Barczewski Walenty (1856–1928), pisarz kościelny i ludowy, historyk, folklorysta i polityk warmiński, ur. 10 II w Jondorfie p. Olsztynem. Do gimnazjum uczęszczał w Braniewie, Reszlu i Chełmnie, studja teologiczne odbył w Braniewie i Eichstätt (Bawarja), święcenia kapłańskie otrzymał w r. 1883. Już jako kapelan w Swiętejlipce i Biskupcu przygotowywał chłopców do gimnazjum, a jako pleban w Wielbarku (od 1889) i Brunswałdzie (od 1894) utrzymywał w plebanji zorganizowaną szkółkę. 45 inteligentów warmińskich (w tem 25 księży) zawdzięcza mu przygotowanie do studjów wyższych. Do r. 1908 popierał politykę centrum katolickiego, odtąd narodowe dążności polskie. Był wówczas członkiem pol. prowincjonalnego komitetu wyborczego, od 1918 sejmiku powiatowego w Olsztynie i sejmu prowincjonalnego w Królewcu.
Oprócz Zbioru Pieśni i Modlitw dla diecezji warmińskiej (5 wyd.), książek do nabożeństwa, żywotów śś. i tłómaczonych powieści wydał: Gwara warmińska i mazurska (w »Nowinach warm.«), Mowa polska na Warmji (1895), Źródła naszej Łynczy (1894), Jan Kochanowski, Obrazy z końca 16 w., Księgi kościelne w Brunswałdzie (ważne do hist. koloniz. pol.). Cztery ostatnie rozprawy wydał w »Warmjaku«, w »Gaz. Olsztyn.« zaś wyszły: Geografja polskiej Warmji (1917), Kiermasy na Warmji (1910) i Nowe kościoły katolickie na Mazurach (1925). Umarł 28 V 1928 w Brunswałdzie.
Mańkowski A. ks., Piśm. pol. na Warmji, »Strażnica Zachodnia« 1923, nr 1–3; tenże, Pamięci dwóch polskich literatów warmińskich, »Mestwin« 1928, nr 8.
Ks Alfons Mańkowski