Karszo-Siedlewski Tadeusz Aleksander (1893–1939), przemysłowiec, senator Rzpltej. Ur. 17 VII w Warszawie, był synem właścicieli firmy «Genelli» Władysława i Anieli z Grodzińskich; średnim z trojga ich dzieci: najstarszego Jana (dyplomaty) i córki Anieli (późniejszej żony Sylwina Strakacza, sekretarza Ignacego Paderewskiego). K.-S. ukończył 8 klas Gimnazjum Filologicznego im. P. Chrzanowskiego w Warszawie (1911); egzamin dojrzałości złożył (z medalem) w VI Gimnazjum w Petersburgu w r. 1912. W l. 1912–4 studiował w berlińskiej Handelshochschule. W pierwszych miesiącach wojny światowej prowadził Wydział Zapomóg w Kuratorium Opieki nad Rodzinami Rezerwistów w Warszawie. W r. 1915 wyjechał do Petersburga, gdzie dzięki poparciu polskich przemysłowców wszedł do finansowanych przez kapitały belgijskie Południoworosyjskich Dnieprowskich Zakładów Metalurgicznych w Kamienskoje (obecnie Dnieprodzierżyńsk). Tam odbył praktykę i w lutym 1916 r. został mianowany naczelnym sekretarzem tych zakładów. Po rewolucji wrócił do Warszawy, gdzie otrzymał w spadku browar z fabryką wódek i likierów K. R. Vettera oraz Cukrownię i Rafinerię «Lublin» (S. A.).

W maju 1919 r. uczestniczył ochotniczo w kampanii jako kapral podchorąży 1 Dywizjonu Artylerii Konnej. Brał udział w walkach na Polesiu oraz na Ukrainie (Skorodno, Malin). Po demobilizacji w czerwcu 1921 r. w stopniu chorążego, został w lipcu t. r. kierownikiem biura Zarządu Spółki Akcyjnej Wielkich Pieców i Zakładów Ostrowieckich z siedzibą w Warszawie. Doświadczenia i stosunki nawiązane w czasie pobytu w Rosji (Zakłady Ostrowieckie były finansowane również przez kapitały belgijskie) ułatwiły K.-S-emu wejście do tej instytucji i późniejszy w niej szybki awans. Po krótkim okresie został prokurentem, w styczniu 1924 r. dyrektorem handlowym, a w r. 1925 wszedł do Zarządu, w którym pozostawał do r. 1935; później przeszedł do Rady Nadzorczej Zakładów. W r. 1931 ożenił się z aktorką Marią Majdrowiczówną, z którą się jednak wkrótce rozwiódł. W r. 1926 z ramienia Zakładów Ostrowieckich został członkiem Rady Nadzorczej oraz Komitetu Wykonawczego Syndykatu Polskich Hut Żelaznych i wszedł do Zarządu Związku Polskich Hut Żelaznych. Jako reprezentant interesów przemysłu metalurgicznego został w t. r. członkiem Rady Centralnego Związku Polskiego Przemysłu, Górnictwa, Handlu i Finansów («Lewiatana»). Ogłosił wtedy prace pt. Polen und die Internationale Rohstahlgemeinschaft (W. 1927). W kilku następnych latach zrobił błyskotliwą karierę – w r. 1930 był już wiceprezesem Związku Polskich Hut Żelaznych (od 1936 prezesem), członkiem Zarządu Centrali Handlowej tegoż Związku; w r. 1931 wszedł do Prezydium Rady «Lewiatana», a po jego przekształceniu (maj 1932) w Centralny Związek Przemysłu Polskiego, od r. 1933 również do Rady Związku. W r. 1934 K.-S. został prezesem Centrali Zakupu Złomu Polskich Hut Żelaznych. Od tego okresu piastował też stanowiska: wiceprezesa i członka zarządu biura sprzedaży zjednoczenia odlewni polskich «Ruropol», wiceprezesa Zarządu Sp. Akc. «Sepewe» Eksport Przemyślu Obronnego, członka Zarządu zakładów chemicznych «Rędziny» oraz wielu innych rad nadzorczych pokrewnych przedsiębiorstw.

W drugiej gałęzi swej działalności przemysłowej – cukrownictwie – objął w r. 1928 stanowisko członka zarządu i dyrekcji cukrowni «Brześć Kujawski» S. A., a w następnych latach wszedł do władz cukrowni: «Garbów» S. A., «Zakrzówek» S. A., «Choceń» S. A. W r. 1933 został prezesem zarządu Cukrowni i Rafinerii «Lublin» S. A., a w r. 1934 wiceprezesem Zarządu cukrowni «Milejów» S. A. Objął również stanowisko prezesa sekcji słodowniczej Związku Właścicieli Browarów. Dn. 30 X 1934 r. K.-S. został radcą Izby Przemysłowo-Handlowej w Warszawie; wszedł również do Związku Izb Przemysłowo-Handlowych Rzpltej. We wrześniu 1935 r. został senatorem z mianowania Prezydenta Rzpltej Pol. W l. 1936/7–1937/8 był sprawozdawcą budżetu monopoli i przedsiębiorstw w Senacie, a w r. 1938/9 – sprawozdawcą budżetu Min. Przemysłu i Handlu. Udział jego w pracach Senatu, gdzie reprezentował także interesy Gdyni, był jednak niewielki. W r. 1936 został powołany przez Radę Ministrów na członka referenta Komisji do zbadania gospodarki przedsiębiorstw państwowych.

W organizacjach politycznych nie piastował ważniejszych oficjalnych godności. Był prezesem Koła Związku Rezerwistów oraz Związku Strzeleckiego na terenie Ostrowca. Natomiast w jego posiadłości letniej Zatrzebiu (Błota) pod Warszawą odbywały się rozmowy polityczne, w których uczestniczyli przedstawiciele sfer rządowych – członkowie Klubu Srebrnej Róży. Ponadto K.-S. z ramienia E. Rydza Śmigłego uczestniczył w posiedzeniach «Klubu 11 listopada» (terenie współpracy Obozu Zjednoczenia Narodowego, Obozu Narodowo-Radykalnego i Związku Młodych Narodowców). Odgrywał tym samym dość poważną rolę polityczną, co tłumaczy m. in. jego szybką karierę na polu gospodarczym. K.-S. brał czynny udział w życiu komunalnym stolicy, np. jako wiceprezes Koła Przyjaciół Śródmieścia m. st. Warszawy, Związku Stowarzyszeń Wielkiej Warszawy, członek Komitetu Obywatelskiego «Osiedle» w Warszawie i prezes Warszawskiego Klubu Jazdy Konnej.

W początku września 1939 r. K.-S. odrzucił propozycję prezydenta I. Mościckiego wyjazdu do Rumunii, pozostał w Warszawie, a w czasie jej obrony i oblężenia został delegatem Komendanta Straży Obywatelskiej do spraw specjalnych poruczeń. Dn. 23 IX, podczas pełnienia swych obowiązków, został ugodzony pociskiem i ciężko ranny. Przeniesiony do szpitala Św. Rocha zmarł tam 26 IX 1939 r. w obecności bliskich mu osób: Olgi Prorubnikow (nazwisko sceniczne Sławska) i dyr. Stanisława Zielińskiego z Centrali Zakupu Złomu Polskich Hut Żelaznych. W czasie oblężenia pochowany prowizorycznie, po wkroczeniu Niemców został przeniesiony na cmentarz augsbursko-ewangelicki w Warszawie. Za zasługi w dziedzinie organizacji i rozwoju życia gospodarczego był K.-S. odznaczony w r. 1937 Krzyżem Oficerskim Polonia Restituta; posiadał nadto Krzyż Virtuti Militari V kl., dwukrotny Krzyż Walecznych i order Korony Belgijskiej IV kl.

Album skorowidz Senatu i Sejmu RP oraz Sejmu Śląskiego kadencja 1935–1940, Kr. 1936 s. 215 (fot.); Łoza, Czy wiesz, kto to jest?; Olszewicz, Lista strat kultury pol.; – Dziesięć lat istnienia artylerii konnej. Wydawnictwo jubileuszowe, W. 1938 s. 43; Florianowicz K., Zarys historii wojennej 1-ego Dywizjonu Artylerii Konnej imienia Gen. Józefa Bema, W. 1929 s. 16, 29; Jędruszczak T., Piłsudczycy bez Piłsudskiego, W. 1963; – Cywilna obrona Warszawy we wrześniu 1939 r. Dokumenty, materiały prasowe, wspomnienia i relacje, W. 1964; Ivánka A., Wspomnienia skarbowca 1927–1945, W. 1964; Kasprowicz B., Byłem juniorem, Gdynia 1965 s. 264; Narada Gospodarcza 28 II – 2 III 1936 r., W. 1936 s. 144; Papiery wartościowe notowane na Giełdzie Pieniężnej w Warszawie r. 1938/9, W. 1938 s. 308, 380; Roczn. Informacyjny o spółkach akcyjnych w Polsce 1930, W. 1930; Roczn. Polit. i Gosp. (W.) 1936–1939; Sprawozdania stenograficzne z posiedzeń Senatu RP IV Kadencji (posiedzenie 12 szp. 78–82, pos. 13 szp. 8–11, pos. 15 szp. 69–70, pos. 28 szp. 87–90, pos. 29 szp. 80–2, 88–95, pos. 44 szp. 105–8, pos. 45 szp. 2–9, 48–50, 78–81, pos. 47 szp. 18–21, pos. 50 szp. 15); Sprawozdania Syndykatu Polskich Hut Żelaznych za lata 1926–1929; Sprawozdanie Centralnego Związku Polskiego Przemysłu, Górnictwa, Handlu i Finansów z działalności na rok: 1926–1931, W. 1927–32; Sprawozdanie Centralnego Związku Przemysłu Polskiego w roku: 1933–1934, W. 1934–5; Sprawozdanie Komisji do Zbadania Gospodarki Przedsiębiorstw Państwowych, W. 1939 s. 16; Sprawozdanie Zarządu Spółki Akcyjnej Wielkich Pieców i Zakładów Ostrowieckich 1925 r., W. 1925; Związek Polskich Hut Żelaznych, Sprawozdania z działalności za lata 1927–1937; – „Przegl. Gosp.” R. 9: 1928 s. 683; – Mater. red. PSB: Odpis protokołu spisanego 3 X 1939 w Sądzie Okręgowym w W., repertorium 2284; – Informacje i korespondencja Jana Ciałowicza, Andrzeja Zalewskiego z Krakowa oraz Maurycego Zdanowskiego z Makowa Podhalańskiego w posiadaniu autora artykułu.

Wiesław Bieńkowski