Puchała Walenty (1874–1944), ksiądz, katecheta, działacz społeczny, senator RP. Ur. 12 II w Kosinie koło Łańcuta, w rodzinie chłopskiej, był synem Wincentego i Marianny z Drabickich.
P. gimnazjum ukończył w Rzeszowie w r. 1895, studiował na Wydziale Teologicznym Uniw. Lwow., święcenia kapłańskie otrzymał w r. 1899. Był wikarym kolejno w Warężu, Chorostkowie, od r. 1904 w Trembowli. W r. 1907 został zastępcą nauczyciela religii, w r. 1912 katechetą w gimnazjum w Trembowli. Był tam m. in. wiceprezesem koła Tow. Szkoły Ludowej (TSL), członkiem Rady Szkolnej Powiatowej (1909–1933), członkiem Rady Powiatowej (od r. 1909).
W okresie pierwszej wojny światowej P. przebywał w Wiedniu, gdzie otaczał opieką uchodźców z Polski, zakładał bursy, ochronki, szpitaliki i uczył w polskim gimnazjum. Działał w Centralnym Komitecie Opieki Moralnej dla uchodźców z Galicji – delegaturze krakowskiego Książęco-Biskupiego Komitetu dla Dotkniętych Klęską Wojny. Po zakończeniu wojny wrócił w r. 1918 do Trembowli, gdzie nadal – do r. 1935 – pracował jako katecheta w gimnazjum, którego w r. 1921/2 był kierownikiem. W r. 1922 objął także funkcję dyrektora miejscowego żeńskiego Seminarium Nauczycielskiego TSL. Został prezesem koła TSL, przewodniczącym Kasy Chorych i Komunalnej Kasy Oszczędności, a także dyrektorem bursy. Dzięki jego staraniom powstało w powiecie wiele kół i czytelni TSL, kółek rolniczych, kas Reiffeisena i mleczarń. Budował kościoły i kaplice, przyczynił się do wzniesienia m. in. kościoła w Boryczówce (pod Trembowlą). Wiele energii poświęcał rozwojowi polskiego handlu i rzemiosła. Wchodził do Powiatowego Zarządu Związku Strzeleckiego i pełnił funkcję jego kapelana. W r. 1930 wybrano go na burmistrza Trembowli, od r. 1933 był presezem Powiatowego Komitetu Pożyczki Narodowej, od r. 1934 wiceprezesem Rady Powiatowej Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. W kadencji 1935–8 był P. senatorem RP, wybrany w woj. tarnopolskim; w Senacie został członkiem Komisji Administracyjnej.
Wojenne losy P-y nie są znane. Wielokrotnie (m. in. Olszewicz, Lista strat kultury pol., s. 218) powtarzana informacja o jego śmierci w Trembowli jest błędna. Na przełomie r. 1943/4 P. wrócił do rodzinnej Kosiny, gdzie zmarł 29 VII 1944 i został pochowany na miejscowym cmentarzu. Był odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi.
Album-Skorowidz Senatu i Sejmu, 1935–40, s. 195, 231 (fot.) –2; Łoza, Czy wiesz, kto to jest?; Zieleniewski, Sejm i Senat 1935–40, s. 142 (fot.), 458; Zagórowski, Spis nauczycieli; – Frankel J., 1907–1937. Trzydzieści lat istnienia Państwowego Gimnazjum w Trembowli, w: Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum w Trembowli za r. szk. 1936/37, Trembowla 1937 s. 33, 37; – Kalendarzyk Profesorski Tow. Naucz. Szkół Wyższych na r. 1913, Lw. [1913]; toż na r. 1918, Lw. [1918]; Lasocki Z., Polacy w austriackich obozach barakowych dla uchodźców i internowanych, Kr. 1919; I Sprawozdanie Dyrekcji c. k. Gimnazjum w Trembowli za r. szk. 1910/11, Trembowla 1911 s. 16; toż III za r. szk. 1912/13, Trembowla 1913 s. 7; Sprawozdanie Dyrektora c. k. Wyższego Gimnazjum w Rzeszowie za r. szk. 1890, Rzeszów 1890 s. 78; toż za r. szk. 1895, Rzeszów 1895 s. 55; Sprawozdanie Zarządu Głównego TSL z działalności Towarzystwa Szkoły Ludowej za r. 1929, Kr. 1930 s. 134; Szematyzmy Król. Galicji, 1913; – B. PAN w Kr.: rkp. 4052, 4062; – Informacje Władysława Puchały i Mariana Buczka, notariusza Kurii Arcybiskupiej w Lubaczowie.
Ryszard Terlecki