Sobierajski Stefan (1896–1973), działacz muzyczny, pedagog, folklorysta. Ur. 15 VII we wsi Oszkowice (pow. Kutno). Wychowywał się w rodzinie o tradycjach muzycznych; był synem Izydora, nauczyciela muzyki w szkołach w Piątku i Sobocie.
S. ukończył polskie gimnazjum w Warszawie oraz Wyższą Szkołę Muzyczną im. Fryderyka Chopina (nagroda w klasie organów w czerwcu 1914). W r. 1914 został zmobilizowany do armii rosyjskiej. W l. 1917–18 służył w I Korpusie Polskim na Wschodzie. Do Polski wrócił w czerwcu 1918. Pracę nauczyciela i dyrygenta zespołów chóralnych rozpoczął w r. 1918 w Kutnie. W sierpniu 1920 wstąpił do WP i po trzech miesiącach został zdemobilizowany. Po zwolnieniu z wojska wyjechał jako prelegent do «pracy plebiscytowej» na Górnym Śląsku. Przez krótki czas był nauczycielem w Bytomiu. Jako niestrudzony pedagog i działacz muzyczny dał się poznać dopiero w Białymstoku, dokąd wyjechał wraz z żoną w r. 1921. Od 1 IX t.r. był nauczycielem śpiewu w Gimnazjum Państwowym im. Anny z Sapiehów Jabłonowskiej, tam też prowadził chór i orkiestrę mandolinową. Podniesieniu poziomu kultury muzycznej służyć miało zorganizowanie w r. 1925 «Święta Pieśni» – pierwszego festiwalu zespołów chóralnych Białostocczyzny; podczas festiwalu dyrygował 500-osobowym chórem. Mianowany (23 IV 1930) nauczycielem państwowych średnich szkół ogólnokształcących, 18 V 1931 przeniesiony został do Gimnazjum im. Marszałka Józefa Piłsudskiego. W tym czasie był też nauczycielem w Gimnazjum im. króla Zygmunta Augusta. W obu gimnazjach prowadził orkiestry dętą i «salonową». Od r. 1932 kierował Sekcją Dydaktyczno-Naukową Śpiewu i Muzyki w Białymstoku. Był współtwórcą i kierownikiem, utworzonego tu w r. 1934 Tow. Muzycznego «Harmonia», a przez rok prowadził działający przy nim chór «Harmonia». W r. 1936 założył chór przy Uniw. Robotniczym, liczący 180 członków.
Po wybuchu drugiej wojny światowej, w czasie okupacji sowieckiej w l. 1939–41 S. pracował jako nauczyciel śpiewu i języka rosyjskiego w Polskiej Szkole Średniej nr 3 w Białymstoku. W okresie okupacji niemieckiej, w l. 1941–4, udzielał prywatnych lekcji muzyki oraz prowadził chór kościelny w Białymstoku. Pracował też jako urzędnik. Po zakończeniu działań wojennych S. podjął w r. 1945 pracę nauczyciela śpiewu w Liceum Pedagogicznym. Prowadził tamtejszy chór szkolny, a na początku l. pięćdziesiątych chór Technikum Budowlanego. W l. czterdziestych S. współpracował z teatrem białostockim, dla którego przygotowywał muzyczną oprawę sztuk oraz udzielał konsultacji muzycznych. Był kierownikiem sekcji śpiewu Woj. Ośrodka Doskonalenia Kadr, kierownikiem Ośrodka Metodycznego oraz wykładowcą w I i II Studium Nauczycielskim, gdzie był kierownikiem wydz. wychowania muzycznego. W białostockim oddziale Ogólnopolskiego Związku Śpiewaczego (OZŚP) pełnił funkcję wiceprezesa oraz prezesa; później działając w tamtejszym oddziale Zjednoczenia Polskich Zespołów Śpiewaczych i Instrumentalnych zainicjował utworzenie pierwszego w Polsce ogniska muzycznego.
Rozmiłowany w muzyce i folklorze Kurpiowszczyzny w r. 1953 S. założył i przez wiele lat prowadził (kierownikiem muzycznym był do r. 1970) folklorystyczny zespół pieśni i tańca «Kurpie Zielone» (w r. 1954 zespół liczył ponad 100 osób). Zebrane i opracowane przez siebie pieśni kurpiowskie wykorzystał w ludowych «obrazkach» muzycznych: „Wieczornica kurpiowska”, „Kurpie Zielone”, „Wycinanki kurpiowskie” (pierwsze wykonanie 29 IV 1954), „Wesele na Kurpiach”. Z zespołem «Kurpie Zielone» występował, m.in. w: Gdyni, Sopocie, Warszawie, na dożynkach centralnych w Lublinie (12 IX 1954), we Wrocławiu (1955 – II nagroda w Centralnych Eliminacjach Robotniczych Zespołów Artystycznych na Festiwalu X-lecia) oraz w ZSRR (Grodno, Lida) – z okazji 5-lecia istnienia zespołu. W rozgłośni białostockiej Polskiego Radia nagrał w r. 1958 pieśni kurpiowskie oraz swoje pieśni. W r. 1962 S. został kierownikiem sekcji wychowania muzycznego w II Studium Nauczycielskim w Białymstoku. Przez krótki czas wykładał metodykę prowadzenia zespołów chóralnych w Państwowej Szkole Muzycznej II st. na wydziale wychowania muzycznego.
S. był współzałożycielem w r. 1963 Białostockiego Tow. Muzycznego (BTM) i pierwszym jego prezesem. W r. 1966 ponownie wybrany na prezesa BTM, został wydelegowany na Kongres Kultury Polskiej jako przedstawiciel kultury białostockiej. Od r. 1967 aż do śmierci pełnił funkcję honorowego prezesa BTM. Nie powiodły się próby utworzenia przez S-ego zespołu koncertującego przy BTM, a później białostockiej orkiestry symfonicznej. Jako przedstawiciel BTM uczestniczył w pracach jury konkursów, przeglądów i festiwali związanych z ruchem amatorskim. S. był znany i ceniony w Białymstoku; w r. 1964 wybrano go do Wojewódzkiej Rady Narodowej.
Na niewielki dorobek kompozytorski S-ego składają się m.in. pieśni solowe, chóralne, dziecięce, pieśni kościelne i kolędy, drobne utwory instrumentalne (na wiolonczelę i fortepian) oraz opracowania folkloru kurpiowskiego (jego nieopublikowane kompozycje wraz z 70 pieśniami kurpiowskimi przechowywane są w BTM). W maju 1973 wraz z żoną przeniósł się do syna do Łodzi, gdzie zmarł 24 VI 1973; w Łodzi został pochowany. Był odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1960).
Z małżeństwa (ślub przed r. 1921) z Leokadią ze Ściślewskich (zm. 1987) miał S. córkę, Romanę (ur. 1933 lub 1934), inżyniera chemika, zamieszkałą w Olsztynie, i syna, Andrzeja Lechosława (1936–1997), inżyniera.
W r. 1987 Białostockiemu Tow. Muzycznemu nadano imię S-ego. Pamiątki po S-m przechowuje Muz. Historyczne w Białymstoku.
Fot. w Mater. Red. PSB; – Chmurkowska-Cymbor J., Znaczenie działalności pedagogiczno-artystycznej Stefana Sobierajskiego dla rozwoju kultry Białostocczyzny, Białystok 1986 (fot., tutaj też spis 70 melodii kurpiowskich zebranych przez S-ego); – „Gaz. Białostocka” 1973 nr 174 (fot.); „Kontrasty” 1973 nr 8; – AP w Białymstoku: sygn. 1187 (Kuratorium Okręgu Szkolnego Białostockiego); – Informacje Haliny Lechowskiej z Białegostoku oraz Jadwigi Chmurkowskiej-Cymbor z Ełku.
Elżbieta Orman