Po roku z piętnem «rabusia» uszedł K. z Litwy w Krakowskie i tu w drugiej połowie 1769 r. podporządkował się rozkazom Kazimierza Pułaskiego. W r. 1770 brał udział w wiosennej kampanii Pułaskiego na Podkarpaciu i w obronie obozu pod Konieczną. Dn. 9 IV na czele podjazdu w sile 100 koni starł się pod Bieczem z awangardą ppłka Jełczaninowa. Po nadciągnięciu głównych sił rosyjskich K. uszedł do Gorlic, a stamtąd z wszystkimi siłami podążył na wypoczynek do warownego obozu w nadgranicznej wiosce Izby. Już jednak w dwa dni później Pułaski pospieszył z pomocą Józefowi Miączyńskiemu, marszałkowi bełskiemu, stojącemu obozem w Żmigrodzie niedaleko Koniecznej, zabierając m. in. dywizję K-a. Dn. 12 IV pod Konieczną konfederaci powstrzymali gwałtowne natarcie nieprzyjaciela i przymusili go do odwrotu. W uznaniu za to Generalność wydała 21 IV K-owi i kilkunastu innym konfederatom «świadectwo meritorum», «doświadczonego żołnierza i oficera». Na przełomie maja i czerwca wyprawiał się K. w Sandomierskie na wsparcie Hadziewiczów i zapewne brał udział i w innych walkach wiosennej kampanii. Odwagę K-a wielokrotnie podkreślał Pułaski w swych raportach do Generalności. K. brał udział przy obsadzeniu Częstochowy 9 IX 1770 r. Zbyt energiczne ściąganie zaopatrzenia dla fortecy Jasnogórskiej naraziło go na konflikt z Józefem Zarembą. Pułaski przyrzekł Zarembie odwołanie K-a do fortecy i ukaranie go za nadużycia. Gdy K., który przebywał wówczas w Krzepicach, nie usłuchał rozkazu, Pułaski ok. 17 IX polecił aresztować regimentarza. Ale K. już uszedł na Litwę, chcąc uniknąć kary za zabicie w kłótni swego chorążego. Skądinąd wiadomo, że Pułaski wysłał go 27 XI do pow. zambrowskiego ziemi łomżyńskiej na rekrutację i wybieranie podatków.

 

Zimę 1770/1 r. spędził K. głównie w Białostockiem. W marcu 1771 r. otrzymał od hetmana Jana Klemensa Branickiego szablę w dowód uznania za zasługi orężne. Wiosną kręcił się po całym Podlasiu i w pogranicznych terenach Mazowsza i Litwy. W kwietniu chodził aż do Brzostowicy i dalej pod Grodno. Przejmował poczty kurlandzkie, litewskie i petersburskie, a wszędzie wybierał kontrybucje oraz wyprawy i zebrał partię liczącą do 800 ludzi. Przykry i bezwzględny wobec obywateli, ściągnął na siebie niechęć poszkodowanych. Zanosili na niego skargi: Ignacy Przebendowski, Rafał Gurowski, kasztelan przemęcki, Mniszchowie, głównie jednak naraził się hetmanowi J. Kl. Branickiemu, któremu zabierał ludzi zarówno z chorągwi kor., jak i jego własnych, nadwornych, a wreszcie splądrował w połowie kwietnia zamek myśliwski hetmana w Choroszczy. Branicki interweniował u Generalności, wyliczając przy okazji wszystkie przestępstwa K-a. Dn. 29 IV Michał Jan Pac, dając pełną satysfakcję hetmanowi, oświadczył, że K. zasłużył na karę śmierci, i zawiadomił go, że Generalność oddaje jego sprawę sądom wojskowym; równocześnie Generalność wydała list potępiający K-a z nakazem ścigania i chwytania przestępcy. Misję egzekutora powierzył Pułaski Szymonowi Suskiemu, marszałkowi wiskiemu. K. najpierw pobity pod Bielskiem przez rotmistrza F. S. Kleczyńskiego, a następnie ok. 7 V pod Surażem przez Rosjan, skąd ledwo uszedł z życiem, i wciąż tropiony przez Suskiego, pochwycony został ok. 20 V przez oddziały hetmańskie. Więziony był przez blisko pięć miesięcy. Branicki przygotowywał przeciwko niemu akt oskarżenia. K. jednak nie zginął na szubienicy, jak podaje J. Kitowicz, śmierć bowiem hetmana (9 X) wybawiła regimentarza od kary, a może nawet uratowała mu życie. Wypuszczony jeszcze w październiku, upominał się u Izabelli Branickiej o zwrot zabranych mu rzeczy i koni, ale wkrótce potem dostał się w nie znanych bliżej okolicznościach do niewoli rosyjskiej. Dzięki protekcji hetmanowej Branickiej został w styczniu 1772 r., po złożeniu recesu, wypuszczony na wolność. Być może, że to on jeszcze w r. 1786 występował jako rotmistrz woj. mścisławskiego.

 

 

 

 

Wacław Szczygielski