Susliga (Susłyga) Wawrzyniec (ok. 1580 – 1641), jezuita, matematyk, panegirysta, kaznodzieja, działacz kontrreformacyjny.
Ur. w Pułtusku, był synem mieszczanina Wojciecha. Informacje o pochodzeniu z rodziny protestanckiej i przejściu S-i na katolicyzm nie znajdują potwierdzenia w źródłach jezuickich.
W rodzinnym mieście w gimnazjum jezuickim ukończył S. dwuletnie studium retoryki, a być może rozpoczął studia filozoficzne. W semestrze letnim 1597 r. zapisał się na Uniw. Krak., a w r. 1598 uzyskał bakalaureat z filozofii. T.r. ogłosił w Krakowie dwa utwory panegiryczne: z okazji promocji doktorskiej Alberta Clotnaeusa Technicometria domino Alberto Clotnaeo […] scripta, złożony z kunsztownych wierszy łacińskich, przeważnie akrostychów, anagramatów i epigramatów oraz z okazji konsekracji bp. sufragana włocławskiego Franciszka Łąckiego Reverendissimo […] Francisco Łącki […] honoris gratulatio…, złożony z wierszyków, ułożonych w kształcie insygniów biskupich: infuły, pastorału, krzyża, pierścienia i kielicha.
Prawdopodobnie dzięki poparciu dworu królewskiego, jako jeden z sześciu alumnów, utrzymywanych przez królową Annę Habsburżankę, wyjechał S. na dalsze studia do Akad. Jezuickiej w Grazu. Studiował filozofię i teologię, zajmował się również astronomią i chronologią pod kierunkiem Jana Deckera. We wrześniu 1602 uzyskał w Grazu doktorat nauk wyzwolonych, a w kwietniu 1605 magisterium z filozofii oraz bakalaureat z teologii. Przygotowując się do bakalaureatu, opublikował tezy do dysputy na temat daty narodzin i śmierci Chrystusa pt. Velificatio seu theoremata de anno ortus et mortis Domini, deque universa Iesu Christi in carne oeconomia (Graecii 1605), dedykując jej kolejne części królowi Zygmuntowi III, królewiczowi Władysławowi i bp. kujawskiemu Piotrowi Tylickiemu. T.r. ogłosił w Grazu dedykowane arcyks. Ferdynandowi tablice chronologiczne Tabula chronographica a capta per Pompeium Ierosolyma, usque ad incensam et delatam a Tito Caesare urbem ac templum. W obu pracach opisał i uzasadnił istnienie tzw. czteroletniej pomyłki w oznaczeniu daty narodzin i śmierci Chrystusa. Odkrycie S-i wzbudziło zainteresowanie astronoma Johanna Keplera, który opublikował jego dzieło w swych pracach „De stella nova in pede serpentarii…” (Pragae 1606) oraz „De Iesu Christi Servatoris vero anno natalitio, consideratio novissimae sententiae Joannis Kepleri […] Laurentii Suslygae Poloni, quatuor annos in usitatam epocham desiderantis…” (Francofurti 1606); wyliczony przez S-ę okres czteroletni Kepler powiększył do interwału pięcioletniego.
W środowisku akademickim Grazu cieszył się S. znaczną popularnością. Przyjaciele konwiktorzy wydali ku jego czci wiersze zatytułowane „Amoris symbola Reverendo ac Doctissimo Domino Laurentio Suslygae, Polono philosophiae doctori et S.S. theologiae baccalaureo formato” (Graecii 1605), a J. C. Scazuola opublikował „Acclamatio Reverendo ac Doctissimo Domino Laurentio Suslygae” (Graecii 1605). S. pozostawał też w bliskich stosunkach z dworem Habsburgów. Dn. 23 X 1605 był obecny podczas uroczystości zawarcia w Grazu umowy przedślubnej Zygmunta III z arcyksiężniczką Konstancją; wygłosił wówczas panegiryczną mowę skierowaną do matki Konstancji, Marii Bawarskiej, t.r. wydaną drukiem w Krakowie pt. Panaegyrica oratio Laurentii Suslygae ad Serenissimam Principem Mariam [...] cum invictissimo monarchae Sigismundo III […] Constantiam [...] in matrimonium exhiberet Anno Domini MDCV. Obok pochwał pod adresem Habsburgów zawarł tam informacje o Kongregacji Świętego Ducha w Grazu oraz niektóre aktualności, dotyczące Rzpltej i Zygmunta III. Opublikował również mowę, wygłoszoną z tej samej okazji przez Deckera pt. „Oratio in sponsalibus Serenissimi et Invictissimi regis Sigismundi III [...] cum Serenissima Constantia Archiducae Austriae” (Cracoviae 1605).
W orszaku arcyksiężniczki Konstancji wrócił S. w grudniu 1605 do Polski. Dn. 24 XII t.r. wstąpił do zakonu jezuitów; w l. 1605–7 ukończył dwuletni nowicjat przy kościele św. Szczepana w Krakowie. W l. 1607–9 uzupełniał studia teologiczne w Poznaniu, a przejściowo (z powodu panującej zarazy) w Zbąszyniu, gdzie 24 XII 1607 złożył pierwsze śluby zakonne. Objął następnie obowiązki nauczyciela szkół jezuickich; w r. szk. 1609/10 uczył poetyki w Kaliszu, a w r. szk. 1610/11 w Jarosławiu, po czym w l. 1611–13 wykładał w Jarosławiu retorykę, opiekując się jednocześnie kongregacjami studenckimi (sodalicjami) i teatrem szkolnym. Na przełomie l. 1611 i 1612 przyjął święcenia kapłańskie. Jako prefekt kierował w r. szk. 1613/14 szkołami jezuickimi we Lwowie, po czym w r. szk. 1614/15 odbył w Jarosławiu tzw. trzecią probację (roczny kurs duchowości i prawa zakonnego). Przetłumaczył w tym czasie z języka niemieckiego na łacinę dzieło Keplera „De vero anno quo, aeternus Dei filius humanam naturam [...] sumpsit. Joannis Kepleri [...] commentatiuncula recocta, prius teutonica lingua edita; nunc a Andrea Laurentio Suslyga in latinam translata...” (Francofurti 1614). W r. 1615 wrócił do Lwowa na stanowisko prefekta szkół i profesora teologii polemicznej (kontrowersji). W l. 1616–18 kierował szkołami jezuickimi i wykładał teologię moralną w Łucku, następnie w Toruniu był w r. szk. 1618/19 prefektem szkół, kaznodzieją i doradcą rektora; w czasie pobytu tam pośredniczył w działaniach na rzecz fundacji rezydencji jezuickiej w Wałczu.
Od r. 1619 pełnił S. wyłącznie obowiązki kaznodziei; do r. 1622 głosił w Krakowie kazania w kościele św. Barbary oraz stałe nauki dla Bractwa Miłosierdzia. Dn. 28 II 1621 złożył uroczystą profesję czterech ślubów zakonnych. Będąc zwolennikiem otwarcia w Krakowie szkół jezuickich, w kazaniu wygłoszonym w czasie nabożeństwa 3 XII t.r. ku czci św. Franciszka Ksawerego w kościele św. św. Piotra i Pawła, w obecności zaprzyjaźnionego z nim królewicza Władysława poruszył sprawę otwarcia szkół jezuickich przy miejscowym kolegium; wywołało to konsternację w otoczeniu królewicza, znanego z niechęci wobec tego projektu. W l. 1622–31 był S. kaznodzieją, a przejściowo również opiekunem kongregacji studenckiej i Bractwa Miłosierdzia w Lublinie. Prawdopodobnie swoją ożywioną akcją przeciw innowiercom przyczynił się do likwidacji miejscowych szkół i zborów protestanckich. W listopadzie 1624 wygłosił mowę na pogrzebie marszałkowej nadw. kor. Elżbiety Sieniawskiej we Lwowie, a w r. 1629 opublikował w Krakowie hagiograficzny Żywot Jaśnie Wielmożnej […] Paniej Helżbiety z Leżenice Sieniawskiej, Marszałkowej Koronnej, dedykowany córce zmarłej, ksieni benedyktynek sandomierskich Zofii z Granowa Sieniawskiej. Biografia ta, obok wielu faktów z życia Sieniawskiej, zawierała także pewne informacje (np. o rokoszach i konfederacjach), dając świadectwo obyczajowe epoki. W l.n. był S. kaznodzieją w Jarosławiu (1631–3) oraz w katedrze p. wezw. Wniebowzięcia NMP we Lwowie (1633–4). Schorowany («valetudinarius»), przebywał od r. 1634 w domu profesów przy kościele p. wezw. św. Barbary w Krakowie. Zmarł tam 16 IV 1641, został pochowany w podziemiach kościoła.
W opinii współczesnych uchodził S. za wybitnego mówcę, posiadającego gruntowną wiedzę teologiczną o charakterze polemicznym oraz używającego jasnej i czystej polszczyzny. Pozostawione w rękopisie trzy tomy jego kazań nie zachowały się; po kasacie zakonu w r. 1773 zostały prawdopodobnie wraz z całym archiwum krakowskich jezuitów przeznaczone na makulaturę.
Alegambe P., Bibliotheca scriptorum Societatis Iesu, Antverpiae 1643 s. 299; Backer–Sommervogel, Bibl. Comp. de Jésus, VII kol. 1721; Brown, Bibl. pisarzów, s. 391–2; Enc. Jezuitów; Estreicher, XV 103, XIX 230, XXX 69–72; Lisiak B., Jezuici polscy a nauki ścisłe od XVI do XIX wieku. Słownik bio-bibliograficzny, Kr. 2000; PSB (Sieniawska Elżbieta); Paluszkiewicz F., Mały słownik jezuitów w Polsce, W. 1995; Siarczyński, Obraz wieku panowania Zygmunta III, cz. 2; Słown. Pol. Teologów Katol., IV; Święcki, Historyczne pamiątki, II 162; – Bandtkie J. S., Historia drukarń krakowskich od zaprowadzenia druków [...] aż do naszych czasów, Kr. 1815 s. 427; Birkenmajer L. A., Udział Polaków w uprawianiu i w rozwoju nauk ścisłych, Kr. 1918 s. 20; Guilhermy E., Ménologe de la Compagnie de Jésus. Assistance de Germanie. Serie 2, Paris 1899 s. 411–12; Historia Residentiae Walcensis Societatis Iesu, Hrsg. M. Rohwerder, Köln 1967 s. 6; Mecherzyński K., Historia wymowy w Polsce, Kr. 1860 III 266; Pelczar J., Zarys dziejów kaznodziejstwa w Kościele katolickim, Kr. 1896 II 157; Przypkowski T., Astronomia w Polsce w I połowie XVII wieku, w: Historia astronomii w Polsce, Wr. 1975 I; Rypson P., Piramidy, słońca, labirynty. Poezja wizualna w Polsce od XVI do XVIII wieku, W. 2002; Rzączyński G., Historia naturalis curiosa, Sandomierz 1721 s. 313; Sygański J., Monografia obrazu Matki Boskiej Pocieszenia ukoronowanego 28. maja 1905 w kościele lwowskim OO. Jezuitów, Lw. 1906 s. 11; Załęski, Jezuici, IV; – Album stud. Univ. Crac., III 202; Andritsch J., Die Matrikeln der Universität Graz, Bd. 1: 1586–1630, Graz 1977 s. 107, 110; Kepler J., Gesammelte Werke, München 1938–54 I, V, XV, XVI; Kronika jezuitów poznańskich (młodsza), T. 1: 1570–1653, Oprac. L. Grzebień, J. Wiesiołowski, P. 2004; Lubieniecki S., Historia reformationis polonicae, Freistadii 1685 s. 258; Statuta nec non liber promotionum; Wielewicki, Dziennik, III, IV (mylnie Surliga), V; – Arch. Rom. SI w Rzymie: Germ. 6, f. 181, 184 (autograf profesji zakonnej), Germ. 111, f. 18v (list generała zakonu do S-i z 28 X 1617), Pol. 8–10 (katalogi trzyletnie z l. 1606, 1611, 1614, 1619, 1622, 1625, 1628, 1633, 1636, 1639), Pol. 43–44 (katalogi roczne z l. 1606–41), Pol. 68, s. 71 (nekrolog); B. Czart.: rkp. 1266, s. 54–5 (Życia świętych i ludzi sławnych w Polsce).
Ludwik Grzebień