Stocki Tadeusz, pseud.: Ćma, Kielich, Tadeusz Skarbek, Karol Zawitniewicz, Zawisza (1902–1993), oficer Wojska Polskiego i Armii Krajowej, cichociemny.
Ur. 31 VIII w Turobinie (pow. krasnostawski) w rodzinie chłopskiej, był synem Wincentego i Ewy z Polskich.
Do szkoły powszechnej uczęszczał S. w Turobinie, a następnie do Gimnazjum im. Hetmana Jana Zamoyskiego w Lublinie. W r. 1920 przerwał naukę i jako ochotnik wziął udział w wojnie polsko-sowieckiej, służąc w komp. karabinów maszynowych 201. pp w (składzie Dyw. Ochotniczej); od 1 VI do 2 XI t.r. uczestniczył wraz z pułkiem w działaniach grupy taktycznej gen. Lucjana Żeligowskiego, m.in. w październiku w wyprawie wileńskiej. Po zdemobilizowaniu kontynuował naukę w Gimnazjum im. Zamoyskiego i w r. 1924 uzyskał świadectwo dojrzałości. Od 1 X t.r. do 19 V 1925 był słuchaczem Szkoły Podchorążych Piechoty w Warszawie; ukończył ją w stopniu kaprala podchorążego. W okresie 20 VI – 15 X t.r. odbywał kurs w Oficerskiej Szkole Marynarki Wojennej w Toruniu, po czym do 30 X 1928 uczył się w Oficerskiej Szkole Inżynierii w Warszawie. Mianowany podporucznikiem służby stałej saperów (ze starszeństwem 15 VIII 1927), został przydzielony do 7. Baonu Saperów w Poznaniu, gdzie pełnił funkcję dowódcy plutonu i kompanii. Awansował tam do stopnia porucznika (ze starszeństwem 15 VIII 1929). Od 5 VI 1931 do 30 IX 1934 dowodził plutonem w Komp. Szkolnej 7. Baonu Saperów. Następnie był instruktorem w Centrum Wyszkolenia Saperów w Modlinie oraz słuchaczem na Kursie Przygotowawczym do Wyższej Szkoły Intendentury (marzec – sierpień 1936). Po odbytej praktyce w kwatermistrzostwie 32. pp został skierowany do Wyższej Szkoły Intendentury w Warszawie, a po jej ukończeniu 31 X 1938 otrzymał stopień oficera intendentury z w.s.w. (wyższe studia wojskowe, XII promocja). Przydzielony następnie do Szefostwa Dowództwa Intendentury Dowództwa Okręgu Korpusu Nr 4 w Łodzi, pełnił tam funkcję kierownika Referatu Rachunkowo-Budżetowego i awansował na kapitana (ze starszeństwem z dn. 19 III 1939).
Po wybuchu drugiej wojny światowej został S. wraz z Dowództwem Okręgu Korpusu Nr 4 ewakuowany w pierwszych dniach września 1939 z Łodzi przez Garwolin i Włodawę do Włodzimierza Wołyńskiego, gdzie 12 IX t.r. nastąpiło jego rozwiązanie. Przydzielony następnie do Naczelnego Dowództwa WP (Szefostwo Intendentury), ze Sztabem Naczelnego Wodza (NW) przekroczył 18 IX granicę z Rumunią w Kutach i został internowany 22 IX w miejscowości Bal. Dn. 8 XI uciekł z obozu do Bukaresztu. Po załatwieniu formalności paszportowych opuścił Rumunię 22 XI na statku «Pułaski II» i 4 XII zameldował się na stacji zbornej w Paryżu; podjął tam 5 XII pracę w MSWojsk. (z siedzibą w paryskim hotelu «Regina») jako referent w Wydz. Gospodarczym. Od 21 III 1940 pełnił funkcję oficera gospodarczego w ośrodku wyszkolenia oficerów w Niort. Tuż przed kapitulacją Francji ewakuował się 20 VI t.r. z portu La Rochelle do Plymouth w Wielkiej Brytanii. Przebywał następnie w obozach WP w Szkocji, a 9 X został przydzielony do 5. Brygady Kadrowej Strzelców, gdzie pełnił funkcję kwatermistrza brygady do 17 X 1941.
S. zgłosił się do służby w kraju i w tym celu przeszedł specjalne przeszkolenie dywersyjne, m.in. w l. Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej; 7 IV 1942 został zaprzysiężony na rotę AK w Oddziale VI Sztabu NW w Londynie. Przybrał pseud. Ćma i Kielich oraz nazwisko Tadeusz Skarbek. W nocy z 2 na 3 X t.r. (operacja lotnicza o krypt. Lathe, ekipa 16) został zrzucony jako dowódca grupy dwóch spadochroniarzy (por. Antoniego Jastrzębskiego, pseud. Ugór, i kpt. Wacława Szubińskiego, pseud. Dach) na placówkę odbiorczą «Osa» koło wsi Mokobody, 15 km na północny zachód od Siedlec; był awansowany wtedy na majora (ze starszeństwem 3 X t.r.). Po przybyciu do Warszawy nawiązał kontakt z AK; do listopada przechodził aklimatyzację, następnie był słuchaczem na kursie kwatermistrzów. W grudniu przydzielony został do Związku Odwetu, a potem do Kierownictwa Dywersji (Kedywu) Komendy Głównej AK; objął funkcję kierownika administracyjnego komórki (o krypt.: 30 i Teodor) produkującej środki do walki sabotażowo-dywersyjnej. W maju 1943 przeszedł do Oddziału IV (Kwatermistrzowskiego), gdzie pełnił funkcję inspektora w Szefostwie Intendentury oraz był wykładowcą na kursach kwatermistrzowskich. Dn. 13 IX t.r. został przypadkowo aresztowany przez Gestapo (używał wówczas nazwiska Karol Zawitniewicz) i osadzony na Pawiaku, skąd transportem 26 XI wywieziono go do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu. Dn. 6 V 1944 został przewieziony do obozu koncentracyjnego w Buchenwaldzie, który opuścił 15 IV 1945 po jego zajęciu przez oddziały amerykańskie.
Dn. 11 VI 1945 przybył S. do Londynu i zameldował się w VI Oddziale Sztabu NW; pozostawał w jego dyspozycji do 15 VIII t.r. Przydzielony następnie do Inspektoratu Szkolenia Polskich Sił Zbrojnych (PSZ), został mianowany 12 XI oficerem administracyjnym Inspektoratu Szkolenia PSZ w Sztabie NW i Sztabie Głównym. Dn. 16 IX 1946 przekazano go do dyspozycji dowódcy I Korpusu Polskiego. W tym okresie postanowił S. wrócić do kraju; 1 XI t.r. udał się do obozu repatriacyjnego i 8 XI został zdemobilizowany. Dn. 21 XI przybył do Polski i zamieszkał u rodziny w Katowicach. Był wielokrotnie przesłuchiwany przez Urząd Bezpieczeństwa; początkowo miał trudności w znalezieniu pracy. Od 15 VI 1947 do 31 VIII 1951 pracował w Centrali Zaopatrzenia Materiałowego Przemysłu Węglowego w Katowicach, a następnie przez rok w Zakładach Koksochemicznych «Hajduki» w Chorzowie na stanowisku referenta inwestycji. Potem był zatrudniony: w Woj. Komitecie Budowy Parku Kultury w Chorzowie (do 1 VI 1956) i Woj. Przedsiębiorstwie Inkasa Rejon Świętochłowice jako kierownik działu obrachunkowo-inkasowego (do 31 III 1958) oraz krótko w Zakł. Gazownictwa Okręgu Zabrzańskiego w Zabrzu jako kierownik Rejonu Inkasa Świętochłowice-Chorzów (do 30 VI t.r.). Potem przeniósł się do Warszawy i 1 VII podjął pracę w Biurze Studiów i Projektów Instalacji Przemysłowych «Instalprojekt» na stanowisku zastępcy kierownika Działu Ekonomicznego. Dn. 1 VII 1970 przeszedł na emeryturę. Zmarł 3 XII 1993 w Warszawie-Włochach, został pochowany 11 XII na tamtejszym cmentarzu parafialnym. Odznaczony był m.in. Orderem Virtuti Militari V kl., Srebrnym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Walecznych, Medalem za Wojnę 1918–1921 i Medalem «Za długoletnią służbę».
W małżeństwie ze Stefanią z Przybyszów (1911–1979), księgową, S. dzieci nie miał.
Fot. w: Kołodziejczyk M., 316 ptaszków, „Polityka” 2006 nr 7 (dod.); – Historia Polskiego Znaku Spadochronowego. Polskie wojska desantu powietrznego. Listy odznaczonych – Polaków i obcokrajowców, Oprac. J. Lorys, Londyn 1993 z. 9 s. 147; Kawalerowie Virtuti Militari. Wykazy, s. 510; Księga Pamięci. Transporty Polaków z Warszawy do KL Auschwitz 1940–1944, W.–Oświęcim 2000 II 769, 773; Rybka R., Stepan K., Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939, Kr. 2003; – Bieniecki K., Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Kr. 1994; Bystrzycki P., Znak cichociemnych, P. 1991; Domańska R., Pawiak. Więzienie Gestapo. Kronika 1939–1944, W. 1978; Drogi cichociemnych, Londyn 1972 s. 390 (fot.); Garliński J., Politycy i żołnierze, Londyn 1971; Tucholski J., Cichociemni, W. 1988 (fot.); tenże, Cichociemni. 1941–1945. Sylwetki spadochroniarzy, W. 1984; tenże, Spadochroniarze, W. 1991; W 50-lecie powstania Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, Red. W. Chocianowicz, Londyn 1969 (fot.); – Jankowski S., „Agaton”. Z fałszywym ausweisem w prawdziwej Warszawie, W. 1985; Rocznik oficerski, W. 1928, 1932; – „Życie Warszawy” 1993 nr 288, 292; – CAW: Teczka osobowa S-ego nr 6107, sygn. KZ 9–364; I Oddz. Zakł. Ubezpieczeń Społ. w W.: sygn. 503363/5; Studium Polski Podziemnej w Londynie: Dok. osobowe i weryfikacyjne S-ego, bez sygn.; – Mater. w posiadaniu autora: dok. z Ministry of Defence, The War Office Records Centre (Polish), Wielka Brytania, relacja ustna S-ego i jego list z 5 IV 1989, pismo Urzędu Gm. W.-Włochy Wydz. Społ.-Admin. z 27 V 1996 (dot. żony S-ego, Stefanii), pismo z Urzędu Miejskiego w Kat. z 4 VI 1995 (kartoteka ewidencji ludności); – Informacje Przemysława Helsztyńskiego z W.
Krzysztof A. Tochman