Grabowski Tomasz (1787–1840), senator kasztelan Król. Pol. Syn Franciszka, senatora wojewody Król. Pol., i Tekli ze Stamirowskich. Karierę publiczną, którą ułatwiały mu stosunki ojca, rozpoczął w Rządzie Centralnym Galicji w charakterze sekretarza prezydialnego Rządu. W pierwszych latach Król. Kongres, był wicereferendarzem i głównym sekretarzem ogólnego zgromadzenia Rady Stanu. W r. 1817 (11 VI) awansował na referendarza. W październiku 1821 r. wszedł jako radca stanu, dyrektor generalny wyznań do nowo zreorganizowanej Komisji Rządowej Wyznań Rel. i Oświecenia Publ. Stanowisko to zajmował aż do chwili skasowania urzędu (25 XII 1830), przejawiając ciasne, reakcyjne tendencje, dewocję i bigoterię. Dzięki małżeństwu z Olimpią Tarnowską zbliżył się do środowiska klerykalnego, reprezentowanego przez Laurę i Stanisława Tarnowskich. Utrzymywał bliski kontakt z jezuitami i redemptorystami, ulegając prądom ultrakatolickim, które rozwijały się na Zachodzie, przede wszystkim w Austrii. Wpływy te umacniały częste i długotrwałe pobyty G-ego w Wiedniu. Wysunięty przez Lubeckiego na stanowisko pełnomocnika w rokowaniach o likwidację rachunków z Austrią, G. wyjechał w tej sprawie do Wiednia w początkach 1822 r. Rokowania, które dotyczyły przede wszystkim funduszów duchowieństwa świeckiego i zakonnego, miały ułatwić ostateczne wykonanie artykułów traktatu wiedeńskiego. Ukończone zostały dopiero w kwietniu 1828 r. W maju 1829 r. G. mianowany został senatorem kasztelanem. Na sejmie 1830 r. popierał niepopularny projekt rządowy dotyczący reformy prawodawstwa małżeńskiego. Projekt ten został odrzucony ogromną większością głosów przez izbę poselską. Po wybuchu powstania listopadowego G. wziął udział tylko w jednym posiedzeniu senatu, 20 XII 1830 r., i podpisał akt z 18 XII o uznaniu powstania za narodowe. Wkrótce potem wyjechał do Austrii. Postępowanie G-ego sejm osądził surowo, zarzucając mu, że działał w Wiedniu ze szkodą dla sprawy polskiej (posiedzenie izby poselskiej z 10 V 1831 r.). Ostatecznie 20 VII 1831 r. skreślono go z liczby senatorów. Po upadku powstania wrócił jeszcze do kraju, ale wkrótce przeniósł się na stałe do Wiednia. Zmarł 28 X 1840 r. w Dreźnie, gdzie został pochowany.
Enc. Org.; W. Enc. Ilustr.; Boniecki; Uruski; – Konic H., Dzieje prawa małżeńskiego, Kr. 1903; Manteuffel T., Centralne władze oświatowe, W. 1929 s. 55; Manteufflowa M., J. K. Szaniawski, W. 1936; – Diariusz Sejmu 1830–31 r., Wyd. M. Rostworowski, W. 1909–11 III–V; Diariusz Senatu 1830–31 r., Wyd. S. Pomarański, Kr. 1930, Arch. Kom. Hist., 14; Dziennik Praw Król. Pol., XII 197–289; Kalendarzyk polit. pijarski z l. 1816–20; Korespondencja Lubeckiego, Wyd. S. Smolka, W. 1909–11 I–III; – „Gaz. Warsz.” 1817 nr 52; „Kur. Warsz.” 1840 nr 305 i 321; – B. Narod.: BOZ rkp. 1814 II, 533–4; B. Czart.: rkp. 5504, 107–108; B. Pozn. Tow. Przyj. Nauk.: rkp. 334, 5–9.
Maria Manteufflowa