INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Walenty Queck  

 
 
1641-02-09 - 1725-03-11
Biogram został opublikowany w 1986 r. w XXIX tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Queck (Kweck, Kweyk, Kwek) Walenty (1641–1725), jezuita, prowincjał prowincji polskiej, asystent generała zakonu. Ur. 9 II w Prusach Królewskich w rodzinie mieszczańskiej.

Q. uczył się w szkołach jezuickich w Nysie, po ukończeniu dwóch lat retoryki wstąpił 8 IX 1660 do zakonu jezuitów. Nowicjat odbył w Krakowie (1660–2), a następnie dwuletnią praktykę nauczycielską w Toruniu (1662–4). Filozofię scholastyczną studiował pod kierunkiem Jana Kraszewskiego w Kaliszu (1664–7), by znów powrócić do Torunia w celu nauczania syntaksy (1667–8). Teologię studiował w Poznaniu (1668–72) i tam w r. 1671 przyjął święcenia kapłańskie. Formację zakonną zakończył rocznym studium prawa zakonnego (tzw. trzecią probacją) w Jarosławiu (1672–3) i złożeniem 15 VIII 1678 uroczystej profesji 4 ślubów zakonnych. W l. 1673–91 prowadził działalność nauczycielską. W Kaliszu wykładał etykę i matematykę (1673–4), a następnie pełny kurs filozofii scholastycznej (1674–7). W Poznaniu (1677–8) i w Krakowie w kolegium św. Piotra (1678–91) prowadził wykłady z teologii scholastycznej, pozytywnej i polemicznej (skrypt z wykładów z l. 1681–4 zachował się w B. Sem. Duchownego w L., sygn. 451). Równocześnie był w l. 1689–91 prefektem studiów w kolegium krakowskim i przez wiele lat doradcą rektora kolegium i kilkakrotnie jego zastępcą. W r. 1691 Q. przeszedł do pracy administracyjnej. Był kolejno rektorem kolegium w Kaliszu (1691–2), trzy lata sekretarzem i doradcą prowincjała prowincji polskiej (1692–5) i przez rok wicerektorem kolegium krakowskiego (1695). Od 6 IX 1695 do 15 VIII 1700 kierował jako prowincjał prowincją polską. Z polecenia generała zakonu T. Gonzalesa zakazał podległym sobie jezuitom mieszania się do elekcji po śmierci króla Jana Sobieskiego. Nakazał zastosowanie w nauczaniu teologii moralnej tzw. kierunku probabilistycznego, którego generał był wybitnym reprezentantem. W r. 1697 generał zakonu polecał Q-a Augustowi II na spowiednika jako «męża prawdziwie bożego, który w dworskie i polityczne sprawy mieszać się nie będzie». August II powierzył jednak tę funkcję jezuicie Maurycemu Vocie, Q-a zaś zaproponował na stanowisko teologa królewskiego. Zamysł ten nie został zrealizowany.

Jako prowincjał pośredniczył Q. bez powodzenia między metropolitą unickim Leonem Załęskim a generałem zakonu w sprawie przyjęcia przez kilku jezuitów polskich obrządku greckiego i umocnienia tym samym powagi Kościoła greckokatolickiego w Rzpltej. Dbał o podniesienie poziomu szkolnictwa jezuickiego. Nawoływał do pilnego przestrzegania „Ratio studiorum”, tym bardziej, że rosła konkurencja szkół pijarskich. Starał się o zaostrzenie dyscypliny wśród młodych nauczycieli jezuickich. Usuwał magistrów powodujących spory i polemiki. W liście do prowincji w r. 1696 zarzucał złe przygotowanie kandydatów do kapłaństwa w seminariach prowadzonych przez jezuitów oraz podkreślał wagę dobrego wychowania kleru diecezjalnego. W l. 1696 i 1698 przypominał z naciskiem przepisy o obowiązku wpisywania tekstów publicznych występów (głównie scenicznych) do specjalnej księgi i przechowywania ich w bibliotece, równocześnie zarzucał rektorom zaniedbania w tej dziedzinie, prowadzące do bezpowrotnego zaginięcia wielu cennych utworów. W r. 1698 stanął w obronie jezuitów gdańskich, którzy pracowali w kaplicy królewskiej jako kaznodzieje niemieccy i pomocnicy proboszcza, przed atakami magistratu i próbą wyrzucenia ich z miasta za rzekome polemiki, wtrącanie się w cudze sprawy i obrazę różnowierców. Polecił jezuitom gdańskim głoszenie kazań polskich. Zwalczał pojawiające się w niektórych kolegiach objawy skłonności do pijaństwa.

Dn. 15 VIII 1700 Q. został rektorem kolegium Św. Piotra w Krakowie, a w jesieni t. r. mianowano go asystentem przy generale zakonu w Rzymie, gdzie miał reprezentować asystencję niemiecką, obejmującą swym zasięgiem również prowincję polską i litewską. Do Rzymu wyjechał dopiero w r. 1702 i pełnił ten urząd dwukrotnie w l. 1702–6 i 1716–25. W tym czasie zajmował różne urzędy przy generale zakonu i w Collegium Romanum. Uczestniczył w XV Kongregacji Generalnej 1706 r., która wybrała na generała zakonu M. A. Tamburiniego. Jako asystent załatwiał wszystkie sprawy polskie i litewskie, jakie dochodziły do generała zakonu. Sprzyjał jezuitom kor. w utrzymaniu i rozwoju domu (domicilium) jezuitów polskich na terenie Warszawy (terragium Varsaviense), podległej administracyjnie prowincji lit. W l. 1720 i 1721 popierał bpa Teodora Potockiego w fundacji dla tegoż terragium obszernej kaplicy i rezydencji. Q. zmarł 11 III 1725 w rzymskim domu profesów przy kościele II Gesù.

 

Słown. Pol. Teologów Katol., III; – Guilhermy E., Ménologe de la Compagnie de Jésus. Assistance de Germanie, S. 2, Paris 1899 p. 1 s. 285; Okoń J., Dramat i teatr szkolny. Sceny jezuickie XVII wieku, Wr. 1970 s. 71; Poplatek J., Studia z dziejów jezuickiego teatru szkolnego w Polsce, Wr. 1957 s. 41, 87; Załęski, Jezuici, III–IV; – Patrignani A. G., Menologio di pie memorie d’alcuni Religiosi della Compagnia di Gesù, Venezia 1730 III 82–4; – Arch. Państw. w Kr.: Teki Schneidra 706–707 (listy); Arch. Rom. S. J.: Pol. 14–24 (katalogi trzyletnie z l. 1665–1723), Pol. 44–46 (katalogi roczne z l. 1661–1725), Pol. 57 k. 20 (Historia Coll. Cracoviensis), Pol. 78 k. 283, 419–424 (korespondencja), Epistolae NN 22 k. 133, 41 k. 450, 611, 42 k. 42, 65, 79, 111, 133, 140, 144, 169, 183, 184, 272 (listy); B. Jag.: rkp. 5195 s. 145 (list do prowincji z r. 1698), rkp. 5486 (panegiryk na cześć Q-a); B. Narod. w Wiedniu: rkp. 12361 k. 18–22, rkp. 12362 k. 39–40 (Informationes ad gubernandum).

Ludwik Grzebień

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.