Runge Tadeusz Maciej, pseud.: Osa, Papa, Witold (1898–1975), oficer WP, naczelnik w Urzędzie Woj. w Nowogródku, cichociemny, oficer Armii Krajowej. Ur. 22 XI w Brodach, był synem Tadeusza, starosty w Brodach, potem w Żółkwi, i Anny z Paprockich.
R. uczył się w gimnazjum w rodzinnym mieście, później w Żółkwi, następnie we Lwowie. Od r. 1912 należał do skautingu. Po wybuchu pierwszej wojny światowej w 1914 r. wstąpił do Legionu Wschodniego, ale z powodu choroby (zapalenie opłucnej) już po kilku dniach go zwolniono. Wcielony później do armii austriackiej, po ukończeniu w r. 1916 szkoły oficerów piechoty został przydzielony do służby sanitarnej w szpitalu wojskowym we Lwowie. W listopadzie 1917 zbiegł z wojska austriackiego i przedostał się do Król. Pol., gdzie został powiatowym inspektorem szkół powszechnych w Kozienicach. Od marca 1918 był komendantem Obwodu Kozienice Polskiej Organizacji Wojskowej (POW), a także objazdowym emisariuszem i instruktorem wojskowym tej organizacji. W listopadzie t. r. został dowódcą kompanii kombinowanego batalionu POW; brał udział w obronie Lwowa (odcinek Bednarówka). Od stycznia 1919 dowodził kompanią 24. p.p.; uczestniczył w I powstaniu śląskim (odcinek Jaworzyna). Od listopada t. r. był dowódcą kompanii 32. p.p., a od lipca 1920, w czasie wojny polsko-radzieckiej – kompanii ciężkich karabinów maszynowych 42. p.p.
Po ukończeniu kursu pirotechnicznego w Centralnej Szkole Pirotechnicznej (marzec 1921 – luty 1922) służył R. w 42. p.p. W r. 1923 ukończył kurs w Centralnej Szkole Strzelniczej w Toruniu. Miał wówczas stopień porucznika. Od maja 1924 był wykładowcą i instruktorem na kursach oficerskich w tejże Szkole. W sierpniu 1926 wrócił do 42. p.p. Od listopada 1927 dowodził kompanią 2. batalionu ciężkich karabinów maszynowych w Różanie (w r. 1928 awansował do stopnia kapitana). W październiku 1929 został dowódcą kompanii ciężkich karabinów maszynowych w 21. p.p., potem był oficerem mobilizacyjnym pułku. Z dn. 1 V 1931 został R. przeniesiony do rezerwy. Po ukończeniu kursu administracji publicznej przy Min. Spraw Wewnętrznych objął od listopada 1931 stanowisko zastępcy naczelnika Wydz. Społeczno-Politycznego w Urzędzie Wojewódzkim w Lublinie, a od listopada 1932 – w Komisariacie Rządu na m. st. Warszawę. Następnie był od listopada 1937 naczelnikiem Wydziału Społeczno-Politycznego w Urzędzie Wojewódzkim w Nowogródku.
Reklamowany od służby wojskowej, nie brał R. udziału w kampanii wrześniowej 1939 r., a po wkroczeniu oddziałów Armii Czerwonej (17 IX) wyjechał razem z rodziną przez Łotwę, skąd sam już przez Szwecję przedostał się do Francji. Przebywał w obozie oficerskim w Parthenay, a od kwietnia 1940 – w Sables d’Or. Po ewakuacji do Wielkiej Brytanii (20 VI) został w lipcu 1940 przydzielony do kanadyjskiej brygady strzelców (późniejszej 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej) i był tam adiutantem 12. batalionu kadrowego strzelców. W listopadzie 1941 został przyjęty do Związku Walki Zbrojnej; wkrótce potem miał być zrzucony do Polski. Przerzut R-go do kraju był dwukrotnie odwoływany w związku z zarzutami tyczącymi się jego służby w przedwojennej administracji państwowej. Zwołany z inicjatywy R-go sąd oficerski nie znalazł jednak podstaw do oddania go pod sąd honorowy. W czerwcu 1942 przydzielono go do 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej (był m. in. oficerem organizacyjnym w jej sztabie), a w styczniu 1944 został przeniesiony do Oddziału VI Sztabu Naczelnego Wodza. Wedle opinii dowódcy Samodzielnej Brygady Spadochronowej, płka Stanisława Sosabowskiego, był wzorowym i ideowym oficerem, doskonałym w «linii i na stanowisku w sztabie».
Zrzucony do kraju w nocy z 9/10 IV 1944 przybył R. do Warszawy i objął w maju t. r. funkcję kierownika Centrali Zaopatrzenia Terenu (CZT) w Oddziale V sztabu Kierownictwa Dywersji (Kedywu) Komendy Głównej Armii Krajowej. Posługiwał się nazwiskami: Jan Kurcz, Witold Mirecki. W dn. 15 V 1944 został mianowany majorem (ze starszeństwem od 10 IV t. r.). W powstaniu warszawskim dowodził batalionem «Czata 49» (sformowanym przez siebie w lipcu 1944 z pracowników CZT), walczącym w składzie Zgrupowania «Radosława» kolejno na Woli, gdzie dowodził także zachodnim odcinkiem obrony, na Muranowie, na Starym Mieście, w Śródmieściu, na Czerniakowie i na Mokotowie. Był dwukrotnie ranny na Starym Mieście. Od 2 X 1944 leczył się w szpitalu powstańczym, a następnie przebywał w obozach w Pruszkowie i w Skierniewicach, skąd zbiegł 15 XI t. r. Ok. 2 X t. r. został awansowany do stopnia podpułkownika, co zatwierdził Naczelny Wódz 22 XII 1945.
W lipcu 1945 opuścił R. kraj; przez Czechosłowację i Francję przybył we wrześniu t. r. do Londynu, gdzie do grudnia t. r. leczył się w Szpitalu Wojennym Nr 4. Następnie osiadł w Londynie na stałe. W l. 1971 i 1972 odwiedził Polskę. Ogłosił fragment wspomnień pt. Na Czerniakowie (w: „Drogi cichociemnych”, Londyn 1972). W r. 1973 wrócił do kraju i zamieszkał w Warszawie, gdzie zmarł 21 XII 1975, został pochowany na cmentarzu Komunalnym (dawnym Wojskowym) na Powązkach. Był odznaczony: Medalem Niepodległości, Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Virtuti Militari V kl., dwukrotnie Medalem Wojska.
R. po raz pierwszy ożenił się z Janiną z Brudkiewiczów (1894–1944), nauczycielką, członkinią Polskiej Partii Socjalistycznej, rozstrzelaną w ostatniej jawnej egzekucji w Warszawie 15 II 1944; po raz drugi R. ożenił się w r. 1945 z Anną z Nowosielskich, lekarką, po raz trzeci w r. 1973 z Heleną z Maciuchów; miał też czwartą żonę. Z pierwszego małżeństwa miał trzech synów: Zbigniewa (ur. 1920), więźnia obozu pracy w ZSRR, później ekonomistę w Świdnicy, Adama (1923–1944?), aresztowanego przez Niemców wraz z matką w lutym 1941, po czym ślad po nim zaginął, i Jerzego (1925–1979), więźnia obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen, po wojnie absolwenta Wydz. Weterynarii Uniw. Wrocł.
Kunert, Słown. konspiracji warsz., III (fot., bibliogr.); Rocznik oficerski, W. 1923, 1924, 1928; – Borkiewicz A., Powstanie warszawskie, W. 1964; Przygoński A., Powstanie warszawskie 1944 r., W. 1988 I–II; Tucholski J., Cichociemni, Wyd. 2 uzup., W. 1985 (fot.); – Domańska R., Pawiak. Więzienie. Gestapo. Kronika 1939–1944, W. 1978 (dotyczy żony R-go, Janiny); Drogi cichociemnych, Londyn 1972; – „WTK” 1976 nr 10 s. 11; „Życie Warszawy” 1975 nr 298 s. 11; – Studium Polski Podziemnej w Londynie: Koperta skoczka, Koperta weryfikacyjna nr 642/45; – Informacje syna, Zbigniewa.
Andrzej Krzysztof Kunert