INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Tadeusz Czapelski     

Tadeusz Czapelski  

 
 
Biogram został opublikowany w 1938 r. w IV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Czapelski Tadeusz (1853–1930), publicysta, skryptor Ossolineum, syn wybitnego pedagoga Jakuba (z czasem jednego z założycieli Towarzystwa Pedagogicznego) i Celestyny Smochowskiej, uczęszczał do szkół niższych i średnich we Lwowie i wcześnie zaczął się zaprawiać do pracy publicystycznej pod kierunkiem swego wuja Jana Dobrzańskiego. Pisywał w »Gazecie Narodowej« i w innych pismach lwowskich. Potem około r. 1874 przeniósł się do Krakowa a stąd do Warszawy, gdzie zrobił wraz ze swym przyjacielem lwowskim Marianem Gawalewiczem szybką karierę. Był kolejno od r. 1874 sekretarzem redakcji i redaktorem »Kuriera Warszawskiego«, »Kuriera Codziennego« i »Tygodnika Ilustrowanego«. Dzięki niezmordowanej czynności Cz-go »Kurier Warsz.« podwoił objętość, usprawnił służbę informacyjną, zwłaszcza telegraficzną, wreszcie wprowadził poranne wydanie. W tej pracy Cz. nawiązał stosunki przyjaźni, które przetrwały długie lata, z Prusem, Sienkiewiczem, Stanisławem Witkiewiczem i innymi. Do grona bliskich zaliczali się zwłaszcza Z. Sarnecki, W. Gomulicki, C. Jankowski, W. Sabowski. Od Cz-go np. pochodzi tytuł noweli Sienkiewicza »Ta trzecia«; on był inicjatorem spisania przez Witkiewicza wrażeń tatrzańskich. Wskutek komplikacji osobistych, nie bez presji rządu rosyjskiego, wrócić musiał do Lwowa, gdzie, nie porzucając pracy dziennikarskiej i publicystycznej, znalazł oparcie i schronienie w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich (1 II 1891), któremu wieloletnią pracą i wiernym strzeżeniem trydycyj wywdzięczył się za spokojną przystań na lata dojrzałego i podeszłego wieku. Obok pracy w Bibliotece a zwłaszcza w tzw. czytelni dla młodzieży nie zaniedbał swych zamiłowań publicystycznych. Przyjaciel Władysława Bełzy, Adama Krechowieckiego i wielu innych w życiu kulturalnym Lwowa, odgrywał zawsze dużą rolę. Redagował »Niedzielę« (od 7 VII 1895 do 19 III 1899), potem »Kronikę Powszechną« (po Teodorze Jeske-Choińskim) aż do wybuchu wojny światowej. Był korespondentem »Kuriera Warszawskiego« i »Tygodnika Ilustrowanego«, »Echa Muzycznego i Teatralnego« w Warszawie, gdzie z zapałem bronił dyrektora Pawlikowskiego przeciw niesłusznej krytyce. W czasie Wystawy Krajowej w r. 1894 był sekretarzem ks. Adama Sapiehy i jego referentem prasowym. Pod koniec życia należał do wybitnych działaczy i publicystów katolickich, organizował Zjazd Skargowski w r. 1912, kongresy mariańskie, wygłaszał odczyty i redagował memoriały. Wywarła tu wpływ na Cz-go jego druga żona, Helena z Dobieckich. Znany był także ze swych zainteresowań i sympatii słowiańskich, przyjaźnił się np. z Edwardem Jelinkiem, Riegerem, Howorką, bywał kilkakrotnie w Pradze. Za głównych wrogów Polski uważał Niemców, i to go w czasie wojny złączyło z antyniemiecką orientacją. Katolickiemu i narodowemu punktowi widzenia pozostał wierny aż do końca swych dni. U schyłku życia jeszcze przyczynił się do rozbudowy działu wydawniczego Zakładu jako doradca i korektor najcenniejszych wydawnictw klasycznych, zwłaszcza »Dzieł wszystkich« Słowackiego.

Spuścizna po Cz-im pozostała niewielka, gdyż praca jego utonęła bezimiennie na łamach licznych czasopism. Napisał tylko rozprawkę pt. Paź księcia Prymasa (1892–1928), pod koniec zaś życia opracował pamiętnik Wojciecha Kętrzyńskiego. Wspomnieć należy o współpracy z Ludwikiem Bernackim przy wydaniu »Obiadów Czwartkowych« (1925). Ceniony był w świecie literackim jako znawca i miłośnik języka polskiego.

 

Paź księcia Prymasa. Fragment pamiętników Wojciecha Dobieckiego (Sprawozd. Zakładu Nar. im. Ossolińskich we Lw. za r. 1892) i odb., Lw., s. 23; Epizod praski z r. 1882, »Przewodnik Bibliograficzny« 1926, 228–9; Rewindykator polskości (Wojciech Kętrzyński), Rocz. Zakładu Nar. im. Ossolińskich, I, II 79–108 i odb., Lw. 1918, 30; Papiery osobiste i korespondencja w B. Ossol. we Lw.; »Kurier Warsz.«, Książka Jubileuszowa, W. 1896, 176–8; Jankowski Cz., Tempi passati, »Kurier Warsz.« 1921, numer jubileuszowy, s. 25–6; Kleiner, Tadeusz Czapelski, »Tyg. Il.« 1930, nr 32, 667; K. T., Ś. p. Tadeusz Czapelski, »Przegląd Biblioteczny« 1930, 403–4; Wasylewski St., Niezapisany stan służby, W. 1937, 63, 92–6.

Kazimierz Tyszkowski

 
 

Powiązane zdjęcia

   

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.