Mogilnicki Tadeusz Michał (1879 – po 1939), pediatra, dyrektor Szpitala Anny Marii w Łodzi. Ur. 14 III w Warszawie, był synem Konstantego (1845–1916), oficera w oddziale Ludwika Narbutta w powstaniu 1863 r. i więźnia politycznego, a następnie prawnika notariusza m. Łodzi, i Henryki z Żarnowskich, bratem Aleksandra (zob.) i Jadwigi, żony Jana Czeraszkiewicza (zob.). Podczas studiów na Wydziale Lekarskim Uniw. Warsz. pracował w pracowni bakteriologicznej Stanisława Serkowskiego i ogłosił artykuł pt. O własnościach odkażających formaliny („Czas. Lek.” 1902). W r. 1904 uzyskał dyplom lekarza i został pierwszym lekarzem towarzystwa filantropijnego «Kropla Mleka» w Łodzi, a w r. n. pierwszym lekarzem Szpitala Anny Marii dla Dzieci w Łodzi (1905–6). W r. 1906 wyjechał na studia do Wrocławia i Paryża. Wróciwszy do Łodzi w r. 1907, pracował w wyżej wymienionym szpitalu na różnych stanowiskach. W r. 1923 uzyskał doktorat medycyny na Uniw. Warsz. i został lekarzem naczelnym Szpitala Anny Marii w Łodzi. Na tym stanowisku rozbudowywał i wyposażał szpital (biblioteki, oddziały, sale operacyjne, sanatorium w Sokolnikach, które również prowadził). W r. 1935 obchodził jubileusz pracy szpitalnej. T. r. został mianowany członkiem tymczasowej Rady Miejskiej przy prezydencie m. Łodzi jako jedyny lekarz, w r. 1937 ponownie wszedł w skład następnej Rady. Był autorem ok. 50 prac w języku polskim, francuskim, serbskim. Dotyczyły one głównie chorób zakaźnych u dzieci i szpitalnictwa, zwłaszcza pediatrycznego. Do ważniejszych należą: État actuel de pediatrie en Pologne (Varsovie 1912), Pielęgnowanie i karmienie niemowląt (W. 1920, 10. wyd. ukazało się w W. 1954, Dwudziestopięciolecie Szpitala Anny Marii dla dzieci w Łodzi 1905–1930 (Ł. 1930), Szpitalnictwo dziecięce w Polsce i jego zadania („Pediatria Pol.” 1927), Szpitalnictwo dziecięce w Polsce w r. 1931 (tamże 1932), Rola kształcąca szpitala („Zdrowie” 1933), Społeczne zadania lekarza małego prowincjonalnego szpitala („Zdrowie Publ.” 1934), Gruźlica wśród dzieci w Polsce („Pediatria Pol.” 1938), rozdziały w pracach zbiorowych: Ostre choroby zakaźne (w: „Choroby dzieci” pod red. W. Jasińskiego, W. 1936 I), Płonica (w: „Choroby zakaźne” pod red. L. Karwackiego i F. Malinowskiego, W. 1937 I), Choroby zakaźne i Gruźlica u dzieci (w: „Podręcznik diagnostyki i terapii” pod red. M. Millera, W. 1938 II).

M. uczestniczył w licznych kongresach międzynarodowych pediatrycznych i szpitalnictwa (Paryż 1912, 1925, Bruksela 1923, Sztokholm 1930, Wiedeń 1931, Knocke-sur-mer 1933, Bled 1934, Rzym 1935), zjazdach pediatrycznych i lekarzy słowiańskich jako referent. Był członkiem Komitetu Redakcyjnego „Pediatrii Polskiej” i przewodniczącym Komitetu Redakcyjnego „Polskiej Gazety Lekarskiej” w Łodzi. Począwszy od r. 1918 pełnił szereg obowiązków społecznych. Był przewodniczącym Chrześcijańskiego Tow. Kolonii Letnich (przez 15 lat), członkiem Zarządu i Komisji Okręgowej Czerwonego Krzyża, członkiem Zarządu Tow. Opieki nad Dziećmi, członkiem Komisji Rewizyjnej Ligi Obrony Powietrznej Państwa, skarbnikiem Zarządu Głównego Tow. Lekarskiego (15 lat), przewodniczącym Oddziału Tow. Pediatrycznego w Łodzi (1922–38), skarbnikiem (1931–3) i przewodniczącym Zarządu Głównego Tow. Pediatrycznego (1933–5), przewodniczącym kompletu Sądu Lekarskiego, członkiem Międzynarodowego Tow. Szpitalnictwa (od 1931) jako przedstawiciel Polski, członkiem honorowym Jugosłowiańskiego Tow. Lekarskiego (od 1934). Zmobilizowany w r. 1939 jako kapitan-lekarz, miał powierzone zadanie organizowania przyfrontowych szpitali chorób zakaźnych. Internowany został przez Armię Radziecką w Kopyczyńcach.

Żonaty z Adelą Makarczyk (1880–1919), miał młodo zmarłego syna Władysława i córkę Marię (1910–1966), absolwentkę Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, zamężną za inż. Jerzym Iwaszkiewiczem, zamordowanym przez Niemców w czasie powstania warszawskiego w r. 1944, a następnie za Tadeuszem Putiatyckim, poligrafikiem. Z drugą żoną Stefanią z Rogalskich Smogorzewską (zm. 1961) nie miał dzieci.

Fot. w Materałach Red. PSB; – Olszewicz, Lista strat kultury pol., s. 173; – Szenajch W., Główne etapy rozwoju pediatrii, W. 1965 s. 66; – Informator m. Łodzi z kalendarzem na rok 1919, Ł., s. 198, Dział adresowy s. 10; Rocznik Lekarski Rzeczypospolitej Polskiej, W. 1936 s. 619, 649, 800, W. 1938 s. 370; – „Służba Zdrowia” 1963 nr 50 s. 3; – Arch. Państw. w Ł.: Wypis z Ksiąg Ludności Stałej m. Łodzi nr 436 s. 277 poz. 3 i 10; Gł. B. Lek.: Kartoteka Klukowskiego w Zbiorach Specjalnych; – Archiwum i informacje rodziny; – Informacje Mieczysława Bandurki, Piotra Iwaszkiewicza, Janusza Kawiorskiego, Włodzimierza Łuczyńskiego, Hanny Mogilnickiej-Biegańskiej.

Teresa Ostrowska