INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Walenty Sobolewski h. Ślepowron      Walenty Sobolewski, frag. portretu olejnego Kazimierza Wojniakowskiego z ok. 1793 r.
Biogram został opublikowany w latach 1999-2000 w XXXIX tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Sobolewski Walenty z Piętek h. Ślepowron (1724–1800), szambelan królewski, poseł na sejmy, kasztelan czerski. Był najmłodszym z trzech synów Stanisława, podkomorzego ziemi warszawskiej (zob.), i Moniki z Gąsiorowskich, bratem Macieja Leona (zob.).

Dn. 19 VIII 1754 został S. wyznaczony przez sejmik ziemi warszawskiej na jednego z dwu posłów do Augusta III, z podziękowaniem za życzliwość dla tej ziemi; za tę funkcję sejmik relacyjny warszawski 30 VI 1755 przyznał mu 1 tys. złp. nagrody. Przed r. 1759 był dworzaninem Augusta III z tytułem szlachcica komnaty; 20 III t.r. został asesorem sądu zadwornego kor. Dn. 25 V 1762 otrzymał patent na szambelana królewskiego. Na sejmiku przedsejmowym warszawskim 23 VIII 1762 został obrany marszałkiem. Dn. 29 X 1764 wybrano go na posła warszawskiego na sejm koronacyjny (relację z niego składał 15 IV 1765). Dn. 10 XII t.r. dostał nominację na łowczego warszawskiego. W r. 1765 jako jeden z pierwszych został mianowany szambelanem przez Stanisława Augusta; był jednym z sześciu szambelanów, którzy pobierali z tego tytułu pensję (w wysokości do 50 dukatów rocznie). Przez całe życie, podobnie jak brat Maciej, należał do ulubieńców i wiernych stronników króla. W r. 1765 wszedł jako asesor do Komisji Boni Ordinis dla m. Warszawy, w której zasiadał co najmniej do r. 1776. Na sejm delegacyjny 1767/8 r. posłował z ziemi liwskiej; wszedł do wyłonionej przez ten sejm delegacji. Przez sejm 1775 r. (nie był posłem) został wybrany do Komisji Skarbu Kor. Prawdopodobnie to on (wymieniony jako szambelan królewski) otrzymał na tym sejmie wsie: Suchą i Suską Wolę jako «nadgrodę zasłużonym». Miał zapewne jakieś udziały w królewszczyznach w star. barskim, bowiem jedna z komisji sejmowych została wyznaczona do rozsądzenia sprawy S-ego z Wasiutyńskim i innymi o wieś «Lichowa, czyli Wasiutyńce» w woj. podolskim. Sejmik gospodarski warszawski 15 XI 1775 przyznał mu nagrodę pieniężną. Na sejmie 1776 r. wraz z innymi komisarzami otrzymał absolutorium za dotychczasową działalność. Został wybrany ponownie do Komisji Skarbu Kor. na dwuletnią kadencję, a za działalność w niej otrzymał pokwitowanie na sejmie 1778 r. Na sejmiku relacyjnym warszawskim 15 VII 1777 S. przedstawiał działalność komisji pracującej nad ustaleniem kroju i kolorów mundurów woj. mazowieckiego. Dn. 19 IX 1778 otrzymał nominację na chorążego warszawskiego. Dn. 9 VII 1779 Stanisław August nadał mu Order św. Stanisława, a 3 IV 1780 mianował go podkomorzym warszawskim.

W r. 1780 król zlecił S-emu, by w imieniu marszałka nadw. kor. Franciszka Rzewuskiego przejął od Antoniego Tyzenhauza zarząd ekonomią i manufakturami grodzieńskimi. S. przybył do Grodna 26 VII 1780, po czym brutalnie wyrugował Tyzenhauza z jego rezydencji w Horodnicy i przejął ekonomię grodzieńską. Tyzenhauz wniósł do Tryb. Lit. manifest przeciwko uniwersałowi królewskiemu, a przeciw S-emu postanowił wstąpić na drogę sądową («iść w proceder z samym tylko w łep podstrzelonym […] Sobolewskim»), protestując przeciwko dokonanemu przez niego gwałtowi. Tryb. Lit. pod laską Franciszka Piłsudskiego wystąpił w obronie Tyzenhauza i 29 VII wysłał dwóch deputatów do króla, ze skargą na S-ego. Z kolei S., czując się zagrożony ze strony zwolenników Tyzenhauza, kierował rozpaczliwe listy do króla. W odpowiedzi Stanisław August wysłał mu na pomoc bpa inflanckiego Józefa Kossakowskiego, który posługując się m.in. przekupstwem potrafił złamać opór trybunału. Po raz kolejny obrano S-ego posłem warszawskim na sejm 1782 r. W r. 1784 został członkiem ustanowionej wówczas królewskiej Komisji Lokacyjnej, której prezesem był bp chełmski Maciej Garnysz; jej celem była m.in. budowa nowych koszar w Warszawie. W r. 1790 król polecił mu kierować przygotowaniami i przebiegiem listopadowego sejmiku ziemi warszawskiej. Dn. 30 VI 1789 został wyznaczony do deputacji do «wynalezienia ofiary z dóbr ziemskich i duchownych» z pow. warszawskiego.

Dn. 24 V 1791 otrzymał S. nominację na kaszt. czerskiego i podczas obrad Sejmu Czteroletniego zasiadał już w senacie. Należał do Tow. Przyjaciół Konstytucji 3 maja. Dn 11 VI t.r. wszedł do deputacji do ułożenia stanu percepty i ekspensy w skarbach Obojga Narodów i ułożenia projektów «do napełnienia dostatecznego skarbu publicznego». W styczniu 1792 uczestniczył w prowadzonych u podkanclerzego Hugona Kołłątaja z udziałem przedstawicieli Żydów naradach nad projektem reformy ich położenia oraz nad związaną z tym sprawą ich świadczeń pieniężnych także na rzecz króla. Dn. 17 I 1792 Scipione Piattoli namawiał Stanisława Augusta, aby wynagrodził «gorliwość tego znakomitego człowieka», z jaką służy interesom królewskim. Dn. 3 III 1792 S. otrzymał Order Orła Białego. Brał udział w sejmie grodzieńskim 1793 r.; 23 IX powołano go w skład komisji do lustracji i likwidacji wojska kor., a 23 XI do komisji wyznaczonej do likwidacji długów królewskich. Późniejsze losy S-ego nie są pewne. Najprawdopodobniej jednak to on, a nie jego bratanek Walenty Faustyn (zob.) w czasie powstania kościuszkowskiego otrzymał 30 X 1794 od Rady Zastępczej Tymczasowej pozwolenie na wyjazd za granicę.

W posiadaniu S-ego znajdowała się wieś Rybienko z przyległościami (w ziemi nurskiej), którą wypuścił mu w dzierżawę ojciec. S. wieś tę wraz z gruntami w Olszance, łąkami w Drogoszewie i Wólce, lasem w Rybienku, Rybnie i Galczewie nad Bugiem, wypuścił od r. 1758 w arendę kapitanowej Katarzynie ze Szperlingów Rosztokowej. Z nadania Augusta III miał trzy wsie w ekonomii samborskiej, które scedował w r. 1760. Przez pewien czas trzymał królewszczyznę Suchodół w ziemi zakroczymskiej, dopóki król Stanisław August nie polecił mu uczynić cesji (5 V 1765) na rzecz star. zakroczymskiego Józefa Młockiego. W r. 1784 kupił od woj. podlaskiego Józefa Ossolińskiego pałacyk przy Krakowskim Przedmieściu w Warszawie (nr hipoteczny 411), w którym zamieszkał. Wykorzystując mury zlikwidowanych oficyn, powiększył go, a parter wydzierżawił na sklepy. Zmarł w Warszawie w r. 1800.

Z małżeństwa z Kunegundą z Nowickich, miał S. czterech synów: Ignacego (zob.), Macieja (zob.), Józefa, zmarłego młodo i pochowanego 6 IV 1788 w kościele Dominikanów w Warszawie; o pozostałym Stefanie nic bliżej nie wiadomo.

 

Domniemany portret S-ego, pędzla Marcelego Bacciarellego w zbiorach Muz. XX. Czartoryskich w Kr.; – Estreicher; Kossakowski, Monografie, II 358; Niesiecki; Błeszyński J., Spis senatorów s. 11; Łoza, Hist. Orderu Orła Białego; tenże, Kawalerowie; Sozański, Imienne spisy osób; – Kalinka W., Sejm Czteroletni, W. 1991; Kościałkowski S., Antoni Tyzenhauz, Londyn 1971 II; Kraushar A., Książę Repnin a Polska w pierwszym czteroleciu Stanisława Augusta (1764–1768), Kr. 1897 II 272, 326; Kwiatkowski M., Kamienice warszawskie drugiej połowy XVIII w. Próba systematyzacji, „Studia Warsz.” T. 16: 1973 s. 192–3; Skałkowski A., Towarzystwo Przyjaciół Konstytucji 3 maja, „Pam. Bibl. Kórnickiej” Z. 2: 1930 s. 62, 79; Smoleński W., Ostatni rok Sejmu Wielkiego, Kr. 1897 s. 130; – Akty Powstania Kościuszki; Bukar S., Pamiętniki, Drezno 1871 s. 182; Diariusz sejmu koronacyjnego […] 1764 r.; Diariusz sejmu […] 1782 r.; Kossakowski J., Pamiętniki […] biskupa inflanckiego 1738–1788, W. 1891; Magier, Estetyka Warszawy; Mater. do dziejów Sejmu Czteroletniego, VI; Ostrowski T., Poufne wieści z oświeconej Warszawy, Wr. 1972; Vol. Leg., VII 247, VIII 130, 241, 443–4, 904, 950–1, IX 85, 273, X 74, 89; – AGAD: Sigillata, t. 27 s. 468, Ks. kanclerskie 21 k. 8v.; B. Czart.: rkp. 730 s. 273, rkp. 1951 s. 172–175, rkp. Ew. 1617 (Arch. Młochowskie 1781–1858); B. Nauk. PAU i PAN w Kr.: rkp. 1142 t. 1 k. 187v., t. 2 k. 83, rkp. 6898, rkp. 8334 (Teki Pawińskiego) k. 339–342, rkp. 8349 (Teki Pawińskiego) k. 240v., 244, 289–289v., 292v., 319v., 322, 326, 365, 369v.; – Mater. Red. PSB: Urzędnicy mazowieccy XVIII w. – w przygotowaniu.

Ewa Danowska

 
 

Powiązane artykuły

 

Księstwo Warszawskie

Po pokonaniu – w grudniu 1805 roku – armii austriacko-rosyjskiej pod Austerlitz (Sławkowo na Morawach) cesarz Napoleon I zawarł pośpiesznie pokój z Austrią, rezygnując z kontynuowania......
 

Chmura tagów

TAGI

Za pomocą tagów oznaczamy powiązania tematyczne postaci. Pozwalają one eksplorować serwis wg wybranych przez redakcję najważniejszych tematów dla danej postaci.

dzieci - 6 (w tym 5 synów), Komisja Skarbu Koronnego, Zgromadzenie Przyjaciół Konstytucji Rządowej, kasztelania czerska, dwór króla Augusta III, spory między dygnitarzami, rodzeństwo - 3 (w tym 2 braci), sądy zadworne koronne, sejm 1793, nadzwyczajny, grodzieński, herb rodu Ślepowronów, sejm 1764 koronacyjny, warszawski, posiadanie pałacu w Warszawie, marszałkostwo sejmikowe, sejm 1767-1768 "repninowski", nadzwyczajny, warszawski, ojciec - urzędnik ziemski warszawski, sejmiki warszawskie, szambelania królewska, posłowanie z Ziemi Warszawskiej, urzędy ziemskie warszawskie, posłowanie z Ziemi Liwskiej, ekonomia grodzieńska, spory o królewszczyzny, sejm 1782, zwyczajny, warszawski, sprawa sytuacji Żydów w Rzeczypospolitej, dobra w Ziemi Nurskiej, stronnictwo Stanisława II Augusta, korespondencja ze Stanisławem II Augustem, rodzina Sobolewskich h. Ślepowron, brat - Wojewoda Warszawski, królewszczyzny w Ziemi Zakroczymskiej, Order Orła Białego (I RP), posłowanie od sejmiku do Króla, Order Św. Stanisława (I RP), brat - konfederat targowicki, sprawa opodatkowania Żydów, królewszczyzny w Pow. Radomskim, Sejm 1788 Wielki, Czteroletni, syn - minister, brat - Kasztelan Warszawski, dwór króla Stanisława II Augusta, brat - poseł na sejm I RP, ojciec - poseł na sejm I RP, ojciec - marszałek konfederacki, matka - kasztelanka inowrocławska, matka - starościanka radziejowska, wuj - Kasztelan Bydgoski, wuj - starosta w Woj. Brzeskim kujawskim, brat - urzędnik ziemski warszawski, procesy przed Trybunałem Litewskim, Senat XVIII w., ekonomia samborska, syn - pułkownik wojsk napoleońskich, syn najmłodszy w rodzinie, sejmy XVIII w. (3 ćwierć), sejmy XVIII w. (4 ćwierć)
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Chmura tagów

 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.