Strzępiński (Strzempiński) Tomasz ze Strzępina (Strzempina) h. Prus (1398–1460), profesor Uniwersytetu Krakowskiego, kanonik gnieźnieński, poznański i krakowski, teolog, podkanclerzy koronny, biskup krakowski.
Pochodził z drobnej szlachty wielkopolskiej. Był synem Prandoty ze Strzępina położonego na południowy wschód od Opalenicy. Miał brata, również Tomasza, dworzanina arcybp. gnieźnieńskiego Wincentego Kota. Możliwe, iż jego krewnym był Tomasz ze Strzępina, student w Bolonii w r. 1410, prawdopodobnie także wikariusz i prezbiter katedry poznańskiej w r. 1413.
W r. 1419 rozpoczął S. studia na Uniw. Krak. pod kierunkiem Benedykta Hesse; w r. 1421 otrzymał stopień bakałarza, a w r. 1427 mistrza sztuk wyzwolonych. Ok. r. 1430 na Wydz. Teologicznym wziął udział w dyspucie krakowskiej na temat posłuszeństwa papieżowi jako głowie Kościoła (Z. Włodek). Stopień doktora prawa kanonicznego uzyskał 6 VI 1431 i już w r.n. został rektorem Uniw. Krak. w semestrach letnim i zimowym. Z okazji objęcia stanowiska rektora wygłosił mowę De oneribus officii rectoratus, w której przyrównał władzę w państwie do duszy w ciele, upatrując jej cel w zapewnieniu poddanym sprawiedliwości i pokoju; rozważał przy tym cechy dobrego władcy oraz zasadniczą dla państwa kwestię posłuszeństwa poddanych względem przełożonych. W r. 1433, wysłany jako prokurator arcybp. gnieźnieńskiego Wojciecha Jastrzębca, wyjechał na sobór do Bazylei; nazwany kanonikiem gnieźnieńskim został inkorporowany do soboru na posiedzeniu 17 X t.r. W r. 1434 wszedł w skład komisji pracującej pod kierunkiem teologa Mikołaja z Kuzy nad reformą (usunięciem niedokładności) kalendarza kościelnego. Świadectwem zaangażowania S-ego jest sprawozdanie z prac komisji kierowane do arcybp. Jastrzębca Relacio deliberationis primo super correctione calendarii in consilio Basilensi 1435 (B. Jag.: rkp. 4164 k. 113–15v.) oraz napisany już po powrocie do kraju traktat (bez tytułu) na temat reformy kalendarza (B. Katedralna przy Arch. Archidiecezjalnym w Gnieźnie: rkp. 17 k. 356v–63), datowany na ok. r. 1440 (T. Wojciechowski). Ponadto S. pracował w komisji prawnej, której zadaniem było rozstrzyganie spraw spornych wnoszonych do soboru. Zyskał opinię «znakomitego doktora». W sporze o obsadę biskupstwa Albi w południowej Francji był sędzią-relatorem, reprezentującym zwycięskiego ostatecznie elekta Bernarda; jemu też powierzono w grudniu 1435 zadanie sformułowania i uzasadnienia wyroku.
Po powrocie do Gniezna, gdzie na kanonii fundi Sarb poświadczony był od r. 1434 (do rezygnacji w r. 1455), S. złożył 25 IV 1436 przysięgę kapitulną oraz objął prebendę fundi Łopienno i Wiewiec, przeznaczoną dla lektora prawa kanonicznego w gnieźnieńskiej szkole katedralnej. Uzyskał także w r. 1436 prowizję na kanonię poznańską, którą objął w lutym r.n. Po kilku miesiącach obecności w Gnieźnie został 5 XI 1436 delegowany do Kurii Rzymskiej wraz z kanonikiem krakowskim i gnieźnieńskim Janem Lutkowicem (Lutkiem) z Brzezia po konfirmację dla nowo wybranego arcybp. gnieźnieńskiego Wincentego Kota. Przed papieżem Eugeniuszem IV wygłosił 9 I 1437 mowę rekomendującą elekta. Wystarał się też dla siebie o papieską prowizję (18 III t.r.) na zwolnioną przez Kota kantorię krakowską i od razu zapłacił 45 fl. annaty, choć już w październiku 1436 prowizję na tę prałaturę uzyskał papieski kolektor Mikołaj Spicymir z Krakowa. Spór o kantorię zakończył się ugodą; S. zrezygnował z praw do prałatury, a w zamian Spicymir ustąpił na jego rzecz z kanonii we Wrocławiu (na kanonii wrocławskiej S. występował dopiero w l. 1443–5). W kapit. gnieźnieńskiej S. blisko współpracował z arcybp. Kotem, któremu wielokrotnie towarzyszył w objazdach diecezji. W szkole katedralnej był lektorem prawa kanonicznego, a w l. 1436–49 lektorem teologii, mimo że nie osiągnął w teologii nawet bakalaureatu. Pełnił też obowiązki kaznodziei katedralnego. W listopadzie 1437 został jednym z delegatów arcybiskupa i kapituły na zjazd duchowieństwa i szlachty wielkopolskiej w Koninie, poświęcony kwestii sporu o pobór dziesięcin, a w marcu 1439 wysłano go do ks. mazowieckiego Bolka w sprawie uregulowania pożyczki (3 tys. fl.) z r. 1437, zaciągniętej na opłacenie kosztów promocji arcybiskupa-elekta. O aktywności S-ego w kapitule świadczy jego częsty udział w działalności sądowniczej jako kompromisariusza lub jednego z sędziów powoływanych przez arcybiskupa. W lutym 1439 towarzyszył S. arcybiskupowi w Namysłowie podczas zawierania rozejmu z królem Czech Albrechtem II Habsburgiem, wynegocjowanego za pośrednictwem wysłanników papieża Eugeniusza IV. Już w r. 1437 arcybp Kot za zgodą kapituły wynagrodził S-ego dożywociem we wsi arcybiskupiej Juncewo w kluczu żnińskim, którą w r. 1440 powiększył o dziesięciny z kilku wsi należących do stołu arcybiskupiego. W listopadzie 1439, doceniając zasługi S-ego, którego nazwał swoim kanclerzem, arcybp Kot sprzedał jego bratu Tomaszowi wójtostwo w Kurzelowie. W r. 1446 objął S. scholasterię gnieźnieńską z prowizji arcybp. Kota, a wbrew popieranemu przez papieża Eugeniusza IV Jakubowi Wyganowskiemu. W r. 1447 z Janem Lutkowicem (Lutkiem) z Brzezia złożył w Kurii suplikę z prośbą o zatwierdzenie zamiany scholasterii na kantorię łęczycką. Scholastykiem gnieźnieńskim tytułowany był jednak jeszcze 8 X 1449, choć w Kurii już w czerwcu 1448 wystąpił z tym tytułem Jan Lasocki.
Związek S-ego z kapit. gnieźnieńską rozluźnił się po śmierci arcybp. Kota. Podczas elekcji w październiku 1448, będąc jednym z czterech kandydatów na ordynariusza archidiecezji, S. uzyskał w tajnym głosowaniu jeden głos, którego następnie zrzekł się na korzyść kandydata królewskiego Władysława Oporowskiego. W r. 1449 zaprzestał wykładów z teologii w szkole katedralnej, zrezygnował ze scholasterii, a 10 V t.r. uzyskał zwolnienie z obowiązku trzymiesięcznej rezydencji przy katedrze i obowiązku uczestniczenia w kapitułach generalnych. Już wówczas mocno zaangażował się w sprawy kapit. krakowskiej, której członkiem był od r. 1439. Kapitułę tę reprezentował na synodzie prowincjonalnym w Łęczycy w maju 1441, na którym odczytano jego traktat koncyliarystyczny. Powrót S-ego do Krakowa miał także związek z rozpoczęciem przez niego studiów teologicznych; jako kanonista odbył studia skrócone. Ok. r. 1440 został bakałarzem biblijnym. Do objaśniania w l. 1441–2 „Sentencji” Piotra Lombarda (wg komentarza „Utrum Deus gloriosus”) przedstawił S-ego jego mistrz Hesse. Wkrótce po zakończeniu wykładu „Sentencji” S. uzyskał (31 I 1443) stopień doktora teologii. Równocześnie ze studiami i wykładami teologicznymi prowadził zajęcia na Wydz. Prawa Kanonicznego. Jako teolog o wykształceniu również prawniczym skłaniał się ku augustyńskiemu fideizmowi, połączonemu z czternastowiecznym nominalizmem w ujęciu wybitnego teologa i filozofa Grzegorza z Rimini. W semestrze zimowym 1443 został po raz trzeci wybrany na rektora Uniw. Krak. Cieszył się już wtedy w środowisku krakowskim zasłużoną sławą wybitnego koncyliarysty. Kiedy z czterech traktatów (Hessego, Wawrzyńca z Raciborza, Jana Elgota i Jakuba z Paradyża), przedstawionych w r. 1440 komisji Uniw. Krak., powołanej do rozstrzygnięcia problemu obediencji papieskiej, żaden nie zyskał akceptacji, zadanie opracowania nowego traktatu na temat władzy soboru w Kościele, komisja powierzyła S-emu. Opierając się na dziełach czterech wspomnianych autorów i wykorzystując ich argumentację o istocie Kościoła, napisał wtedy traktat Determinatio Basiliensis seu Tractatus communis Universitatis Cracoviensis (zachowany w kilkudziesięciu rękopiśmiennych kopiach w kraju i za granicą, m.in. w B. Jag., rkp. 1217 k. 184–99v). Przejrzyście przedstawił istotę umiarkowanego koncyliaryzmu, w którym władza Kościoła powszechnego i reprezentującego go soboru powszechnego jest większa od wszelkiej ziemskiej zwierzchności, w tym także od władzy papieskiej. Odwołał się w swej argumentacji do Ewangelii, zatwierdzonych przez Kościół pism świętych doktorów i dekretów najstarszych soborów, natomiast nie nawiązywał do teoretyków czternastowiecznego koncyliaryzmu. Traktat zawieźli do Bazylei Elgot i Jakub z Szadka, którzy 29 XII 1441 złożyli soborowi obediencję w imieniu uniwersytetu i jego kanclerza bp. krakowskiego Zbigniewa Oleśnickiego. Wcześniej, w lipcu t.r., traktat odczytano publicznie na sesji soboru jako oficjalne stanowisko Uniw. Krak. W powszechnej opinii uczestników soboru zyskał on opinię najlepszego ze wszystkich traktatów o władzy soboru, nadesłanych przez europejskie uniwersytety.
W kapit. krakowskiej zaliczał się S. do kanoników najczęściej wyznaczanych na sędziów polubownych. Także oficjał Rafał ze Skawiny wielokrotnie powoływał go na asesora w konsystorzu. Cieszył się również S. zaufaniem bp. Oleśnickiego, który powierzał mu sądy ex officio, a w kwietniu 1444 polecił delikatną sprawę – przeprowadzenie postępowania sądowego przeciw swemu bratu stryjecznemu Dziersławowi z Krzyżanowic, oskarżonemu o doprowadzenie do ruiny obu swoich beneficjów. Także król Kazimierz Jagiellończyk wykorzystał oddanie S-ego sprawom polskiego Kościoła i wiosną 1450 powierzył mu poselstwo do papieża Mikołaja V w kwestii sporu o biskupstwo włocławskie między Mikołajem Lasockim a kandydatem królewskim Janem Gruszczyńskim. Z kolei w r. 1452 pełnił S. misję polityczną z ramienia Oleśnickiego, wysłany do Torunia na rokowania z przedstawicielami Związku Pruskiego.
Zasługi S-ego były doceniane i wynagradzane. W lipcu 1441 bp Oleśnicki po raz pierwszy nadał mu dziesięcinę snopową ze stołu biskupiego ze wsi Parszywka. Szczególnie wyróżnił go Oleśnicki, przekazując 4 II 1451 dożywotnio trzy bogate wsie biskupie koło Wieliczki (Biskupice, Trąbki i Darczyce); w uzasadnieniu biskup podał, że nadanie jest wyrazem wdzięczności za rezygnację S-ego z pewnych beneficjów w diec. krakowskiej. Poza posiadanymi dotychczas prebendami miał S. jeszcze kustodię kielecką (1441) oraz kanonie uniejowską i skalbmierską (1450). Oleśnicki powierzył mu także, po śmierci Elgota (sierpień 1452) i rezygnacji Demetriusza (Dymitra) z Sienna, scholasterię krakowską, na której S. poświadczony był już podczas kapit. generalnej 3 II 1453. Jednakże już wkrótce, zapewne pod wpływem biskupa, S. zrezygnował z tego beneficjum, gdyż na kolejnej kapitule 11 V t.r. jako scholastyk i faktyczny właściciel beneficjum wystąpił Kasper Rokenberg. Mimo ustąpienia, popadł S. w konflikt z nowym kanonikiem, gdy na jesiennej kapitule t.r. zażądał poł. dochodów z prebendy z bieżącego roku. Wyrokiem kapituły przyznano je S-emu, lecz Rokenberg zapowiedział odwołanie się od tej decyzji do biskupa. Tymczasem w marcu zmarł arcybp gnieźnieński Władysław Oporowski i S. kandydował na wakujące arcybiskupstwo. Podczas elekcji 29 V uzyskał 11 głosów, podczas gdy Jan ze Sprowy, kandydat króla Kazimierza Jagiellończyka, głosów 15. W Gnieźnie doszło do konfrontacji zwolenników obu elektów tak, że obie grupy wybrały swoich administratorów archidiecezji. Spór został rozstrzygnięty na zjeździe w Piotrkowie na przełomie czerwca i lipca 1453, na który przybyli obaj elekci. Wobec nieprzejednanego stanowiska króla, S. ustąpił i jeszcze w lipcu t.r. wysłano poselstwo do papieża Mikołaja V z prośbą o zatwierdzenie Jana ze Sprowy. Ugodowość S-ego została doceniona; nowy arcybiskup nadał mu cztery wsie ze stołu arcybiskupiego w kluczu łęgonickim i kilka dziesięcin, a król po nagłej śmierci Piotra ze Szczekocin (zm. 18 IX 1454) powierzył mu urząd podkanclerski (S. poświadczony był na nim już 22 X 1454). Nie można wykluczyć, że wpływ na nominację królewską mógł mieć kanonik gnieźnieński, Sędziwój z Czechla, gorący orędownik wyboru S-ego na arcybiskupstwo, który po klęsce chojnickiej przybył pod koniec września do króla do Brześcia Kujawskiego z poparciem dla kontynuowania wojny z zakonem krzyżackim. Wiadomo też, że zwolennikiem powierzenia wówczas podkanclerstwa osobie duchownej był bp Oleśnicki.
Urząd podkanclerski S. pełnił krótko. Od lutego do maja 1455 towarzyszył w tym charakterze Kazimierzowi Jagiellończykowi w podróży na Litwę. Po raz ostatni wystąpił jako podkanclerzy 20 V t.r., bowiem już 25 V, za poparciem króla, został jednomyślnie wybrany na kapitule na biskupa krakowskiego, po Oleśnickim (zm. 1 IV 1455). W dniu elekcji dzwon ufundowany przez Oleśnickiego spadł podczas poruszenia i utłukł się, a nazajutrz wybuchł w Krakowie pożar, który strawił znaczną część ulic Grodzkiej i Kanoniczej, docierając aż na zamek królewski. S. prekonizowany 10 X t.r. przez papieża Kaliksta III, został konsekrowany na biskupa 25 I 1456 w Bodzentynie przez bp. poznańskiego Andrzeja z Bnina oraz sufragana krakowskiego Jerzego, tytularnego biskupa laodycejskiego. Na początku t.r. popadł S. w konflikt z miastem po tym, gdy władze miejskie schwytały i uwięziły za kradzież dwóch duchownych: Mikołaja Turskiego i jego stryjecznego brata Mikołaja z Gnojnika. Wbrew stanowisku kapituły, zgłaszającej prawo do osądzenia przestępców przed sądem kościelnym, zostali oni skazani na śmierć i ścięci. S. nałożył wówczas na Kraków i Kazimierz interdykt, a na rajców ekskomunikę. Zdjął je 14 III 1456 na prośbę dworu królewskiego i po otrzymaniu finansowego zadośćuczynienia ze strony rajców. S. uchodził za kontynuatora polityki Oleśnickiego (świadectwo Jana Długosza). W rządach diecezją oparł się na współpracownikach poprzednika: oficjale Rafale ze Skawiny i zarządcy dóbr pabianickich Jakubie z Sienna, jedynie na urząd wikariusza in spiritualibus powołał człowieka nowego w kapit. krakowskiej, swego przyjaciela z uniwersytetu, profesora prawa kanonicznego Mikołaja z Kalisza. Kanclerzem kurii został Paweł z Jeżewa, znany S-emu z prac w konsystorzu u boku Rafała ze Skawiny.
S. angażował się w sprawy wojny trzynastoletniej z zakonem krzyżackim. Kiedy na zjeździe piotrkowskim na początku września 1456 duchowieństwo zgodziło się, pod warunkiem równoczesnego opodatkowania szlachty, zapłacić królowi poł. wszystkich swoich czynszów na dalsze prowadzenie wojny, S. wyraził dezaprobatę wobec zajmowania Prus kosztem nadmiernych nakładów, lecz po ostrej dyskusji z Sędziwojem z Czechla, wykazującym, że Król. Pol. prowadzi wojnę sprawiedliwą, nie tylko zaprzestał potępiania tej wojny, lecz nawet zwiększył swe finansowe zobowiązanie dodatkowo o ¼ czynszów. Gdy zaś pod koniec września t.r. król zwrócił się za pośrednictwem kaszt. i star. krakowskiego Jana z Czyżowa do biskupa i kapituły o zastawienie sreber kościelnych, zdecydowano na kapitule zastawić srebra u mieszczan krakowskich na taką sumę, która miała być zebrana przez duchowieństwo jako podatek i przekazana królowi. Na synodzie diecezjalnym w Radłowie 24 X rozpisał S. podatki, zgodnie z decyzją podjętą w Piotrkowie, a na kolektorów wyznaczył kanoników Długosza i Jana Wojszyka. Na sejmiku nowokorczyńskim (26 IX – 11 X) został wyznaczony na jednego z pełnomocników zarządzających pieniędzmi zebranymi na wojnę, a we wrześniu 1459 król uczynił go również jednym z kontrolerów zarządu żupami. T.r. stanął S. na czele delegacji królewskiej na pertraktacje pokojowe z Zakonem w Chełmnie, lecz do rozmów nie doszło, bowiem Krzyżacy nie wydali polskiej delegacji właściwego glejtu. S. w drodze powrotnej zatrzymał się w Toruniu i 30 III przemawiał tam na sejmiku stanów pruskich, broniąc racji Królestwa z wojnie z Zakonem, przytaczając wyroki sądów papieskich z l. 1321 i 1339, a także przedstawiając historyczne związki z Polską Pomorza Gdańskiego oraz ziem chełmińskiej i michałowskiej. Powołując się na „Corpus iuris civilis”, dokumenty i przywileje władców polskich, dowodził praw Polski do ziem krzyżackich.
S. nie zaniedbywał spraw swojej diecezji. W maju 1457 ułożył rotę przysięgi składanej przez biskupów krakowskich. W maju 1459 zwołał synod diecezjalny, a w wydanych wówczas statutach nakazał m.in. trzyletnią naukę w szkole katedralnej lub kolegiackiej dla kandydatów na duchownych oraz prowadzenie metryki małżeństw w każdej parafii. Ponadto zakazywał, by z dóbr stołowych biskupich uposażano klasztory i tworzono w dobrach biskupich nowe prebendy oraz nowe wójtostwa i sołectwa. W innym statucie nakazywał powierzanie zamków biskupich w zarząd wyłącznie prałatom i kanonikom krakowskim. Potępiał prywatę w obsadzie wójtostw oraz wszelkie przejawy upodobania duchownych do świeckiego stylu życia. Przy stałej trosce o zachowanie majątku kościelnego nie zakazywał donacji dla duchownych i nawet sam ich udzielał, m.in. dla kanoników Jana Lutkowica (Lutka) z Brzezia (1456), Jana Długosza starszego (1460) i Stanisława z Kobylina (1560). Zdarzało mu się także doposażyć ze stołu biskupiego swoje liczne fundacje kościelne.
W okresie pełnej aktywności politycznej i kościelnej, trapiony licznymi chorobami i mając już 60 lat, wystąpił S. o zwolnienie z obowiązku wizytowania swej diecezji i uzyskał je 11 XII 1458. Na początku września 1460, podczas pobytu na zamku biskupim w Iłży, doznał paraliżu. Sporządził wówczas testament, którego egzekutorami uczynił swoich współpracowników: Mikołaja z Kalisza, Jana Rzeszowskiego i Piotra Wspinka. Cały majątek podarował w bogatych legatach pieniężnych, kosztownościach i księgach, przede wszystkim instytucjom kościelnym; ponadto 2 tys. fl. przekazał dla Wydz. Prawa Uniw. Krak., w celu ufundowania altarii p. wezw. Przemienienia Pańskiego i Trzech św. św. Tomaszów, z którą miała być połączona profesura kanonistyczna «Novorum iurium». Choroba skłoniła go do zrzeczenia się w Rzymie, za pośrednictwem prokuratora, godności biskupiej i wskazania kandydata na biskupstwo, Jakuba z Sienna. Zanim prośba trafiła do Kurii Rzymskiej S. zmarł 22 IX 1460. Pochowany został w katedrze krakowskiej, w pobliżu wejścia do zakrystii (miejsce pochówku i tablica nagrobna nie są znane).
S. był cenionym kaznodzieją, pozostawił też bogatą spuściznę literacką. Za sprawą traktatu soborowego zyskał uznanie w Europie. Jego mowy i wykłady, które jako kaznodzieja, profesor i prawnik wygłaszał przy wielu okazjach, nie są jednak dobrze rozpoznane. W filozofii reprezentował umiarkowany burydanizm. W teologii łączył elementy augustynizmu z tomizmem i był zwolennikiem koncyliaryzmu. Wyróżniał też dwie dziedziny teologii: praktyczną i teoretyczną. Poruszał w mowach także ogólne zagadnienia dotyczące władzy, ale nie różnił się poglądami od refleksji innych uczonych ze środowiska krakowskiego. W ciągu swego aktywnego życia zgromadził duży i starannie dobrany księgozbiór (zachowany tylko częściowo). W liczącej ok. 100 rękopisów bibliotece znajdowały się kodeksy prawnicze, teologiczne i biblijne oraz prace własne. Księgi gromadził podczas swoich licznych podróży; wiele z nich nosi wpis informujący o czasie nabycia i cenie oraz zwięzłą notkę dotyczącą samego nabywcy. Swoją bibliotekę legował w częściach Uniw. Krak., bibliotekom katedralnym w Gnieźnie, Poznaniu i Krakowie oraz kolegiackim w Uniejowie i Łowiczu, m.in. kapit. krakowskiej podarował niezwykle cenną „Biblia sacra” z poł. XIII w. i wykonany na jego polecenie w Krakowie „Ceremoniale et Pontificale episcoporum” ze 161 miniaturami, z których jedna przedstawia samego fundatora. Obok kilku pieczęci S-ego z okresu kanonickiego z wyobrażeniem jego herbu, używanych przez niego jeszcze w r. 1456, zachowała się jego pieczęć biskupia z r. 1459 (Arch. Kurii Metropolitalnej na Wawelu: dok. perg. nr 479). Przedstawia ona S-ego w postawie oranta z dwiema tarczami herbowymi pod trójdzielnym ołtarzem z postaciami św. bp. Stanisława, św. Wacława i nieznanej świętej. Charakterystykę S-ego pozostawił Długosz, który podkreślając jego skromność i pobożność, przedstawił go jako wzór moralności i pokory; opisał go także jako mężczyznę postawnego, o ujmującym obliczu, który choć pełen temperamentu umiał zachować spokój i opanowanie.
Hist. Nauki Pol., VI; Inwentarz rękopisów Biblioteki Jagiellońskiej nr 7001–8000, Oprac. A. Jałbrzykowska, Kr. 1966 cz. 2, rkp. 7759; Katalog rękopisów Biblioteki Katedralnej w Gnieźnie, Oprac. J. Rył, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kośc.” T. 45: 1982 s. 23–4; Korytkowski, Prałaci gnieźn., IV; Nowy Korbut, III (bibliogr.); Polkowski I., Katalog rękopisów kapitulnych katedry krakowskiej, „Arch. do Dziej. Liter.” T. 3: 1884 s. 34–5; Słown. Pol. Teologów Katol., IV; Urzędnicy, X; Wawel 1000–2000, Kr. 2000 I 57–8, 215–16, III; Wisłocki W., Katalog rękopisów Biblioteki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kr. 1877–81 I–II nr 42, 173, 312, 316, 356, 370, 373, 407, 1199, 1210, 1235, 1323, 1371, 1451, 2470; Wpol. Słown. Biogr.; – Czyżak M., Kapituła katedralna w Gnieźnie w świetle metryki z lat 1408–1448, P. 2003 s. 64, 72, 75, 398–9; Fijałek, Studia do dziej. Uniw. Krak., s. 160–4; Fijałek J., Mistrz Jakub z Paradyża i Uniwersytet Krakowski w okresie soboru bazylejskiego, Kr. 1900 I–II; tenże, Polonia apud Italos scholastica, saeculum XV, Kr. 1900 s. 31–2; Gawęda S., Rola finansowa duchowieństwa diecezji krakowskiej w okresie wojny trzynastoletniej, „Nasza Przeszłość” T. 10: 1959 s. 150–4; Hain S., Wincenty Kot prymas Polski 1436–1448, P. 1948; Hist. B. Jag., I 96–100; Jabłońska A., Kapituła uniejowska do początku XVI wieku, Kielce 2005 s. 191–3; Katalog zabytków sztuki w Pol., IV/1; Koczerska M., Zbigniew Oleśnicki i Kościół krakowski w czasach jego pontyfikatu (1423–1455), W. 2004; Kowalczyk M., Krakowskie mowy uniwersyteckie z pierwszej połowy XV wieku, Wr. 1970; Kowalski M., Rola prowizji papieskich przy obsadzie prebend katedralnych za czasów Zbigniewa Oleśnickiego, w: Zbigniew Oleśnicki książę Kościoła i mąż stanu. Materiały z konferencji. Sandomierz 20–21 maja 2005, Red. F. Kiryk, Z. Noga, Kr. 2006 s. 183, 185; Kumor B., Dzieje diecezji krakowskiej do roku 1795, Kr. 1998 I–IV; Markowski M., Dzieje wydziału teologii Uniwersytetu Krakowskiego w latach 1397–1525, Kr. 1996; tenże, Uniwersytet Krakowski a sobory pierwszej połowy XV w., „Acta Mediaevalia” T. 12: 1999 s. 194–208; Morawski, Historia UJ, I–II; Ożóg K., Miejsce Polski w rozwoju intelektualnym Europy XIV–XV w., w: Ziemie polskie wobec Zachodu. Studia nad rozwojem średniowiecznej Europy, Red. S. Gawlas, W. 2006 s. 406–12; tenże, Uczeni w monarchii Jadwigi Andegaweńskiej i Władysława Jagiełły (1384–1434), Kr. 2004; Przybyszewski B., Kapituła krakowska za kanonikatu Jana Długosza (1436–1480), w: Dlugossiana. Studia historyczne w pięćsetlecie śmierci Jana Długosza, Kr. 1980 s. 35, 63, 66, 75–6; Stopka K., Szkoły katedralne metropolii gnieźnieńskiej w średniowieczu. Studia nad kształceniem kleru polskiego w wiekach średnich, Kr. 1994; Sułkowska-Kurasiowa I., Polska kancelaria królewska w latach 1447–1506, Wr. 1967 s. 155; Szelińska W., Biblioteki profesorów Uniwersytetu Krakowskiego w XV i połowie XVI w., Wr. 1966 s. 54, 58, 69, 183; Wiesiołowski J., Sędziwój z Czechla (1410–1476), „Studia Źródłozn.” T. 9: 1964 s. 84–6; Włodek Z., Z badań nad filozofią człowieka w późnośredniowiecznej eschatologii krakowskiej. Poglądy Tomasza ze Strzempina, „Studia Mediewistyczne” T. 19: 1992 s. 165–9; Wojciechowski T., Działalność soborowa (bazylejska) Tomasza Strzempińskiego, „Prace Hist.-Arch.” R. 11: 2002 s. 5–22; tenże, Tomasz Strzempiński, W. 1975 (mszp. pracy doktorskiej w Arch. B. Jag., sygn. Dokt. O.1170); Wojtkowski A., Tezy i argumenty w sporach terytorialnych z Krzyżakami, Olsztyn 1968 s. 111–17; Wünsch T., Konziliarismus und Polen, Paderborn 1998; – Acta capitulorum, I–II; Bull. Pol., V–VI; Cod. epist. saec. XV, I–III; Cod. Univ. Crac., II; Concilium Basiliense. Studien und Quellen zur Geschichte des Concils von Basel, Hrsg. J. Haller, Basel 1910 VII 391; Cracovia artificum 1433–1440, nr 271; toż 1451–1460, nr 13, 61, 234, 276; Długosz, Annales, XI–XII; Długosz, Liber benef.; Dokumenty polskie z archiwów dawnego Królestwa Węgier, Wyd. S. A. Sroka, Kr. 2000 II; Hornowska–Zdzitowiecka–Jasieńska, Zbiory rękopiśmienne; Kod. m. Kr., cz. 1–4; Kod. mogilski; Kod. Mpol., IV; Kod. Wpol., VII, X–XI; Kod. tyniecki; Księga promocji Wydz. Sztuk Uniw. Krak.; Metryka Uniw. Krak., I; Mon. Pol. Hist., V (kalendarz katedry krak.), X/2 (katalog biskupów krak.); Prima verba. Krakowskie mowy uniwersyteckie, Red. E. Jung-Palczewska, Ł. 2000; Przybyszewski, Wypisy źródł. do dziej. Wawelu (1400–1500), nr 4, 13, 28, 30–31, 33–34; Scripta Manent. Textus ad theologiam spectantes in Universitate Cracoviensi saeculo XV conscripti, Oprac. Z. Włodek, Kr. 2000 s. 227–93; Starod. Prawa Pol. Pomn., IV (statuty kapitulne S-ego), XIII (statuty synodalne S-ego); Zbiór dok. katedry i diec. krak., Cz. 2 nr 328, 364, 417, 423, 431, 433, 437, 449, 452, 454, 459, 461–462, 496, 525–526, 540–541; Zbiór dok. mpol., Cz. 2 nr 545, 574, Cz. 3 nr 630, 732, 803–804, 816, 842; – Arch. Kurii Metropolitalnej w Kr.: dok. perg. 426, 452, 455, 473, 479, 484, 490, Acta actorum 1a, 1b; B. Czart.: rkp. 235; B. Jag.: rkp. 2131 k. 157 (spis ksiąg biblioteki S-ego); IH PAN w P., Mater. Pracowni Słown. Ziem Pol. w Średniowieczu: Wielkopolska (Strzępiń).
Lidia Korczak