Szedybor (Maciej) Wolimuntowicz h. Zadora (zm. w lub po 1432), starosta kowieński i wiłkomierski.
S. był synem możnego bojara litewskiego Wolimunta, uczestniczącego w zjeździe na wyspie Salin (1398). Miał braci: Gudygierda, Jawnutę, Michała Kieżgajłę (zob.), Rumbolda (zob.) i Sudywoja (zob.). W źródłach rzadko występował pod swym chrześcijańskim imieniem Maciej.
Po raz pierwszy S. pojawił się w źródłach w r. 1418 na urzędzie starosty (namiestnika) kowieńskiego. Z racji funkcji sprawowanej na terenie graniczącym z państwem zakonu krzyżackiego prowadził korespondencję z urzędnikami krzyżackimi, przede wszystkim z komturem Ragnety. Możliwe, że S-a należy utożsamiać z Segebutem Wolimuntowiczem, bratem Rumbolda, posłującym w marcu 1416 do mistrza inflanckiego Zygfryda Landera von Spanheim w sprawie zawarcia pokoju (W. Semkowicz, R. Petrauskas). W l. 1424–5 był S. poświadczony jako star. wiłkomierski; być może funkcję tę pełnił od r. 1412 po swym bracie Kieżgajle, który postąpił wówczas na star. żmudzkie. W tym czasie z ramienia w. ks. lit. Witolda posłował S. do wielkiego mistrza krzyżackiego Pawła Russdorfa w sprawie uregulowania granicy litewsko-krzyżackiej, a następnie wraz z bratem Kieżgajłą wszedł do dwustronnej komisji, która miała tę granicę wytyczyć. O zaufaniu, jakim cieszył się u wielkiego księcia, a także o przygotowaniu dyplomatycznym S-a miał świadczyć przekaz z Kroniki Bychowca o powierzeniu mu (wraz z Piotrem Seńko Giedygołdowiczem) zadania podjęcia w Rzymie w l. 1429–30 starań o koronę królewską dla Witolda. Informacja ta, jak i samo poselstwo do papieża, nie znajdują jednak potwierdzenia w innych źródłach (wg G. Błaszczyka). Zaufaniem darzył S-a z pewnością w. ks. lit. Świdrygiełło, wysyłając go w poselstwie do mistrza inflanckiego Cyssa von Rutenburga z wiadomością, że przejął władzę na Litwie po śmierci Witolda (1430), a także z ofertą zawarcia przymierza litewsko-inflanckiego. W trakcie kampanii łuckiej, podczas toczonej w l. 1430–1 wojny Polski z Litwą o Wołyń, S. został wysłany przez wielkiego księcia do obozu Władysława Jagiełły z warunkami rozejmowymi i wziął udział w zawarciu 1 IX 1431 rozejmu w Czartorysku. Znalazł się w gronie najbliższych doradców w. ks. Świdrygiełły, wyznaczonych na zjazd polsko-litewski w lutym 1432 w Połubiczach. Świadczył na dokumencie odnowienia przymierza Litwy z Zakonem, wystawionym 15 V 1432 w Skirstymoniu, akceptując w ten sposób politykę zewnętrzną wielkiego księcia; jednak tuż po zamachu oszmiańskim na Świdrygiełłę (nocą z 31 VIII na 1 IX t.r.) znalazł się w obozie popierającym Zygmunta Kiejstutowicza i utrzymanie unii z Król. Pol., po czym 15 X wystąpił jako jeden ze świadków dokumentu unii grodzieńskiej. Mimo to wkrótce potem został wraz z braćmi oskarżony o spisek na rzecz przywrócenia w Wilnie władzy Świdrygiełły i razem z bratem Kieżgajłą uwięziony. Nie wiadomo, czyj los w konsekwencji podzielił – ocalałego Kieżgajły, czy straconych Rumbolda i Jawnuty. Ostatnia wzmianka o S-ze pochodzi z listu Świdrygiełły do wielkiego mistrza z 7 XI, w którym ponownie został on nazwany star. kowieńskim. S. zmarł w lub po r. 1432.
Brak wiadomości o rodzinie S-a. W l. pięćdziesiątych XV w. nadania ziemskie od króla Kazimierza Jagiellończyka uzyskała pani Szedyborowa, ale nie ma pewności czy była to wdowa po S-ze.
Gniazdem rodowym Wolimontowiczów była włość dziewałtowska, rozciągnięta wzdłuż prawego brzegu rzeki Świętej, od jej ujścia do Wilii, w kierunku północno-wschodnim; tam też należy spodziewać się działu S-a, choć, inaczej niż bracia, nie wiadomo skąd się pisał. Przypuszczenie Władysława Semkowicza, iż występujący w delimitacji litewsko-inflanckiej z r. 1473 teren nazwany Szedibory stanowił jego majątek zostało osłabione przez ostatnie ustalenie Zbysława Wojtkowiaka.
Znane są dwie pieczęcie S-a z h. Zadora, ale z różnymi napisami w języku ruskim w otoku, przywieszone do dokumentu rozejmu czartoryskiego z r. 1431 oraz dokumentu unii grodzieńskiej z r. 1432.
Boniecki, X; PSB (Giedygołdowicz Sieńko Piotr); Urzędnicy, XI; – Barvinskij B., Žigimont Kiejstutovič velikij knjaz litovsko-russkij (1432–1440), Žovkva 1905; Błaszczyk G., Burza koronacyjna. Polska–Litwa 1429–1430, P. 1998 s. 58–9; tenże, Dzieje stosunków polsko-litewskich, P. 2007 II 640; Bučynskyj B., Kil’ka pričinkiv do časiv vel. knjazia Svitrygajla (1430–1433), „Zapysky Naukovoho Tovarystva im. Ševčenka” T. 76: 1907 s. 122, 135; Kolankowski L., Dzieje Wielkiego Księstwa Litewskiego, Kr. 1930; Korczak L., Monarcha i poddani, Kr. 2008; Lietuvos istorija, Ed. J. Kiaupienė, R. Petrauskas, Vilnius 2009 V; Petrauskas R., Lietuvos diduomenė XIV a. pabaigoje – XV a., Vilnius 2003; Pietkiewicz K., Kieżgajłowie i ich latyfundium do połowy XVI wieku, P. 1982 s. 22–4; Prochaska A., Powstanie Świdrygiełły, Kr. 1892 s. 159; Semkowicz W., O litewskich rodach bojarskich zbratanych ze szlachtą Polską w Horodle roku 1413, „Lituano-Slavica Posnaniensia” T. 3: 1989 s. 41–8; Szweda A., Organizacja i technika dyplomacji polskiej w stosunkach z zakonem krzyżackim w Prusach w latach 1386–1454, Tor. 2009; Wojtkowiak Z., Północna granica Litwy w średniowieczu, w: Poznań – Wilnu. Studia historyków w roku tysiąclecia Państwa Litewskiego, Red. tenże, P. 2010 s. 244–6; tenże, Urzędnicy zarządu lokalnego na Litwie, „Studia Źródłozn.” T. 24: 1979 s. 153; – Akta Unii; Cod. epist. Vitoldi; Daniłowicz I., Skarbiec diplomatów, Wil. 1862 II 118; Długosz, Annales, XI, XII; Lietovos metraštis: Bychovco kronika, Ed. R. Jasas, Vilnius 1971 s. 115; Lietuvos Metrika, Vilnius 1998 III; Liv.-Est.– u. Kurl. Urk-buch, VIII; Russko-Livonskie Akty, Wyd. K. Napierski, Pet. 1868 nr 231; Die Staatsverträge des deutschen Ordens in Preussen im 15. Jahrhundert, Hrsg. E. Weise, Königsberg 1939 I nr 173; – B. Czart.: dok. perg. nr 374; Geheimes Staatsarchiv Preussischer Kulturbesitz w Berlinie-Dahlem: Ordensbriefarchiv, nr 6896, Ordensfolianten, nr 14 s. 633–7, 691–2.
Lidia Korczak