Branicki Wierzbięta, zwany w dokumentach Wierzbiętą z Branic († 1425), stolnik krakowski, wywodził się ze starożytnego rodu Gryfitów, osiadłego zdawiendawna w ziemi krakowskiej. Na widowni dziejowej pojawia się B. na początku XV stulecia jako rycerz królewski a zarazem stolnik krakowski. Bliższe stosunki łączyły Wierzbiętę z rodami Tęczyńskich i Melsztyńskich, lecz niewiadomo, czy przyjaźń tę dyktował splot wspólnych interesów, czy pokrewieństwo lub powinowactwo rodów. Przed 30 I 1412 osiągnął B. godność starosty sanockiego, lecz na urzędzie tym niczem nie zaznaczył swej działalności. Natomiast imię jego, jak niegdyś przodka Klemensa, z wdzięcznością wspominają kroniki kościelne dzięki fundacjom na rzecz polskiego Kościoła. W r. 1402 zapisał stolnik krakowski klasztorowi św. Trójcy w Krakowie łąkę nad Wisłą w Szczorowie, w 1417 funduje razem ze swą małżonką Dorotą uposażenie mansjonarzy w kościele w Ruszczy. Życie B-go, typowe dla ówczesnej szlachty polskiej, zbiegło na dorabianiu się fortuny; ulepszał gospodarkę rolną, przenosząc dziedziczne wsi z prawa polskiego na niemieckie, i zawierając korzystne transakcje handlowe. Nie usuwał się zresztą stolnik od służby publicznej; jako rycerz królewski był na usługach Jagiełły, jako dygnitarz zasiadał w sądach ziemskich. Podobnie, jak wielu współczesnych, również i B-go spotyka się często w zapiskach sądowych, prawującego się już to ze sołtysem wsi Iwkowa, już to z bracią szlachtą. Zmarł Wierzbięta 10 III 1424, pochowany w kościele w Ruszczy, gdzie patronowi i dobrodziejowi kościoła wystawiono do dziś zachowany pomnik. Osierocił B. dwóch synów: Grzegorza i Piotra.
Portret B-go, współczesny, dochował się w kościele parafjalnym w Ruszczy.
Łepkowski J., Przegląd zabytków przeszłości w okolicach Krakowa, »Rocznik Tow. Nauk. Kr.«, XXVIII 165; Monumenta epigr. Cracov. medii aevi stud. J. Łepkowski, Kr. 1885: Paprocki, Herby; Star. pr. p. pomn., II, nr 911, 919, 1293, 1542, 1544, 1629; Arch. Kom. Prawn., X; Kod. Kat. Krak., II; Cod. dipl. Univ. Crac., I; AGZ., XI; Kod. Mp., IV; Cod. Vit.; Arch. Sang., I; Prochaska A., Materjały.
Karol Piotrowicz