Agryppa Wacław (Iwan) († 1597), h. Dębno kasztelan smoleński, związany od młodości z Radziwiłłami. Bawił na studjach w Krakowie w r. 1548, potem w Wittenberdze (wpis. 1 IV 1552), w r. 1553 napisał i wydał drukiem Oratio funebris na cześć zmarłego patrona. Do niej dołączony został Melanchtona »Epicedion«. Dopiero w r. 1563 spotykamy A. w Inflantach jako sekretarza król. i komisarza dla zorganizowania pogrzebu na wypadek śmierci arcybiskupa ryskiego. W kilka lat później był pisarzem polnym inflanckim i jako taki popisywał roty 1569 i 1570; 1572 był wraz z Wąsowiczem i Fürstenbergiem rewizorem dóbr król. w Inflantach. Dzięki służbie inflanckiej należał do tych »quibus res Livonicae ab initio sunt notissimae«. Musiał już wtedy zdobyć uznanie wśród szlachty, gdy w r. 1574 obrano go marszałkiem Izby Poselskiej. Mówcą wybitnym jednakże nie był, gdy trzeba było przemawiać, często wyręczał się Czarnkowskim. W czasie elekcji stał wraz z Radziwiłłami po stronie austrjackiej, naznaczony m. i. przez prymasa w poselstwie do cesarza. Już wtedy 18 XII 1575 jest pisarzem W. Ks. Litewskiego. Z Wiednia relacjonował dokładnie Radziwiłłowi, woj. wileńskiemu, o przebiegu poselstwa. Następnie przez cały czas panowania Batorego pracował w kancelarji królewskiej, biorąc udział w wyprawie gdańskiej, wielkołuckiej (kiedy to przyjmował posłów moskiewskich) i pskowskiej. 7 IV 1581 odbierał wraz z Solikowskim przysięgę od Ryżan. Mianowany w r. 1586 5 VII kasztelanem mińskim, był w r. 1588 zalecany przez Lwa Sapiehę na podkanclerstwo litewskie wraz z Wojną, który tę godność otrzymał. W r. 1590 25 III otrzymał kasztelanję smoleńską, a na sejmie tegoż roku naznaczony rewizorem do Inflant. Zmarł 1597. W rok potem wdowa po nim, Raina z Dorohostajskich, zaślubiła Mikołaja Sapiehę i otrzymała dzierżawę niemonojcką, wakującą po śmierci Agryppy.
A. należał do wybitniejszych ludzi swego czasu na Litwie, odznaczał się znajomością spraw publicznych i państwowych, dzięki czemu z niewielkich początków, za protekcją Radziwiłłów doszedł do godności senatorskiej. Wierny wyznawca luteranizmu, którego bronił w swej działalności publicznej, próbował równocześnie pióra swego na polu religijnem. Podobno polemizował z Lipomanem, pozostawił po sobie tłumaczenie Kazań Brencjusza, wydane u Karcana w Wilnie 1588 r., pisane językiem pięknym i czystym. Prof. Bursche przypisuje mu niesłusznie autorstwo pamfletu wierszowanego pt. »Apologeticus«.
Estr.; Mon. Livoniae Hist., Riga 1835 nn. IV, 95, 306; Wittyg, Nieznana szlachta, Kr. 1908, 20; Orzelski, Scr. rer. pol. XXII, Kr. 1917, 191, 213, 439, 480. Uchańsciana, W. 1884 nn. II 318, IV 355; Wierzbowski, Laureo, W. 1887 s. 436; Janicki, Akta Batorego, W. 1881 s. 168; Acta Hist., XI, Kr. 1887, 198, 408; Caligariana, Kr. 1915 s. 653: Apologeticus wyd. Bursche, Kr. 1932 (Bibl. Pisarzy Polskich nr 84); Archiwum Radziwiłłów, Kr. 1885, Script. rer. pol., VIII, s. 189; Album studiosorum Univ. Crac. II, 334; Archiwum Nieświeskie, Korespondencja Obca II, 35 A.; Rkp. Bibljoteki Kórnickiej 1303; Arch. Skarb., Asygn. II, 282, 287, 290. Recogn. VII, 751.
Kazimierz Tyszkowski