Stankiewicz Tomasz Wacław (1902–1940), kolarz torowy, olimpijczyk.
Ur. 28 XII w Warszawie, był synem Urbana Stefana i Marianny Matuszewskiej vel Matusiak.
Po ukończeniu gimnazjum, prawdopodobnie w Warszawie, pracował S. w dziale sprzedaży w warszawskim oddziale amerykańskiej firmy samochodowej «Chrysler». Od r. 1921 był członkiem Warszawskiego Tow. Cyklistów. Jego krótkotrwała kariera sportowa przypadła na l. 1921–5. W r. 1922 wraz ze Zdzisławem Gędzierowskim ustanowił rekord Polski w tandemach na dystansie 1000 m. W r.n. zdobył tytuły mistrza Polski i mistrza Warszawy w sprintach kolarskich na torze oraz wygrał kilka prestiżowych rozgrywek na Dynasach, m.in.: wyścigi o «Naramiennik» Warszawskiego Tow. Cyklistów i zawody na zamknięcie sezonu; pokonał tam znanych kolarzy: Włocha A. Boiocchiego i Francuza L. Galvainga. Z tego okresu pochodziło przezwisko S-a: Limoniada. W r. 1923 wygrał wyścig w Oslo i wszedł w skład narodowej reprezentacji (z Franciszkiem Szymczykiem, Józefem Langem i Wiktorem Rylem) na Mistrzostwa Świata w Zurychu. W r.n. startował na Mistrzostwach Świata w Paryżu i dwukrotnie ustanowił rekordy Polski w wyścigach drużynowych na 4 000 m. W r. 1924 na Igrzyskach VIII Olimpiady w Paryżu zdobył niespodziewanie wraz z drużyną (Lange, Jan Łazarski, Szymczyk) srebrny medal w wyścigu na 4 000 m na dochodzenie (czas: 5,23 min.) Był to pierwszy medal uzyskany przez reprezentantów Polski w dziejach igrzysk olimpijskich. W ostatnim roku kariery kolarskiej S. odniósł kilka zwycięstw na zawodach we Francji i Afryce, m.in. 5 IV 1925 zdobył tytuł międzynarodowego mistrza Oranu w sprincie wraz z «Wielką Nagrodą Oranu».
Po wycofaniu się ze sportu pracował S. w branży samochodowej. Został kierownikiem działu sprzedaży w warszawskim oddziale firmy «Chrysler». Po wybuchu drugiej wojny światowej we wrześniu 1939, na polecenie kierownictwa firmy, zorganizował wywóz samochodów na wschód (do Łucka). Powróciwszy do Warszawy zajmował się dorywczo handlem. Działał w ZWZ. Dn. 3 III r.n. został aresztowany przez Gestapo. Więziony był na Pawiaku. Dn. 21 VI 1940 został rozstrzelany w zbiorowej egzekucji w Palmirach koło Warszawy. Po ekshumacji (4 V 1946) został pochowany na cmentarzu Palmiry (grób XIX, kw. III–20).
Żoną S-a od 2 IV 1934 była Irena Kazimiera z Nikołajewiczów 2.v. Kopczyńska.
W r. 1947 Walny Zjazd Polskiego Związku Kolarskiego odznaczył pośmiertnie S-a Złotą Odznaką tej organizacji. Jego nazwisko zostało umieszczone na tablicy poświęconej polskim olimpijczykom, którzy zginęli w walce z hitleryzmem, wmurowanej w r. 1968 przy bramie wejściowej Stadionu Dziesięciolecia w Warszawie.
Enc. Warszawy (1994); Głuszek Z., Polscy olimpijczycy 1924–1984, W. 1988 (fot.); Tuszyński B., Biografie. Księga sportowców polskich ofiar II wojny światowej 1939–1945, W. 1999 s. 269–71 (fot.); – Iskier przewodnik sportowy, W. 1976 s. 200–1; – Brzezicki A., Pod olimpijską flagą, W. 1969 s. 44–5 (fot. zbiorowa); Cergowski L., Dwa kółka pełne dziwów, w: Igrzyska stare jak świat, W. 1976 s. 118–19, 124; Gołębiewski W., Stroynowski J., Olimpijskie fanfary, W. 1957 s. 262–5; Jucewicz A., Stępiński W., Chwała olimpijczykom, W. 1968 s. 49–51 (fot. zbiorowa); Kronika sportu, W. 1993 s. 321; Lis J., Romantyczne olimpiady, W. 1984 s. 171, 189; Osterlloff W., Żróbik W., Od Aten do Montrealu. Wyniki letnich igrzysk olimpijskich 1896–1976, W. 1977 s. 81; Pawlak A., Olimpijczycy. Polscy sportowcy w latach 1924–1998, Kr. 2000 s. 240; Porada Z., Starożytne i nowożytne igrzyska olimpijskie, Kr. [b.r.w.] s. 139, 812, 931; Tuszyński B., Od Dynasów do Szurkowskiego, W. 1986 s. 147–8, 223–5 (fot.), s. 227, 514; tenże, 100 lat Warszawskiego Towarzystwa Cyklistów Kolarstwa Polskiego, W. 1986 (fot.); tenże, Złota księga kolarstwa polskiego, W. 1995 (fot. zbiorowe); – Ciepłowski S., Napisy pamiątkowe w Warszawie XVII–XX w., W. 1987; Wanat L., Za murami Pawiaka, W. 1972 s. 208, 559; – „Stolica” 1972 nr 36 (fot.); „Wych. Fizyczne i Sport” R. 44: 2000 nr 4 s. 111; – Mater. Red. PSB: Informacja pisemna Biura Informacji i Poszukiwań PCK z 17 IX 2003, Odpis skrócony aktu małżeństwa S-a z USC W.-Śródmieście.
Kazimierz Toporowicz