Machowski Walenty (1888–1937), lekarz, działacz społeczny i polityczny. Ur. 23 I w Kaliszu. Był synem Mikołaja, rzemieślnika (malarza), i Marii z Klimkiewiczów. Jako uczeń od r. 1896 Gimnazjum Filologicznego w Kaliszu brał udział w młodzieżowym ruchu niepodległościowym i samokształceniowym oraz w strajku szkolnym 1905 r. Wydalony z gimnazjum, został następnie za organizowanie manifestacji na Zawodziu pod Kaliszem skazany w r. 1906 przez Sąd Okręgowy w Kaliszu na karę 3 miesięcy więzienia. W r. 1907 zdał jako eksternista maturę w Krakowie, po czym studiował medycynę na UJ (od 1907 do 1909/10) i Uniw. Lwow. (od 1911/2). W czasie studiów brał czynny udział w pracach organizacji akademickich, w r. 1913 był prezesem Biblioteki Medyków we Lwowie. W r. 1914 po wybuchu pierwszej wojny światowej wstąpił do Legionów Polskich, ale po kilku miesiącach został zwolniony z powodu choroby. W styczniu 1917 uzyskał na Uniw. Lwow. dyplom doktora wszech nauk lekarskich, po czym osiedlił się jako lekarz w Tuchowie (w pow. tarnowskim). W czasie wojny 1920 r. służył ochotniczo jako lekarz w armii polskiej.
W r. 1924 M. przeniósł się do Poznania. Był lekarzem Kasy Chorych, później Ubezpieczalni Społecznej, równocześnie lekarzem kolejowym. Od r. 1934 był lekarzem głównym Zakładu Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych, a następnie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), Oddziału w Poznaniu. Był wiceprezesem Obwodu Poznańskiego Związku Lekarzy Państwa Polskiego, a w l. 1935–7 zastępcą członka Zarządu Głównego. Od r. 1936 był członkiem Zarządu Rady Izby Lekarskiej Poznańsko-Pomorskiej. Wchodził w skład Komitetu Redakcyjnego „Nowin Lekarskich” i „Nowin Społeczno-Lekarskich”. Zajmował się szczególnie problematyką Kas Chorych i lecznictwa ubezpieczeniowego. Występował w obronie zasady wolnego wyboru lekarza przez chorego oraz podkreślał konieczność związania lekarzy z systemem ubezpieczeń społecznych. Poglądy swoje wyrażał niejednokrotnie w wystąpieniach publicznych oraz na łamach czasopism społecznych i lekarskich. Jako lekarz główny ZUS zajął się zagadnieniami medycyny inwalidzkiej, prowadził wykłady z orzecznictwa inwalidzkiego dla lekarzy, rozpoczął pracę nad podręcznikiem medycyny inwalidzkiej, której już nie zdołał ukończyć; ogłoszono z niego jedynie fragment wstępny (O wyodrębnienie i podział „medycyny inwalidzkiej”, „Przegl. Ubezpieczeń Społ.” R. 12: 1937 z. 7).
Działalność polityczną M. rozwinął szczególnie po r. 1926 w ramach inteligencko-mieszczańskiego ugrupowania w obozie rządowym, jako członek Związku Naprawy Rzpltej, a następnie jako członek Zarządu Głównego i wiceprezes Zjednoczenia Pracy Wsi i Miast. M., wespół z L. Surzyńskim, W. Jeszkem i R. Konkiewiczem, stanowili kierownictwo poznańskiej grupy «naprawiackiej», M. był od r. 1929 członkiem Zarządu Rady Wojewódzkiej Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem (BBWR), od r. 1932 przewodniczącym Sekcji Samorządowej Rady Wojewódzkiej BBWR w Poznaniu. W r. 1929 został wybrany do poznańskiej Rady Miejskiej z listy Demokratycznego Bloku Pracy Gospodarczej i przewodniczył w niej klubowi BBWR. Szczególnie żywą działalność rozwinął w następnej kadencji Rady Miejskiej od r. 1933 aż do jej rozwiązania we wrześniu 1935 oraz w czasie jej krótkotrwałego reaktywowania w r. 1937. Jako przewodniczący klubu radnych Narodowego Bloku Gospodarczego stał na czele opozycji wobec mającego w Radzie większość ugrupowania Stronnictwa Narodowego. Od r. 1935 był członkiem Sejmiku Związku Komunalnego Województwa Poznańskiego, t. r. został wybrany do Rady Naczelnej Związku Miast Polskich oraz na przewodniczącego Komisji Rewizyjnej tego Związku. W r. 1936 został powołany do Rady Naczelnej Związku Rewizyjnego Samorządu Terytorialnego. Ogłaszał liczne artykuły na tematy samorządowe. Zmarł 17 VI 1937 w Poznaniu. Pośmiertnie otrzymał (11 XI 1937) Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski.
Był żonaty z Marią z Cywuszów (1888–1965), lekarzem dentystą, działaczką organizacji zawodowych i społeczną. Jedyny syn Jerzy (ur. 1921) jest oficerem-lekarzem.
Portret pędzla W. Osseckiego (olej.) w posiadaniu syna; – Hulewicz J., Studia wyższe młodzieży z zaboru rosyjskiego w uczelniach galicyjskich w latach 1905–1914, Zesz. Nauk. UJ., S. Nauk Społ., Kr. 1958, Historia, Nr 3 s. 282, Prace Historyczne, Historia, z. 4 s. 166; Nasza Walka o szkołę polską 1901–1917, W. 1932 I 391; Pamiętnik Zjazdu Wychowańców Szkół Kaliskich, Kalisz 1923 s. 184; – Sprawozdania Zarządu Stołecznego m. Poznania, P. 1930–8; – „Dzien. Pozn.” 1937 nr 139 (fot.); „Kron. M. Poznania” 1934 s. 403, 1937 s. 397; „Kur. Pozn.” 1937 nr 271; „Naród i Państwo” 1937 nr 25–6 s. 11; „Now. Lek.” 1937 s. 447; „Now. Społ.-Lek.” 1931 s. 106, 264, 1932 s. 24, 1935 s. 133, 1936 s. 180, 1937 s. 166 (fot.); „Nowy Kur.” 1937 nr 19, 137 (rys.), nr 140, 141, 235 (fot.); „Przegl. Ubezpieczeń Społ.” 1937 s. 403 (fot.); „Roczn. Lek. Naczelnej Izby Lek.” 1938 s. 931; „Roczn. Urzęd. Izby Lek.” 1937 s. 418; – Arch. UJ: S. II 515, W. L. II 314–319; – Informacje żony Marii Machowskiej, syna Jerzego Machowskiego i Leona Surzyńskiego.
Red.