne uczniów (W. 1966). Od 1 IX 1964 S. był adiunktem w Katedrze Dydaktyki tegoż wydziału, a 29 VI 1968 powołano go na stanowisko docenta. W t.r. mianowany został zastępcą rektora Uniw. Warsz. ds. Wyższej Szkoły Nauczycielskiej w Warszawie. Dn. 18 IV 1972 uzyskał stopień doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki na podstawie rozprawy Nauczanie algorytmiczne a psychologiczna teoria czynności (W. 1972). Od r. 1973 sprawował funkcję dyrektora Inst. Pedagogicznego Kształcenia Nauczycieli Wydz. Psychologii i Pedagogiki Uniw. Warsz., a następnie od 1 X 1976 kierownika Katedry Technologii Kształcenia tegoż wydziału. Od r. 1973 pracował równocześnie w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Kielcach oraz prowadził zajęcia z doktorantami w Szkole Głównej Planowania i Statystyki; związany był też okresowo z Wojskową Akademią Polityczną. Pod jego kierunkiem powstało 9 rozpraw doktorskich, 40 dyplomowych i 148 magisterskich.
W l. 1978–84 S. był redaktorem naczelnym „Ruchu Pedagogicznego”, a także zorganizował i prowadził interdyscyplinarny zespół do badania sprawności zawodowej nauczycieli. Działalność badawcza S-a skupiała się głównie w pięciu grupach problemowych: kształcenie politechniczne uczniów, nauczanie algorytmiczne, kształtowanie struktury wiedzy uczniów, dydaktyczne problemy kształcenia ideologicznego, kształcenie nauczycieli i jego efektywność. S. ogłosił Samodzielne myślenie i działanie techniczne uczniów (W. 1971) oraz kilka broszur o problemach kształcenia partyjnego, m. in. Dydaktyczne problemy szkolenia partyjnego (W. 1967, Wyd. 2., zmienione i uzupełnione pt. Dydaktyczne problemy kształcenia politycznego, W. 1971, Wyd. 3., W. 1973), Dydaktyczne podstawy kształcenia ideologicznego (W. 1975, Wyd. 2., W. 1977). Nadto opublikował ok. 60 artykułów i recenzji w czasopismach pedagogicznych, m. in. opis jednej z pierwszych dydaktycznych maszyn egzaminacyjnych, której był współtwórcą („Nowa Szkoła” 1966).
W l. 1974–6 S. był członkiem Zespołu Dydaktyczno-Wychowawczego Pedagogiki w Min. Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki, a od r. 1976 wiceprzewodniczącym tego zespołu; do r. 1980 pracował również w kilku komisjach powołanych przez to ministerstwo. W r. 1974 został członkiem Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN, później należał też do Rad Naukowych: Inst. Pedagogicznego Kształcenia Nauczycieli, Inst. Pedagogiki oraz Inst. Lingwistyki Stosowanej Uniw. Warsz. Jako lektor KC PZPR wszedł do grona organizatorów i działaczy Wieczorowych Uniwersytetów Marksizmu-Leninizmu. Zachowując zgodność z linią polityczną partii, przejawiał zawsze dużą samodzielność poglądów. Był nagrodzony nagrodą indywidualną ministra nauki, szkolnictwa wyższego i techniki. Zmarł 3 II 1984 w Warszawie, pochowany został na cmentarzu Komunalnym na Powązkach. Był odznaczony m. in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem KEN i XXX-lecia PRL.
S. był żonaty (od r. 1951) z Krystyną z Chróścielewskich, psychologiem, nauczycielką i pracownikiem Uniw. Warsz.; miał syna Piotra (ur. 1953), chemika, pracownika naukowego Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Kielcach.
Czerniewski W., Bibliografia pedagogiki 1958–1970, W. 1976; Polska bibliografia pedagogiczna 1971–1979, W. 1986; Zaczyński W. P., Stefan Słomkiewicz nie żyje, „Ruch Pedagog.” T. 26: 1984 nr 2 s. 4–5; Zmarł redaktor naczelny „Ruchu Pedagogicznego”, tamże s. 3; „Tryb. Ludu” 1984 nr z 8 II; „Życie Warszawy” 1984 nr z 9 II; – Arch. Min. Edukacji Narodowej: Teczka osobowa S-a; Arch. Uniw. Warsz., Dział Spraw Pracowniczych: Teczka osobowa S-a; Niepublikowany życiorys naukowy S-a, opracowany przez syna Piotra; Wspomnienia autora życiorysu; – Informacje żony, Krystyny Słomkiewicz.
Ryszard W. Wołoszyński