Strasz z Białaczowa, Kościelnik, Stanisławic h. Odrowąż (zm. 1408), starosta łęczycki, kasztelan małogoski, rycerz pasowany.
S-a uznawano w historiografii za syna lub bratanka piszącego się z Białaczowa w ziemi sandomierskiej rycerza Sąda, który w poł. l. czterdziestych XIV w. należał do otoczenia króla Kazimierza Wielkiego. W r. 1345 król wysłał suplikę do papieża Klemensa VI, prosząc o udzielenie Sądowi dyspensy od ujawnionej dopiero po ślubie przeszkody pokrewieństwa między nim a żoną Świętochną, z którą miał już wówczas kilkoro dzieci. Tymczasem po r. 1346 zamek w Białaczowie, zapewne wraz z całym kluczem majątkowym, przeszedł w ręce królewskie, a następnie w wyniku zastawów Ludwika Węgierskiego otrzymał go bp poznański Dobrogost i Nałęczowie z mazowieckiego Nowego Dworu. Mimo długotrwałych zabiegów Odrowążów na rzecz restytucji tych dóbr, Białaczów uzyskał S. dopiero między 15 XII 1385 a 12 II 1390. Zerwanie ciągłości posiadania Białaczowa przez Odrowążów podważa więc tezę, że S. był potomkiem lub najbliższym krewnym Sąda; istnieją natomiast podstawy, aby przypuszczać, że jego matką była przedstawicielka rodu Rawiczów, nieznana z imienia córka podstolego sandomierskiego Sięgniewa Grotowica (zm. między 1326 a 1333). S. miał brata o imieniu Błyszcz lub Bliźniec, zapewne tożsamego z Janem z Żelazowic. Zmarł on przed r. 1398, bowiem t.r. jego syn Hincza, bratanek S-a, występował samodzielnie w sprawach majątkowych swego stryja. Rozmieszczenie majątków Jana z Żelazowic wskazuje na możliwość jego, a zatem i S-a, bliskiego pokrewieństwa, a może nawet pochodzenia od Strasza z Modliszewic, ojca Prandoty Strasza, podsędka sandomierskiego (1377–97), utożsamianego z kolei przez część literatury przedmiotu z Prandotą, pisarzem kancelarii królewskiej w l. 1368–9. Potomkowie brata wraz z potomkami S-a w XV w. współdziedziczyli w Białaczowie. W księdze ziemskiej krakowskiej pod r. 1405 został S. odnotowany jako Stanisław zwany Straszem; w innych źródłach występował wyłącznie jako S., co świadczy, że imienia chrzestnego nie używał lub że informacja z r. 1405 jest pomyłką pisarza. Imieniem Strasz jako przydomkiem posługiwało się w owym czasie wiele osób w Polsce i poza jej granicami (Węgry), m.in. Mikołaj Strasz, star. lanckoroński (1391–7), zapewne tożsamy z tegoż imienia i przydomka posłem Władysława Jagiełły do Krzyżaków w l. 1391 i 1402 oraz z Mikołajem Straszem z Bernowa, bratankiem Jakuba, opata jędrzejowskiego, wzmiankowanym w r. 1399. Powoduje to, że identyfikacja występujących w źródłach Straszów jest trudna.
Dn. 1 VIII 1381 czterech rycerzy, w tym Abraham Socha z Długiego oraz Strasz z Odrowąża, poręczyło w Krakowie bp. krakowskiemu Zaklice za zaciągającego 100 grzywien pożyczki ks. mazowieckiego Siemowita IV. Ponieważ co najmniej dwóch z nich było dworzanami księcia, trzeba uznać, że także S. przebywał na dworze mazowieckim. Dodatkowo jego przydomek (jako Stresk i Stroske) z h. Odrowąż oraz nazwisko Abrahama Sochy zostały odnotowane w 2. poł. XIV w. w dwóch niderlandzkich rolach herbowych: w roli Claesa Heinena, herolda (pod przydomkiem Gelre) ks. Gelrii i innych książąt zachodnioeuropejskich oraz w roli anonimowego autorstwa, zwanej herbarzem z Bellenville. Informacje o Polakach trafiły do roli Gelrego i herbarza z Bellenville dzięki uczestnictwu opisanych w nich osób w wyprawach zakonu krzyżackiego przeciw pogańskiej Litwie w l. siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XIV w. W roli z herbarza Gelrego znajdują się imiona i herby rycerzy znanych z akt wielkiego marszałka zakonu jako uczestnicy rycerskiego stołu honorowego, zorganizowanego w Królewcu przed wyprawą w r. 1385, wśród których był przypuszczalnie wymieniony w rolach Strasz (tak bowiem można identyfikować postać opisaną w źródle krzyżackim jako «Saas», czy raczej – przy przyjęciu innej lekcji – «Stras»); świadczy to, że był on już wówczas rycerzem o ugruntowanej, międzynarodowej sławie, zdobytej przypuszczalnie w którejś z wypraw z początku l. siedemdziesiątych XIV w.
Tożsamość Strasza z Odrowąża z r. 1381 z uczestnikiem wypraw krzyżackich jest niemal pewna, natomiast identyczność tej postaci ze S-em nasuwa pewne wątpliwości, gdyż nie ma żadnych informacji o własności S-a w Odrowążu. Właścicielem Odrowąża był natomiast Jan Strasz z Żelazowic, wsi graniczącej z Białaczowem. W r. 1382 sprzedał on Odrowąż star. łęczyckiemu Piotrowi Kmicie. W znanym z zepsutej kopii dokumencie tej transakcji Jan określony jest przydomkiem Myrnocz. Fakt, iż w Żelazowicach w 1. poł. XV w. dziedziczył rycerz Hincza, noszący takie samo imię jak występujący u schyłku XIV w. bratanek S-a, nasuwa wniosek, że Jan z Żelazowic i Bliźniec, brat S-a, to ta sama osoba, a forma Myrnocz jest zepsutym przez kopistę zapisem przydomka tego brata. Tym samym S. mógł pisać się w r. 1381 z Odrowąża, mając w nim część ojcowizny lub pozostając z bratem w niedziale majątkowym.
Dodatkowym argumentem przemawiającym za utożsamieniem S-a z postacią dworzanina Siemowita i uczestnika krzyżackiego stołu honorowego jest szybki przebieg kariery S-a po objęciu przez Władysława Jagiełłę tronu polskiego w r. 1386. Po raz pierwszy S. był wzmiankowany w księdze ziemskiej krakowskiej pod r. 1384 w sprawie sporów toczonych przez niego z sąsiadami we wsi Kościelniki, a w otoczeniu monarchy znalazł się zapewne już niedługo po koronacji oraz towarzyszył królowi w jego pierwszej po przyjęciu chrztu podróży na Litwę. Dn. 1 VI 1387 wystąpił w Wilnie w liście świadków królewskiego dokumentu fundacyjnego dla kościoła w Obolcach koło Oszmiany. Następnie wrócił do kraju z królem i 1 VII t.r. był u jego boku w Lublinie. W sporządzonej ok. r. 1424 dla bp. Trydentu Aleksandra, ks. mazowieckiego, księdze formularzowej zwanej Liber disparata zachował się niedatowany list Władysława Jagiełły do wielkiego mistrza krzyżackiego (przywołane w nim okoliczności pozwalają go datować na r. 1387). Z listu wynika, że królewski doradca (consiliarius) Strasz został wysłany do wielkiego mistrza z zadaniem przyprowadzenia posłów krzyżackich na zjazd z królem w 6 XII 1387 w Radomiu. Chociaż wzmiankowanym w tymże liście królowi rzymskiemu i papieżowi autor formularza przydał fantastyczne imiona, imię Strasz wydaje się w tym przypadku wiarygodne, a określenie mianem doradcy wskazuje na tożsamość posła ze S-em, a nie ze znanym z późniejszych o kilka lat poselstw do Krzyżaków Mikołajem Straszem. Zimą 1390 wziął S. udział w wyprawie Władysława Jagiełły przeciw ks. lit. Witoldowi i pozostał przy królu, gdy reszta armii polskiej z powodu trudności aprowizacyjnych wróciła do kraju. Brał udział w oblężeniu Kamieńca Lit., występując jako świadek na wydanym tamże 12 II 1390 dokumencie królewskim. Z Litwy udał się do Łęczycy, gdzie 12 IV t.r. przewodniczył posiedzeniu sądu ziemskiego, co zwykle było kompetencją miejscowego starosty; wydaje się, że już wówczas planowano powierzenie mu starostwa, prawdopodobnie mając na uwadze jego związki z sąsiadującym z ziemią łęczycką Mazowszem. W dn. 26–27 VI 1390 w rachunkach podrzęctwa niepołomickiego odnotowano wydatki związane z wyjazdem S-a na Węgry, być może w celu załagodzenia napiętych wówczas stosunków między Polską a Węgrami. Dn. 15 lub 18 X t.r. wystąpił S. w Łęczycy po raz pierwszy jako tamtejszy starosta. W dowód zasług otrzymał od króla 25 I 1391 dom przy ul. Grodzkiej w Krakowie, naprzeciw kościoła św. Andrzeja. W dokumencie nadania został S. nazwany kaszt. małogoskim, a 18 V t.r. określono go rycerzem pasowanym. T.r. podejmował w Łęczycy króla i delegację mazowiecką oraz świadkował 2 IX na królewskim dokumencie nadania ks. mazowieckiemu Januszowi ziemi drohickiej i innych części Podlasia. Ostatnia wzmianka o S-u jako star. łęczyckim pochodzi z 22 VIII 1392. W l.n. nie prowadził już tak dużej działalności publicznej. W l. 1395–8 uczestniczył jako rozjemca w zażegnaniu sporu granicznego między Drużynitami z Łapanowa a opactwem w Mogile i poręczał za przestrzeganie przez klasztor wyroku w tej sprawie. Dn. 26 I 1397 wystąpił w Krakowie jako świadek na dokumentach Władysława Jagiełły, ustanawiających oprawę królowej Jadwigi na części ziem Królestwa i dochodach z żup, a 14 VII t.r. był przy królu w Nowym Sączu. W l. 1399–1400 toczył proces z Elżbietą z Pilicy o 1 tys. grzywien wiana, którego wypłatę S. wraz z kaszt. wiślickim Piotrem Rpiszką poręczył Elżbiecie za jej poprzedniego męża, Janczka Hiczyńskiego, Odrowąża z Moraw; sprawa zakończyła się oddaleniem powództwa z powodu przedawnienia roszczeń. Dn. 9 V 1401 w księdze ziemskiej krakowskiej odnotowano, że S. nie stawił się na sądzie wiecowym w Krakowie, gdyż znajdował się w więzieniu wraz z królem Węgier Zygmuntem Luksemburskim; przebywał zatem na dworze w Budzie, gdy 28 IV t.r. przedstawiciele tamtejszej opozycji uwięzili swego monarchę. Ponieważ nic nie wiadomo o urzędach lub majątkach, jakie S. mógł posiadać wówczas na Węgrzech, jego pobyt w Budzie był raczej krótkotrwały i wiązał się prawdopodobnie z bliżej nieokreśloną misją dyplomatyczną; może o tym świadczyć szybkie uwolnienie S-a, który już 25 VI t.r. zasiadł jako asesor w sądzie wiecowym w Wiślicy. Ostatnie lata życia S-a wypełniły sprawy majątkowe. Po raz ostatni wzmiankowany był w źródłach jako żyjący 7 III 1408. Zmarł przed 27 XII 1408, kiedy jego żona wystąpiła jako wdowa.
Trzon dóbr S-a w woj. sandomierskim stanowił uzyskany od królowej lub króla w l. 1385–90 Białaczów z okolicznymi wsiami i niewielkim murowanym zamkiem. Na dobra w ziemi krakowskiej składały się części w podkrakowskich Kościelnikach, sąsiednich Stanisławicach i Woli Stanisławskiej oraz w Rzędowicach koło Proszowic, które powiększył biorąc w zastaw lub wykupując w tych wsiach części należące do Rawiczów. Zakup poł. Kościelnik nastąpił z pewnością przed r. 1384, kiedy S. po raz pierwszy pisał się z tej miejscowości i toczył w niej spory sąsiedzkie. W r. 1388 wdowa po Janie Gucie h. Rawa, właścicielu drugiej poł. Kościelnik, zeznała, że S. wykupił swoją część z rąk niewymienionego z imienia kaszt. sandomierskiego, a prawo do niej pochodziło z sukcesji po matce pochodzącej z rodu Rawiczów. Możliwe, że do zapiski tej wkradł się błąd i chodziło w niej o kaszt. lubelskiego, gdyż właśnie ten urząd pełniło dwóch spokrewnionych z sobą Rawiczów: Abraham z Makocic (zm. 1363), który był współwłaścicielem części Rzędowic i jego przypuszczalny bratanek Grot z Chrobrzan (zm. 1373 lub 1374). S. od wdowy po Janie Gucie wziął także w zastaw jej oprawę wdowią w Kościelnikach. Zastawu tego nie zwrócił jej spadkobiercom, co stało się przyczyną wieloletnich sporów sądowych. W Stanisławicach i Woli Stanisławskiej wziął S. w zastaw w r. 1388 część Goworka z Kliszowa, a części Grota i Jakuba z Obiechowa kupił w r. 1391. Przed r. 1398 wszedł także w posiadanie klucza w pow. pilzneńskim, obejmującego Sędziszów oraz trzy lokowane w pobliżu Wole. Zapewne do przejęcia tych dóbr doszło jeszcze za życia jego brata, gdyż t.r. w sporze o poł. klucza jako zachodźca S-a wystąpił jego bratanek Hincza i inne dzieci brata. Dom w Krakowie przy ul. Grodzkiej sprzedał S. w r. 1392 klasztorowi cystersów w Jędrzejowie za 100 grzywien. Wydaje się, że wyzbył się jednak tylko części posesji, gdyż jego syn sprzedawał w r. 1433 dom sąsiadujący z kamienicą opata jędrzejowskiego, który wnuczka S-a starała się później odzyskać, powołując się na prawa po swoim ojcu i babce. Domysł Karola Górskiego, jakoby do S-a należał także rozległy kompleks dóbr z ośrodkiem w Piękoszowie (pow. chęciński), jest nieuzasadniony, bowiem oparty na dość dowolnym utożsamieniu Strasza z Pawłowa (który pozbył się tych dóbr w r. 1430) z jednym z synów S-a.
Żoną S-a była Elżbieta, zwana także Halszką (zm. po 9 V 1425). Pewną wskazówką co do jej pochodzenia może być fakt, że dzieci S-a w l. trzydziestych XV w. zrzekły się na rzecz Zbigniewa z Łapanowa i Przestańska wszelkich praw, jakie mogłyby mieć po ojcu lub matce do wsi Lubcza, będącej własnością Drużynitów z Łapanowa. W r. 1391 oprawił S. żonie 300 grzywien posagu i wiana na Kościelnikach, Woli i Stanisławicach. Po śmierci męża Elżbieta kontynuowała procesy z Rawiczami o zastaw w Kościelnikach. Na mocy wyroków z l. 1416 i 1419 musiała odstąpić Jakubowi i Goworkowi Gutom poł. wsi wraz z pobliską Wolą. W l. 1419–20 zawarła z nimi dodatkową ugodę, w której – w zamian za korzystną dla siebie zmianę granic między Stanisławicami a Kościelnikami – scedowała na Rawiczów czwartą część Kościelnik. S. pozostawił dwóch synów i dwie córki. Starszy syn Strasz, nieużywający podobnie jak ojciec imienia, jedynie przez Jana Długosza nazwany Janem Czarnym, w r. 1409 wpisał się na Uniw. Krak. W r. 1415 w wyniku przeprowadzonego z bratem podziału ojcowizny objął dobra w woj. sandomierskim. Zmarł najpóźniej w r. 1437. Młodszy Jan otrzymał dobra w ziemi krakowskiej z oprawą wdowią matki oraz Sędziszów z przyległościami. Po śmierci matki kontynuował spory z Rawiczami o Kościelniki i odkupił je w r. 1427 na podstawie prawa bliższości. Oskarżony w r. 1431 o rozpuszczanie oszczerstw na temat niewierności małżeńskiej królowej Zofii Holszańskiej, dwukrotnie oczyszczał się z tego zarzutu przysięgą, a nawet wyzwał na pojedynek (bez odzewu) swych oskarżycieli. Mimo to, wg Długosza, opuszczony przez krewnych i przyjaciół, został z rozkazu króla na długi czas wtrącony do wieży w zamku w Sandomierzu, gdzie pewnego dnia omal nie uległ zaczadzeniu. Po wyjściu na wolność wziął udział w polsko-husyckiej wyprawie do Prus w r. 1433. Dowodzący wojskami polskimi Mikołaj z Michałowa z trudem odwiódł go wówczas od zamiaru spalenia żywcem kaprów wziętych do niewoli po zdobyciu Tczewa. Podczas uroczystości koronacyjnych Władysława III w r. 1434 wraz ze Spytkiem z Melsztyna i Abrahamem ze Zbąszynia usiłował w ostatniej chwili przekonać obecnych do zaniechania koronacji. W r.n. w tym samym gronie stanął na czele antykościelnej opozycji na zjeździe duchowieństwa i szlachty, zwołanym do Piotrkowa w celu zakończenia sporów, związanych z uiszczaniem dziesięcin. Zmarł najpóźniej w r. 1440; jego syn Jan zmarł przed r. 1462. Z córek S-a Katarzyna została żoną bliżej nieznanego Frycza, a następnie Iwona Powały, a Agnieszka (Jagna) wydana została za Jana z Bełzowa h. Rawa. Wnukiem S-a był Mikołaj Strasz (zob.).
Boniecki, I 180, V 90, X 215; Derwich M., Materiały do słownika historyczno-geograficznego dóbr i dochodów dziesięcinnych benedyktyńskiego opactwa św. Krzyża na Łysej Górze do 1819 r., Wr. 2000 s. 105–6; Fedorowicz, Dostojnicy i urzędnicy, s. 175; Katalog dokumentów pergaminowych ze zbiorów Tomasza Niewodniczańskiego w Bitburgu, Oprac. J. Tomaszewicz, M. Zdanek, Kr. 2004; Słown. Hist.-Geogr. Ziem Pol., V (Górka, Kościelniki, Lanckorona, Lubcza), VIII (Kościan-star.); Urzędnicy II/1, IV/1; – Bubczyk R., Kariera rodziny Kurozwęckich w XIV wieku. Studium z dziejów powiązań polskiej elity politycznej z Andegawenami, W. 2002 (omyłkowo przypisany S-owi udział w zjeździe w Radomsku w marcu 1384); Długoszewska W., Pietrzak J., Badania archeologiczno-architektoniczne i prace zabezpieczające prowadzone w obrębie reliktów dworu na kopcu (stanowisko 3) w Białaczowie, gm. Białaczów, woj. piotrkowskie, „Łódz. Spraw. Archeol.” T. 4: 1998 s. 207, 211; Gawęda S., Możnowładztwo małopolskie w XIV i w pierwszej połowie XV wieku. Studium z dziejów rozwoju wielkiej własności ziemskiej, Kr. 1966; Górski K., Ród Odrowążów w wiekach średnich, „Roczn. Tow. Herald.” R. 8: 1926–7 s. 36–40, 82–3, 89, 98 (liczne błędy i nieścisłości); Górski K., Pakulski J., Udział Polaków w krzyżackich rejzach na Litwę w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XIV stulecia, „Zap. Hist.” T. 52: 1987 s. 512–13, 517–18, 521; Heymowski A., Herby polskie w brukselskim Armorial Gymnich, recte Lyncenich, „Studia Źródłozn.” T. 29: 1985 s. 103–4; tenże, Herby polskie w paryskim Armorial Bellenville, tamże T. 32/33: 1990 s. 117, 125; Kutrzeba S., Sądy ziemskie i grodzkie w wiekach średnich, cz. 1, „Rozpr. AU Wydz. Hist.–Filoz.” T. 40: 1901 s. 400; toż, cz. 2, tamże T. 42: 1902 s. 122, 124; tenże, Starostowie, ich początki i rozwój do końca XIV w., tamże T. 45: 1903 s. 253, 279; Mikucki S., Rycerstwo słowiańskie w Wapenboek Gelrego, „Studia Źródłozn.” T. 13: 1958 s. 115, 119–20; Paravicini W., Heraldische Quellen zur Geschichte der Preußenreisen im 14. Jahrhundert, „Ordines Militares. Colloquia Torunensia Historica” T. 4: 1987 s. 124–5, 127; tenże, Die Preussenreisen des europäischen Adels, Sigmaringen 1989 I 140–1, 321; Polaczkówna H., Geneza herbów polskich w herbarzu flamandzkim, w: Księga pamiątkowa ku czci Oswalda Balzera, Lw. 1925 I 277; taż, Księga bracka św. Krzysztofa na Arlbergu w Tyrolu, „Mies. Herald.” R. 10: 1931 s. 103; Sułkowska-Kurasiowa I., Doradcy Władysława Jagiełły, w: Społeczeństwo Polski średniowiecznej, Red. S. K. Kuczyński, W. 1982 II 204; Supruniuk A., Otoczenie księcia mazowieckiego Siemowita IV (1374–1426). Studium o elicie politycznej Mazowsza na przełomie XIV i XV wieku, W. 1998; Śliwiński B., Podsędek sandomierski Prandota i małopolscy Odrowążowie w II połowie XIV w., w: Ludzie, władza, posiadłości, Red. J. Powierski, B. Śliwiński, Gd. 1994 s. 225, 230–5, 239; Wroniszewski J., Ród Rawiczów. Warszowice i Grotowice, Tor. 1992; tenże, Ród Rawiczów. Współrodowcy Warszowiców i Grotowiców, Tor. 1994; tenże, Szlachta ziemi sandomierskiej w średniowieczu. Zagadnienia społeczne i gospodarcze, P.–Wr. 2001; – Bull. Pol., II–III; Cod. epist. Vitoldi; Cod. Pol., II nr 537 (poprawna data: 12 II 1390); Cod. Pruss., IV nr 31; Cracovia artificum, 1433–1440; Długosz, Annales, XI, XII (w indeksach błędnie rozdzieleni synowie S-a); Długosz, Liber benef., III; Dok. kujawskie i mazowieckie przeważnie z XIII wieku, Wyd. B. Ulanowski, Arch. Kom. Hist. T. 4: 1888 s. 379–80; Dok. sądu ziem. krak.; Elementa ad fontium editiones, II; Iura Masoviae terrestria, Wyd. J. Sawicki, W. 1972 I nr 41; Kod. katedry i diec. wil.; Kod. katedry krak., II; Kod. Litwy, nr 73, 76; Kod. maz. (Lubomirskiego), nr 120; Kod. mogilski; Kod. Mpol., I, IV; Kod. Wpol., III; Księga proskrypcji i skarg miasta Krakowa, Wyd. B. Wyrozumska, Kr. 2001 (rycerz Piotr Strassze w r. 1369); Metryka Uniw. Krak., I; Mon. Pol. Vat., III; Najst. księgi m. Kr., s. 251; Nowy kodeks dyplomatyczny Mazowsza, Wyd. I. Sułkowska-Kuraś, S. Kuraś, W. 2000 cz. 3; Rachunki dworu Władysława Jagiełły; Regesta historico-diplomatica Ordinis S. Mariae Theutonicorum, Hrsg. v. E. Joachim, W. Hubatsch, Göttingen 1948 cz. 1 vol. 1 nr 487; Starod. Prawa Pol. Pomn., II nr 1140, 1455, 1456, 1464, 1502, 1546, 1563, 1687, 2021, 2341, 2346, 2354b, VIII 2926, 4716, 5110, 5110 (błędny odczyt, winno być «Straschonis»), nr 5128, 6357, 6550, 7557, 8532, 8581, 8692, 8764, 9750, 9794, 9794a, uw. 96/19 (błędny odczyt, winno być «Straschone»), uw. 160/23, 229/35, 242/39, 266/84, 278/47, 279/14, 290/17, 312/17, 315/76, 325/93, 342/48; Teki Pawińskiego, III (także nr 1634, 2176); Zapiski sądowe województwa sandomierskiego z lat 1395–1444, Wyd. F. Piekosiński, Arch. Kom. Prawn. T. 8: 1907 z. 1; Zbiór dok. mpol., cz. VI nr 1525, 1526, 1589, 1701, cz. VIII nr 2536, 2544, 2545; Zbiór dokumentów zakonu OO. Paulinów w Polsce, Wyd. J. Fijałek, Kr. 1938 I nr 32, 33; toż, Wyd. J. Zbudniewek, W. 2004 II nr 58; – AP w Kr., Oddz. na Wawelu: Terr. Crac. T. 1b s. 24, 109, t. 2 s. 42, 172, 266, 344, 351, 389, 569, 575, t. 3a s. 247, 310, 545, 599, 609, t. 3b s. 48, 74, 80–1, 93, 101, 116, 128, 182, 187, 217, 223, 299, 333, 348, 365, 382, 463, 477, 647, 654, t. 4 s. 36, 48, t. 5 s. 14, 31, 41, 47, 165, 182, 198, 208, 211, 213–14, 367, 392, 406, 437, 440, t. 6 s. 18–19, 25, 51, 67, 80, 180, 213, 216, 230, 269, 309, 319, 337, 380, 506, 549–50, 557, 571–2, 608–9, 623, t. 7 s. 14, 43–4, 143–4, 231, 238, 372, 406, t. 146 s. 224, t. 152 s. 149, t. 193 s. 328, 331, t. 195 s. 271, t. 197 s. 64, 66, Terr. Czchov., t. 1 s. 153, Castr. Crac., t. 1 s. 41, 83, 97, 228–9, t. 1a k. 23, 107, 148v–9, 152v, t. 2 s. 9, 17, 31, 42, 53–5, 228, 235; Arch. Kurii Metropolitalnej w Kr.: Acta Off. Crac., t. 4 k. 30v; B. UAM: rkp. Akcesja 1609 k. 81, 87v–8; L’vivs’ka naukova biblioteka im. V. Stefanyka we Lw.: F. 141 op. 1 spr. 295 II k. 232v–3v.; – Mater. Tomasza Niewodniczańskiego w Bitburgu (Niemcy): dok. perg. A 23 (S. jako strenuus).
Maciej Wilamowski