INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Wiktor Tomasz Rembieliński h. Lubicz  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 1988-1989 r. w XXXI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Rembieliński Wiktor Tomasz h. Lubicz (1783–1847), senator Król. Pol., minister sprawiedliwości w powstaniu listopadowym. Był synem Stanisława (zob.) i Marianny (Marcjanny) z Łączyńskich, młodszym bratem Rajmunda (zob.).

R. studiował w Królewcu, był uczniem Immanuela Kanta. Po r. 1815 R. był sędzią Trybunału Cywilnego woj. augustowskiego i następnie prezesem tegoż Trybunału. W tym okresie był członkiem loży «Przyjaciele Ludzkości» (1819), członkiem honorowym loży «Szczere połączenie», członkiem honorowym loży «Kazimierz Wielki» (1819/20), mistrzem Katedry, członkiem czynnym i założycielem loży «Wschodzące Słońce» (1820). Dn. 30 XI 1824 powołany został na senatora-kasztelana Król. Pol., w t. r. został sentencjonariuszem Sądu Najwyższej Instancji Król. Pol. Zasiadał w Delegacji Indagacyjnej Sądu Sejmowego w l. 1828–9, wykazywał dużą niezależność opinii; wszakże oświadczył, że nie może uznać Wojciecha Grzymały za zupełnie niewinnego. Upoważniony przez prezesa Sądu Sejmowego skompletował i przekazał wszystkie akta dotyczące sprawy Grzymały Sądowi. Na posiedzeniu sejmu 18 XII 1830 R. powiadomił izbę poselską o jednomyślnym przyjęciu przez senat uchwały o powołaniu gen. Józefa Chłopickiego na urząd dyktatora. R. nie wziął udziału w posiedzeniu sejmu 25 I 1831, gdy obie Izby uchwaliły detronizację Mikołaja I, ale akt detronizacji podpisał. W dn. 2 II 1831 został powołany przez Rząd Narodowy na ministra sprawiedliwości. Zdaniem M. Handelsmana R. jako minister sprawiedliwości powiązany był z kaliszanami i z ich protekcji został ministrem, ale bliższy prawdy jest sąd J. Skowronka, że R. był politykiem protegowanym przez Adama Czartoryskiego i dał się poznać jako «dobry administrator cieszący się dużym autorytetem». R. żonaty był z Izabelą Ledóchowską, córką Antoniego (zob.), a po matce Julii (zob.) wnuczką prezesa senatu Tomasza Ostrowskiego (zob.), więc całkiem prawdopodobne jest, że znalazł się on w kręgu oddziaływania Czartoryskiego.

W licznych sporach natury prawnej R. dał się poznać w sejmie jako konstytucyjny liberał i zwolennik wolności druku. Dn. 22 III 1831 występując w sejmie jako minister oświadczył: «Są prawa przyrodzone człowieka, których ani panujący, ani gubernator, nikt zgoła pozbawić nie może, takimi są: wolność druku, wolność osobista, wolność myślenia». Z ramienia Rządu Narodowego popierał w izbie poselskiej projekt oczynszowania włościan w dobrach narodowych. Henryk Łubieński w dn. 21 V 1831 wniósł skargę do sejmu na R-ego «za wolne sądów postępowanie» i dowodził, że ponoć niesłusznie oskarżony za pomoc w ucieczce Mateusza Lubowidzkiego, nie może być uwolniony od winy z powodu niedbałości ministra. Jednakże izba poselska stanęła po stronie napastowanego R-ego i odrzuciła postulat postawienia go przed sądem sejmowym. R. powiedział sam: «działałem tak, jak mi sumienie, prawa i konstytucja przepisywała». Bronił też niesłusznie aresztowanego Tadeusza Krępowieckiego i żądał jego uwolnienia najpierw u gubernatora gen. Jana Krukowieckiego, a następnie u wodza naczelnego gen. Jana Skrzyneckiego. Poinformował także sejm, iż od lipca Rząd Narodowy obraduje dwa razy dziennie, a ministrowie uczestniczą w tych debatach tylko wówczas, gdy omawiane są konkretnie sprawy ich resortu. Wyjaśniał również w izbie w marcu–kwietniu, kiedy i w jakich okolicznościach zgodnie ze statutem organicznym, istnieje minimalny komplet izby poselskiej i senatu, oraz kiedy można powziąć uchwały wiążące w takim gronie.

Ze stanowiska ministra R. ustąpił po wydarzeniach 15 VIII, zasiadał nadal w senacie, ale większej roli politycznej już nie odegrał. Jego losy po upadku powstania listopadowego są mało znane. Zmarł 24 III 1847 w Warszawie, pochowany został w grobowcu rodzinnym w Jedwabnem. Odznaczony był Orderem Św. Stanisława II kl. z gwiazdą.

Z małżeństwa z Izabelą z Ledóchowskich R. dzieci nie miał.

 

Cieszkowski S. D., Senatorowie Księstwa Warszawskiego i Królestwa Kongresowego 1807–1831, W. 1891 s. 60; Uruski, XV 191; Małachowski-Łempicki, Wykaz pol. lóż wolnomularskich; – Askenazy S., Łukasiński, 1908 II; tenże, Nowe wczasy, W. 1910; Dylągowa H., Towarzystwo Patriotyczne i Sąd Sejmowy 1821–1829, W. 1970; Gołba Z., Rozwój władz Królestwa Polskiego w okresie powstania listopadowego, Wr. 1971; Handelsman M., Adam Czartoryski, W. 1948 I; Powstanie Listopadowe 1830–1831, W. 1980; Śliwiński A., Joachim Lelewel 1786–1831, W. 1932; Zajewski W., Walki wewnętrzne ugrupowań politycznych w powstaniu listopadowym 1830–1831, Gd. 1967; tenże, Wolność druku w powstaniu listopadowym 1830–1831, Ł. 1963 s. 67–8, 79–80; – Barzykowski S., Historia powstania listopadowego, P. 1883–4 I–III; Chodźko M., Żywot Rajmunda Rembielińskiego, Paryż 1862 s. 3; Diariusz sejmu z r. 1830–1831, Wyd. M. Rostworowski, Kr. 1907–12 I–VI; Diariusz senatu z roku 1830–1831, Wyd. S. Pomarański, Kr. 1930; Zwierkowski W., Rys powstania, walki i działań Polaków 1830–1831, W. 1973; – „Kur. Warsz.” 1847 nr 82, 85; –AGAD: Władze Centralne Powstania 1830/31, sygn. 75, k. 121–125, sygn. 99, k. 36–40, sygn. 552, k. 4–10; B. Ossol.: rkp. 5739, 13284; Muz. Narod. w Kr.: Skorowidz postanowień Rządu Narodowego od 1 XII 1830 do 31 III 1831 (brak sygn.).

Władysław Zajewski

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.