Ślusarski Tadeusz (1950—1998), tyczkarz, mistrz olimpijski, trener, nauczyciel.
Ur. 19 V w Żarach w rodzinie robotniczej, był synem Ignacego (ur. 1914) i Cecylii z domu Grzmil (ur. 1927). Miał starszych braci Jana (ur. 1940) i Henryka (ur. 1948).
Od r. 1957 uczęszczał Ś. do szkoły podstawowej nr 3 w Żarach. W r. 1962 zaczął tam uprawiać lekkoatletykę w Międzyszkolnym Klubie Sportowym «Sokół»; startował w lekkoatletycznym czwórboju w zawodach organizowanych przez dwutygodnik „Świat Młodych”. Od r. 1964 uczył się w Technikum Samochodowym w Żarach. Ok. r. 1965 rozpoczął treningi skoku o tyczce, a jego pierwszym trenerem był Grzegorz Kurkiewicz. W sierpniu 1968 zwyciężył w zawodach juniorów w Livorno, pokonując wysokość 4,50 m, a w Europejskich Igrzyskach Juniorów w Lipsku zajął z wynikiem 4,20 m szóste miejsce. Po zdaniu matury w r. 1969 został zawodnikiem Budowlanego Klubu Sportowego «Skra» Warszawa; jego trenerem był Andrzej Krzesiński (z przerwą od sierpnia 1972 do r. 1974). W mistrzostwach Polski juniorów w r. 1970 w Chorzowie zajął w skoku o tyczce drugie miejsce (4,60 m) i zwyciężył w dziesięcioboju. W r. 1971 w Warszawie zajął trzecie miejsce w lekkoatletycznych mistrzostwach Polski seniorów, pokonując wysokość 4,70 m. Jesienią 1971 podjął studia w warszawskiej AWF. Dn. 18 VIII 1972 w mistrzostwach Polski w Warszawie osiągnął wynik 5,30 m (rekord Polski) i po raz pierwszy zdobył tytuł mistrza kraju. Wystąpił na igrzyskach XX Olimpiady w Monachium t.r., ale w finale konkursu skoku o tyczce nie zaliczył żadnej wysokości. W r. 1973 w Warszawie został wicemistrzem Polski, a w lutym 1974 w Katowicach halowym wicemistrzem Polski. Dn. 26 III t.r. przeniósł się na studia zaoczne na kierunek trenerski do AWF w Poznaniu. Dn. 10 III 1974 zwyciężył w lekkoatletycznych halowych mistrzostwach Europy w Göteborgu, pokonując wysokość 5,35 m. W sezonie letnim t.r. poprawił po raz kolejny rekord Polski wynikiem 5,42 m (20 VI w Warszawie), został drugi raz mistrzem Polski (19—21 VII w Warszawie) i uczestniczył w mistrzostwach Europy w Rzymie, zajmując siódme miejsce. Jego największymi rywalami w Polsce byli Wojciech Buciarski i Władysław Kozakiewicz. W r. 1974 wydano kartkę «Klubu Kolekcjonera» z podobiznami pięciu złotych medalistów z Göteborga, w tym Ś-ego.
Największe sukcesy sportowe odniósł Ś. po przejściu z trenerem Krzesińskim w r. 1975 do klubu «Górnik» Zabrze. T.r. w Bydgoszczy został po raz trzeci mistrzem Polski. Na mityngu 25 I 1976 w Filadelfii ustanowił halowy rekord Europy, skacząc powyżej 5,46 m. Po powrocie do Polski zajął 8 II t.r. w Warszawie w lekkoatletycznych halowych mistrzostwach kraju pierwsze miejsce i poprawił halowy rekord świata, osiągając rezultat 5,56 m. Dn. 29 V w Bydgoszczy pobił rekord Europy, skacząc na wysokość powyżej 5,62 m (ex aequo z Kozakiewiczem). Na igrzyskach XXI Olimpiady w Montrealu zdobył 26 VII złoty medal, pokonując 5,50 m (wyrównał rekord olimpijski). W plebiscycie katowickiego „Sportu” na najlepszych lekkoatletów «Złote Kolce» zajął t.r. drugie miejsce (za skoczkiem wzwyż Jackiem Wszołą). T.r. wydano kartkę kolekcjonerską upamiętniającą sukces olimpijski Ś-ego. W r. 1977 wrócił Ś. z trenerem Krzesińskim do warszawskiej «Skry». W l. 1977—9 trzykrotnie zdobywał tytuł wicemistrza Polski (po raz piąty w r. 1981). Na letniej Uniwersjadzie w Sofii zajął w r. 1977 drugie miejsce (5,50 m). Dn. 26 II 1978 zwyciężył w halowych mistrzostwach Polski w Zabrzu (5,52 m), a w dn. 11—12 III t.r. w Mediolanie został po raz drugi halowym mistrzem Europy (5,45 m); uczestniczył też w lekkoatletycznych mistrzostwach Europy w Pradze, ale bez powodzenia. Dn. 11 V uzyskał magisterium z wychowania fizycznego na podstawie pracy Ćwiczenia specjalne w nauczaniu techniki skoku o tyczce, której promotorem był Zdobysław Stawczyk. Na halowych mistrzostwach Europy w r. 1980 w Sindelfingen (RFN) w finale konkursu nie zaliczył żadnej wysokości. Na igrzyskach XXII Olimpiady t.r. w Moskwie zajął drugie miejsce, osiągając wynik 5,65 m. (ex aequo z Konstantinem Wołkowem z ZSRR; zwyciężył Kozakiewicz, bijąc rekord świata wynikiem 5,78 m). W lipcu 1982 w Lublinie został czwarty raz mistrzem Polski (5,30 m), a w Atenach uczestniczył po raz ostatni w lekkoatletycznych mistrzostwach Europy. W lutym 1983 w Warszawie został po raz trzeci halowym mistrzem Polski (5,55 m), po czym w marcu t.r. uczestniczył w Budapeszcie w halowych mistrzostwach Europy, zajmując piąte miejsce (5,50 m). W sezonie letnim w czerwcu w Bydgoszczy został po raz piąty mistrzem Polski (5,65 m), a w sierpniu uczestniczył w pierwszych lekkoatletycznych mistrzostwach świata w Helsinkach, zajmując czwarte miejsce (5,55 m) oraz w finale Pucharu Europy w Londynie, gdzie był piąty (5,20 m). W Brukseli 26 VII osiągnął rekord życiowy 5,70 m; poprawił go o jeden centymetr 7 IX w zawodach pokazowych w Bolonii. W r. 1984 został w Zabrzu po raz czwarty halowym mistrzem Polski (5,55 m). Trzykrotnie jeszcze startował w mistrzostwach Polski, osiągając kolejno miejsca: w r. 1984 w Lublinie trzecie (5,50 m), w r. 1985 w Bydgoszczy czwarte (5,30 m) i w r. 1986 w Grudziądzu ponownie trzecie (5,20 m). Reprezentował Polskę w dziewiętnastu meczach międzypaństwowych, w których zwyciężył sześciokrotnie.
W r. 1986 wyjechał Ś. do Szwecji, gdzie trenował najpierw przez rok juniorów w Haparandzie, potem w Umeå. W r.n. zawodami na sopockim molo zakończył oficjalnie karierę zawodniczą; został laureatem nagrody Fair Play za całokształt kariery sportowej. W r. 1990 wrócił do Polski i został trenerem w warszawskiej «Skrze»; od r.n. pracował w salonie samochodowym i pubie. W r. 1995 zamieszkał w Otwocku, gdzie zatrudnił się jako trener juniorów i kierownik działu sportu w Otwockim Klubie Sportowym «Start» oraz nauczyciel wychowania fizycznego w Liceum Ogólnokształcącym im. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. Uczestniczył w zawodach weteranów w skoku o tyczce i 7 VI 1997 zwyciężył w mistrzostwach Polski weteranów w Poznaniu z wynikiem 4,50 m. W sierpniu 1998 w Międzyzdrojach startował w Memoriale im. Eugeniusza Pietrasika i w biegu o Bursztynowy Puchar Międzyzdrojów. W drodze powrotnej 17 VIII 1998 zginął z kulomiotem Władysławem Komarem w wypadku samochodowym między Brzozowem i Przebiernowem przed Szczecinem; obaj zostali pochowani 25 VIII w jednym grobowcu w Alei Zasłużonych na cmentarzu Wojskowym na warszawskich Powązkach. Ś. był odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1976), Krzyżem Kawalerskim (1980) i pośmiertnie Krzyżem Oficerskim (1998) Orderu Odrodzenia Polski oraz trzykrotnie Złotym Medalem «Za wybitne osiągnięcia sportowe».
Z zawartego w r. 1978 małżeństwa z Danutą Elżbietą z domu Jakubiec (1953—2009) miał Ś. dwoje dzieci: Jakuba (ur. 1979), inżyniera informatyka, tyczkarza, oraz Ninę (ur. 1981), inżyniera architektury i budownictwa. Małżeństwo zakończyło się rozwodem.
W miejscu wypadku ustawiono w r. 1999 obelisk poświęcony Ś-emu i Komarowi. T.r. nadano imię Ś-ego stadionowi Otwockiego Klubu Sportowego «Start» (wspomniany też został na tablicy zmarłych zasłużonych członków klubu) i pobliskiej ulicy. Memoriały jego imienia organizowane są od t.r. w Międzyzdrojach (także im. Komara), od r. 2002 w Otwocku i Kozienicach i od r. 2004 w Żarach. W r. 2000 upamiętniono go w Alei Gwiazd Sportu we Władysławowie. W Żarach odsłonięto w r. 2000 tablicę pamiątkową na ścianie Pływalni «Wodnik», a w r. 2005 na domu rodzinnym. W r. 2004 przyznano Ś-emu tytuł honorowego obywatela m. Żary. Jego imię noszą od r. 2004 szkoła podstawowa w Czarnogłowach (pow. goleniowski, także im. Komara) i od r. 2009 Sportowe Gimnazjum nr 4 w Zielonej Górze.
Encyklopedia (statystyczna) polskiej lekkiej atletyki, W. 1994 s. 9—10, 12, 58, 60, 79, 104, 118, 120, 122, 125—6, 142, 303 (fot.); Głuszek Z., Polscy olimpijczycy 1924—1976. Leksykon, W. 1980 (fot.); Kto jest kim w Polsce. Informator biograficzny, W. 1984, 1989, 1993; Lis J., Polscy medaliści olimpijscy, Białystok 1985 (rys.); Majchrzak J.P., Encyklopedia Ziemi Żarskiej w jej historycznych i współczesnych granicach, Żary 2002 (błędne miejsce pochówku S-ego, fot.); Mała encyklopedia sportu, W. 1987 II (fot.); Najlepsi z najlepszych. Polscy złoci medaliści olimpijscy, W. 2001 (fot.); PWN leksykon. Sport, W. 2000; Pawlak A., Olimpijczycy polscy sportowcy w latach 1924—1998, Kr. 2000; Sportowcy krajów socjalistycznych, mistrzowie igrzysk olimpijskich, świata i Europy, W. 1976; Sportowe asy, W. 1987 (fot.); Tuszyński B., Polscy olimpijczycy XX wieku (1924—2002), Wr. 2004 II (fot.); Tuszyński B., Kurzyński H., Leksykon olimpijczyków polskich 1924—2006, W. (b.r.w.) (fot.); — Jurek T., Woltmann B., Kultura fizyczna w województwie zielonogórskim, Zielona Góra 1990 s. 138; Lekkoatletyka na ziemi lubuskiej 1945—2001, Gorzów Wpol.—Zielona Góra 2001; Lekkoatletyka w Polsce 1919—1994, W. 1994 s. 122, 132—3, 141, 158—9, 166 (fot.); Lipoński W., Polacy na olimpiadach (P. 2000) s. 64, 67, 122; Lis J., Tuszyński B., Portrety, W. 1978 (fot.); Nath J., To już 20 lat… XX-lecie Polskiego Związku Weteranów Lekkiej Atletyki 1990—2010, Tor. 2011 s. 52; 75 lat warszawskiej lekkoatletyki, W. 1996 s. 6, 24—5, 45, 48, 62, 66, 74, 80, 82, 90 (fot.); Stawczyk Z., Szudrowicz M., Czołowi lekkoatleci Polscy w latach 1945—1984, P. 1993 s. 201—5; ciż, Zakład Lekkiej Atletyki w 60-leciu akademickiego nauczania wychowania fizycznego, P. 1979 s. 24—5, 28; 100 lat igrzysk olimpijskich. Kronika 1896—1996, W. 1996; Styś K., Olimpijczyk z Żar. Tadeusz Ślusarski 1950—1998, Żary 2008; Wybitni trenerzy i sportowcy poznańskiej uczelni wychowania fizycznego, P. 1979; Kozakiewicz W., Pol M., Nie mówcie mi jak mam żyć, W. 2013 (fot.); — „Kron. Ziemi Żarskiej” 2008 nr 3 s. 34—7 (fot.); „Lekkoatletyka” 1972 nr 11 s. 16, 1974 nr 2 (fot.), 1976 nr 10 (fot.), 1980 nr 9 (fot.), nr 10 s. 13—14; „Monitor Pol.” 1998 nr 32 s. 695; „Przegl. Sportowy” 1968 nr 101, 102, 106, 1970 nr 72, 104, 105, 1973 nr 24, 1974 nr 19 (fot.), nr 20 (fot.), nr 24, 34, 39, 49 (fot.), nr 67 (fot.), nr 101, 119 (fot.), nr 123 (fot.), 1975 nr 125, 1976 nr 30 (fot.), nr 34, 45, 108 (fot.), nr 138, 148 (fot.), nr 149 (fot.), nr 150, 168, 172 (fot.), nr 173, 1977 nr 6, 1978 nr 36, 41, 42, 44, 49 (fot.), nr 51 (fot.), 1980 nr 25, 29, 148 (fot.), nr 149 (rys. E. Ałaszewski), nr 150, 151 (fot.), nr 152, 153, 161, 1981 nr 7 (fot.), 1983 nr 36, 45, 46, 104, 125 (fot.), nr 126, 158,159, 163, 164, 169, 170, 177; „Przegl. Tyg.” 1985 nr 35 (fot.), 1993 nr 4 (fot.); „Rzeczpospolita” 1983 nr 217; „Słowo Żarskie” 1984 nr 7 (fot.); „Sport” 1976 nr 230, 231, 247—249 (fot.), 1978 nr 51 (fot.), nr 52; „Trybuna” 2008 nr 224 (fot.); „Trybuna Ludu” 1974 nr 79 (fot.), 1987 nr 157 (fot.); „Życie Warszawy” 1983 nr 305 (fot.); — Nekrologi i wspomnienia pośmiertne z r. 1998: „Gaz. Pomor.” nr 192 (fot.), „Gaz. Współcz.” nr 159 (P. Wołosik, fot.), „Gaz. Wyborcza” nr 257 (fot.), „Głos Wpol.” nr 192 (fot.), „Głos Wybrzeża” nr 160 (fot.), „Przegl. Sportowy” nr 162 (M. Petruczenko, fot.), „Rzeczpospolita” nr 193—197 (A. Łozowski i in., fot.), „Tyg. Solidarność” nr 35 (A. Nagański, fot.); — IPN w W.: sygn. IPNBU 763/42732 (akta paszportowe, fot.); — Mater. Red. PSB: Wydruki ze stron internetowych: www.sp3-zary.pl/new-page-2/historia.html, www.spczarnoglowy.pl/page3.php oraz list z AWF w P.
Mariusz Ryńca