Syniewski Wiktor (1865–1927), chemik, profesor i rektor Szkoły Politechnicznej we Lwowie, profesor Politechniki Lwowskiej.
Ur. 5 XI w Czerniowcach.
Po ukończeniu gimnazjum w Czerniowcach studiował S. w l. 1885–90 chemię w lwowskiej Szkole Politechnicznej. Podczas studiów działał w «Bratniaku» (Tow. Bratniej Pomocy) i w r. akad. 1890/1 pełnił funkcję jego prezesa; w r. 1888 był pomysłodawcą budowy pierwszego w Galicji samopomocowego domu studenckiego we Lwowie (zrealizowany w r. 1895). Po studiach był asystentem u Juliana Niedźwieckiego w Katedrze Mineralogii i Geologii (wg I. Lassera u Augusta Freunda w Katedrze Chemii Ogólnej i Analitycznej), jednak z przyczyn materialnych zrezygnował w r. 1892 z tej pracy i został urzędnikiem technicznej kontroli gorzelni w Żółkwi. W r. 1894 wrócił do Szkoły Politechnicznej jako asystent u Bronisława Pawlewskiego w Katedrze Technologii Chemicznej. Redagował wydawane od r. 1894 czasopismo „Gorzelnik”. Odbył staże naukowe w laboratorium bakteriologicznym E. Ch. Hansena w Kopenhadze i Inst. Pasteura w Paryżu. Zajmując się technologią fermentacyjną, bakteriologią i chemią organiczną, opublikował m.in.: Maź jako materiał opałowy („Kosmos” R. 16: 1891), O cieple parowania niektórych frakcji ropy z Klęczan (tamże R. 20: 1895), Przemysł gorzelniczy w Galicji („Czas. Techn.” R. 13: 1895), Spirytus z drzewa (tamże R. 14: 1896), Bakteriologia w usługach techniki (tamże R. 16: 1898), O metylowęglanach wielowartościowych fenolów („Rozpr. AU. Wydz. Mat.-Przyr.” T. 12: 1896, odb. Kr. 1896) oraz Über Methylcarbonate einiger mehrwertigen Phenole („Berichte der Deutschen Chemischen Gesellschaft” Jg. 22: 1895 H. 14, odb. Berlin 1895). Był autorem pierwszego polskiego podręcznika Mykologia fermentacyjna (Lw. 1900). Habilitowany 27 VI 1901 w zakresie technologii chemicznej i mykologii technicznej, wykładał encyklopedię chemii technicznej, początkowo jako docent na etacie asystenta, a od 18 XII t.r. jako docent płatny w Katedrze Technologii Chemicznej.
W r. 1904 objął S. jako profesor nadzwycz. nowo utworzoną Katedrę Technologii Chemicznej i Mykologii Technicznej. Specjalizował się w badaniach skrobi i enzymów oraz wysunął oryginalną teorię pierścieniowej budowy skrobi. Opublikował m.in. prace O budowie skrobi („Rozpr. AU. Wydz. Mat.-Przyr.” T. 19: 1902) oraz O działaniu formaldehydu na skrobię i o połączeniu jodu z amylodekstryną (tamże, Dział A, T. 2: 1902). Dn. 21 I 1907 otrzymał profesurę zwycz. W l. 1905–7 pełnił funkcję dziekana Wydz. Chemii Technicznej, a w l. 1907–8 rektora Szkoły Politechnicznej. Jako rektor był w l. 1907–8 posłem na Sejm Krajowy. Po zawieszeniu w r. 1902 „Gorzelnika” wznowił w r. 1908 jego wydawanie pod zmienionym tytułem „Gorzelnictwo” i redagował go wspólnie z Tadeuszem Chrząszczem do r. 1913. Równocześnie w l. 1907–10 współredagował z innymi profesorami Szkoły Politechnicznej „Czasopismo Techniczne”. Był członkiem galicyjskiej Krajowej Rady Górniczej (od r. 1907) oraz zaprzysiężonym rzeczoznawcą sądowym ds. gorzelnictwa. Po odejściu z funkcji rektora był w l. 1908–9 prorektorem Szkoły Politechnicznej, a następnie w l. 1909–10 prodziekanem Wydz. Chemii Technicznej.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości był S. ponownie dziekanem Wydz. Chemii Technicznej (1919–20); funkcję tę pełnił także po przekształceniu jednostki w Wydz. Chemiczny (1920–22). W r. 1921 został członkiem komisji organizacyjnej, tworzącej nowy Wydz. Ogólny Politechn. Lwow. w celu kształcenia nauczycieli średnich szkół technicznych. Należał do lwowskiej grupy profesorów współzałożycieli powstałej 26 XI 1920 Akad. Nauk Technicznych w Warszawie. Był też członkiem powstałego w r. 1920 Tow. Naukowego we Lwowie. W l. 1922–3 był prodziekanem, w w l. 1923–4 ponownie dziekanem Wydz. Chemicznego. Kontynuował badania dotyczące skrobi, zwłaszcza produktów jej hydroloizy pod wpływem enzymów diastatycznych; obserwując proces scukrzania skrobi doprowadził do identyfikacji á- i â-diastazy. Wyniki badań ogłosił m.in. w czteroczęściowej pracy Untersuchungen über Diastase („Bulletin International de l’Académie Polonaise des Sciences et des Lettres. Classe des Sciences Mathématiques et Naturelles. Série A: Sciences Mathématiques”, 1924 nr 3–4, 1925 nr 1–2, „Biochemische Zeitschr.” Bd. 152: 1925, Bd. 192: 1928). Skupił grono współpracowników, m.in. Feliksa Polaka, Aleksandra Tychowskiego i Zenona Wierzchowskiego, którzy kontynuowali jego badania. Zmarł 19 II 1927 we Lwowie, został pochowany na cmentarzu Łyczakowskim. Kilka tygodni przed śmiercią otrzymał Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski.
S. był dwukrotnie żonaty: z Heleną z Aleksandrowiczów (1869–1910), następnie ze Stanisławą z Horodyńskich. Miał pięcioro dzieci, córki: Janinę (1893–1951), adiunkta Katedry Geologii i Paleontologii oraz kustosza w Muz. Mineralogiczno-Geologicznym na Politechn. Lwow., po drugiej wojnie światowej pracownika naukowego w Katedrze Paleontologii UJ, a od r. 1950 Państw. Inst. Geologicznym w Krakowie, w którym zorganizowała pracownię mikropaleontologiczną, Barbarę, studentkę UJK, Teresę i Annę, oraz syna Grzegorza (1899–1940), który był asystentem u Kazimierza Bartla w Katedrze Geometrii Wykreślnej Politechn. Lwow., walczył w kampanii wrześniowej 1939 r. i dostał się do niewoli sowieckiej; został zamordowany w Katyniu.
Katalog wydawnictw Polskiej Akademii Umiejętności 1873–1947, Kr. 1948 I–II; Kucharzewski, Piśm. techn. pol., I–II (częściowa bibliogr.); Nicieja, Łyczaków; Popławski Z., Wykaz pracowników naukowych Politechniki Lwowskiej w latach 1844–1945, Kr. 1994 s. 181; Słown. biologów (dot. córki, Janiny); Tucholski J., Mord w Katyniu. Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk. Lista ofiar, W. 1991 s. 223 (dot. syna, Grzegorza); – Akademia Nauk Technicznych 1920–1932, W. 1932 I 5; Długosz J., Polska Akademia Nauk Technicznych w Warszawie (1920–1939). Zarys dziejów, skład osobowy, osiągnięcia, P. 2002; Grodziski, Sejm Krajowy, II; Hist. Nauki Pol., IV cz. 1–2, 3; Księga pamiątkowa Towarzystwa „Bratniej Pomocy” słuchaczów politechniki we Lwowie, Lw. 1897 s. 271; Kucharzewski F., Szkoła Politechniczna Lwowska, „Przegl. Techn.” 1916 nr 1–2 s. 4–5; Politechnika Lwowska, jej stan obecny i potrzeby, Lw. 1932 s. 130, 133, 137–8 (częściowa bibliogr.); Politechnika Lwowska 1844–1945, Wr. 1993; Popławski Z., Dzieje Politechniki Lwowskiej 1844–1945, Wr. 1992 (fot.); Zarys dziejów nauk przyrodniczych w Polsce, W. 1983; – Kalendarz Czecha, 1908 s. 92; – Nekrologi i wspomnienia pośmiertne: „Gaz. Lwow.” 1910 nr 239 (dot. żony, Heleny); „Gorzelnik” 1927 nr 3 (I. Lasser, fot.); „Wiek Nowy” 1927 nr 7700.
Stanisław Tadeusz Sroka