Rosołecki (Rosocki, Rosolecki, Rosołkiewicz, Rosiełkiewicz) Szymon, w zakonie Łukasz od św. Franciszka (1697–1752), pijar, pedagog i kaznodzieja. Ur. 23 X zapewne w miejscowości (zapisanej tylko w pijarskim Arch. Generalnym w formie ablativu i ręką cudzoziemca, w postaci zniekształconej jako «Parzcaczi»), Parzęczew lub Parzyce (obie w woj. łęczyckim). Współczesne R-emu źródła pijarskie notują jego nazwisko w formie «Rosołkiewicz» lub «Rosiełkiewicz», on zaś sam posługiwał się wyłącznie hagionimem «Łukasz od św. Franciszka» i dopiero Jan Daniel Janocki w poł. XVIII w. posłużył się odmianą nazwiska Rosocki, która – z poprawką – utrwaliła się w l. n.
R. wstąpił do zgromadzenia pijarów w Podolińcu 14 VIII 1714, tam też w r. n. złożył śluby zakonne (wedle niektórych źródeł w r. 1716), a w l. 1717–19 zajmował się nauczaniem początkowym w Wieluniu i Łowiczu. Od jesieni 1719 studiował filozofię w rzeszowskim kolegium swojego zakonu, tamże w r. 1721 lub 1722 otrzymał święcenia kapłańskie, a w l. 1724–7 przebywał w Krakowie, ucząc się w pijarskim studium teologicznym. W r. 1733 został przeniesiony do Wilna, gdzie objął stanowisko kaznodziei katedralnego, wykładał też filozofię i był prefektem szkoły pijarskiej. Od r. 1736 był lektorem teologii, a w l. 1740–41 regensem kolegium wileńskiego. Pijarzy toczyli wówczas ostry spór z jezuitami, broniącymi swego monopolu na nauczanie w Wilnie. R. korespondował w tym okresie ze Stanisławem Konarskim, który informował go o stanowisku dworu królewskiego wobec pijarów wileńskich. Ostatecznie pijarzy byli zmuszeni ustąpić niemal we wszystkim i bardzo ograniczyć swoje projekty edukacyjne, a R. przeszedł na rektorat do Szczuczyna Lit., skąd powrócił do Wilna w r. 1750 na stanowisko rektora. Zasłużył się szczególnie przy odbudowie spalonego konwiktu wileńskiego. W r. 1751 S. Konarski protegował R-ego na stanowisko asystenta generalnego prowincji lit. w Rzymie; R. kandydował też na urząd prowincjała lit. Był, jak się wydaje, wiceprowincjałem lit.
R. cieszył się dużym uznaniem jako kaznodzieja. Rozpoczynając karierę wygłosił w r. 1728 u przemyskich dominikanów kazanie ku czci św. Tomasza z Akwinu, wydrukowane następnie pt. Aquila ad solem iustitiae (Kr. 1728). Jego drukowane kazania mają charakter okazjonalny, wygłaszane były np. z okazji otwarcia sesji Trybunału Lit., na pogrzebach itp. Wiele tam przytoczeń z kronikarzy i historyków polskich przemieszanych z odniesieniami do pisarzy starożytnych oraz z cytatami ze Starego i Nowego Testamentu i urywkami pism ojców Kościoła. Pod koniec życia R. ograniczył ornamentykę antyczną, a odwoływał się głównie do Biblii i powag kościelnych. Stało się to może pod wpływem Konarskiego. Z myślami Konarskiego korespondują uwagi ze zbioru kazań R-ego Głos krwi Jezusowej, W. 1731 (w r. n. z tego samego składu odbito wyd. ze zmienioną dedykacją i tytułem Głos wolny krwi Jezusowej) na temat wolności i swawoli oraz łamania praw w Polsce. Forma podawcza zbioru, właściwa dla schyłkowego baroku, zaciemnia niestety tok wywodów autora.
Oprócz wspomnianych wyżej prac R. pozostawił po sobie kompilację zawierającą żywot fundatora pijarów, św. Józefa Kalasencjusza, pt. Dom mądrości pobożnej i pobożności mądrej (Wil. 1736). W rękopisie pozostała ponoć dwutomowa historia rodziny Tyszkiewiczów jego pióra. Przypisuje się mu też anonimowy Aspekt orła… (b. m. r. wyd.), napisany trzynastozgłoskowym wierszem z okazji ślubu Antoniego Sołłohuba z Brygidą Radziwiłłówną i kazanie na pogrzebie Sołłohuba (Wil. 1750), którego egzemplarze nie są znane. Z włoskiego tłumaczył żywot pijarskiego kleryka Glicerego Landriano (Wil. 1751), ale i ta publikacja nie jest teraz znana w krajowych zbiorach. R. chorował na gruźlicę zmarł 15 II 1752 w Wilnie.
Estreicher; Enc. Org.; Podr. Enc. Kośc.; Bielski, Vita et scripta; DENES, II; Horányi, Scriptores; Janocki, Lexicon; Viñas, Index bio-bibliographicus; – Bentkowski, Hist. liter.; Biegeleisen H., S. Konarski w procesie jezuitów z pijarami, „Muzeum” R. 12: 1896; Dzieje teologii katol., II cz. 2; Konopczyński W., Stanisław Konarski, W. 1926; Kraszewski J. I., Wilno od początków jego do r. 1750, Wil. 1840 II; Łukaszewicz J., Historia szkół w Koronie i Wielkiem Księstwie Litewskim od najdawniejszych czasów aż do roku 1794, P. 1851 IV; Pelczar J. S., Zarys dziejów kaznodziejstwa w Polsce, Kr. 1917; Rabowicz E., Z korespondencji Konarskiego z Litwą, „Arch. Liter.” 1973 XVIII (Miscellanea z doby oświecenia, t. 4) s. 21–27 (R. domniemanym adresatem); Szulc W., Spory Akademii Wileńskiej z pijarami o wyłączne prawo na szkoły, „Ateneum Wil.” R. 14: 1939 z. 1 s. 130–2; T[yszkiewicz] E., Wiadomość historyczna o zgromadzeniach i fundacjach męskich i żeńskich rzymskokatolickich klasztorów w diecezji wileńskiej, „Teka Wil.” 1857 nr 2 s. 259–60; Listy Stanisława Konarskiego 1733–1771, Wyd. J. Nowak-Dłużewski, Kr. 1962 s. 234; – Arch. PAN w W.: Materiały L. Chmaja, sygn. III–76 teki 37, 41, 61, 65; Arch. Pijarów w Kr.: Catalogus cl. reg…. in Lituana provincia s. 3, materiały J. Buby (mszp.); B. Narod.: rkp. BOZ 1160.
Rafał Leszczyński