Szajer Tomasz (1860–1914), działacz ruchu ludowego, poseł do austriackiej Rady Państwa i galicyjskiego Sejmu Krajowego.
Ur. 10 XII w Kraczkowej (pow. łańcucki), jako najmłodszy syn z dziesięciorga dzieci Jakuba i Katarzyny z Nazimków, właścicieli sześćdziesięciomorgowego gospodarstwa. Miał m.in. brata Jana. Bratankiem S-a był Michał Szajer (zob.).
S. uczęszczał do szkoły ludowej w Kraczkowej. Po odbyciu służby wojskowej w armii austro-węgierskiej osiadł w r. 1883 w Słocinie (pow. rzeszowski), gdzie prowadził otrzymane w posagu przez żonę czterdziestomorgowe gospodarstwo. Dokonał melioracji gruntów i wprowadził nowoczesne metody gospodarowania. Na początku l. dziewięćdziesiątych związał się z powstającym ruchem ludowym. W czerwcu 1895 współorganizował w Budziwoju włościański komitet wyborczy pow. rzeszowskiego i został przez niego wyznaczony na kandydata na posła. Wszedł następnie w skład Wydz. Wykonawczego, utworzonego 28 VII t.r. w Rzeszowie Stronnictwa Ludowego (SL). Rywalizację wyborczą do Sejmu Krajowego we Lwowie (25 IX) przegrał jednak z Adamem Jędrzejowiczem, właścicielem ziemskim z podrzeszowskiego Staromieścia. Wobec odejścia ks. Stanisława Stojałowskiego z SL w styczniu 1896, przeszedł wraz z nim do utworzonego 25 III t.r. Stronnictwa Chrześcijańsko-Ludowego i został członkiem jego Rady Naczelnej. Kandydując w marcu 1897 do Rady Państwa w Wiedniu z kurii własności wiejskiej w okręgu nr 8 (Rzeszów–Kolbuszowa–Strzyżów), prowadził ostrą kampanię wyborczą, co spowodowało jego uwięzienie w Rzeszowie (ludowcy przypisali to interwencji namiestnika Kazimierza Badeniego u rzeszowskiego starosty). Pozbawiony wolności, S. wygrał jednak wybory, a w rezultacie interpelacji Ignacego Daszyńskiego w czasie pierwszej sesji Izby Posłów Rady Państwa został uwolniony; stało się to powodem radosnej manifestacji chłopskiej, maszerującej na mszę do kościoła Bernardynów w Rzeszowie. W Wiedniu na sesjach Izby Posłów IX kadencji (27 III 1897 – 7 IX 1900) nie wyróżniał się S. aktywnością. W r. 1898 rzucił myśl wzniesienia w Rzeszowie pomnika Wojciecha Bartosza Głowackiego (niezrealizowana). W wyborach do Rady Państwa X kadencji (31 I 1901 – 30 I 1907) został ponownie wybrany na posła w okręgu nr 8 z kurii gmin wiejskich. Przez pewien czas należał do powołanego 30 XI 1901 Polskiego Centrum Ludowego i był jego wiceprezesem. W l. 1901–7 był równocześnie posłem VIII kadencji Sejmu Krajowego we Lwowie, wybranym z czwartej kurii z okręgu nr 57 (Rzeszów). W wyborach z r. 1907, przeprowadzonych już wg czteroprzymiotnikowego prawa wyborczego, został posłem XI kadencji Rady Państwa (17 II 1907 – 30 III 1911) z okręgu nr 46 (Kolbuszowa–Rzeszów–Głogów). W Słocinie był radnym gminy, a w Rzeszowie w l. 1902–8 członkiem Rady Powiatowej. Z ramienia Izby Posłów został zastępcą członka delegacji dla spraw wspólnych na 44. sesji Rady Państwa (12 X – 18 XI 1910). Miał opinię sprawnego i niestroniącego od demagogii agitatora. Publikował artykuły w „Przyjacielu Ludu”, „Wieńcu” i „Pszczółce”. Stale związany ze Stojałowskim, po jego śmierci w r. 1911 zamierzał przejść do SL, ale nie został przyjęty. Zmarł 16 VIII 1914 w Słocinie, został pochowany na miejscowym cmentarzu.
W zawartym w r. 1883 w Słocinie małżeństwie z Katarzyną z Borowców (1865–1926) miał S. trzy córki: Michalinę (1885–1967), zamężną Kraus, Helenę (1887–1955), nauczycielkę i działaczkę społeczną, oraz Adelę (1889–1951), zamężną Kupkowską, nauczycielkę.
W Słocinie (obecnie dzielnica Rzeszowa) nazwano jedną z ulic imieniem S-a i jego córki Heleny.
Encyklopedia Rzeszowa, Rzeszów 2004 (fot.); Słownik biograficzny działaczy ruchu ludowego, W. 1989 s. 385; Szczechura, Zagadnienia kult.-oświat. Bibliogr.; – Buszko J., Polacy w parlamencie wiedeńskim 1848–1918, W. 1996; Giza S., Kalendarium wydarzeń historii ruchu ludowego 1895–1965, W. 1967; Grodziski, Sejm Krajowy; Ingot T., Szkice z dziejów Słociny, Słocina 1998 s. 52, 80–1; Kowalski T., Ruch ludowy w powiecie rzeszowskim 1895–1944, W. 1973; Majka J., Garnizon Rzeszów w latach 1918–1939, Rzeszów 2005; Ochenduszko T., Dzieje Rzeszowa do 1918 roku. Kalendarium, Rzeszów 2006 s. 104, 158, 164, 176; Turowski K., Historia ruchu chrześcijańsko-demokratycznego w Polsce, W. 1989; – Daszyński I., Pamiętniki, Kr. 1925 I 155–6; Hempel H., Wspomnienia z życia ks. Stanisława Stojałowskiego, Kr. 1921 s. 127–8; Kot S., Wspomnienia (III), „Zesz. Hist.” (Paryż) 1967 s. 83–4; Kunysz W., Wścibski i wrazicki. Pamiętnik chłopa galicyjskiego, Oprac. B. Tondos, W. 1973 s. 197–200; Szematyzmy Król. Galicji za l. 1897–1911; – Informacje Haliny Trałki ze Słociny.
Zbigniew K. Wójcik