INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Wiktoryn Stadnicki      wzmianka o Wiktorynie Stadnickim - w: Antoni Dominik BEŁDOWSKI, Zywe Obrazy Na gruncie nieśmiertelney sławy..., Kraków (1737) - w zbiorach Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie (sygn. St. Dr. 589918 III) - źródło kopii cyfrowej: POLONA.pl - rubrykacja iPSB
Biogram został opublikowany w 2002 r. w XLI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Stadnicki Wiktoryn h. Szreniawa (zm. ok. 1684), kasztelan przemyski. Był synem Aleksandra, starosty janowskiego, i Ewy z Lewieckich.

Działalność polityczną rozpoczął S. na sejmiku woj. ruskiego w Sądowej Wiszni, w lipcu 1655 wybrany został na deputata do komisji mającej czuwać nad egzekucją postanowień konstytucji sejmowej, zobowiązującej właścicieli majątków szlacheckich i duchownych oraz dzierżawców królewszczyzn do dostarczenia piechura z każdych 15 łanów. W r. 1658 powołano go do sądu skarbowego dla weryfikacji zaległości podatkowych w woj. ruskim. Dn. 15 I 1661 otrzymał od króla Jana Kazimierza list żelazny gwarantujący mu bezpieczeństwo, nie wiadomo jednak, jakie okoliczności spowodowały wystawienie tego dokumentu. Być może to o nim pisał hetman polny kor. Jan Sobieski w liście do żony, odnotowując przyjazd S-ego w październiku 1666 ze Lwowa z namiotami króla do naprawy. W czasie bezkrólewia po abdykacji Jana Kazimierza w r. 1668 pełnił S. funkcję sędziego kapturowego woj. bełskiego. Jako pułkownik pospolitego ruszenia tego województwa prowadził szlachtę bełską na elekcję; oddał głos na Michała Korybuta Wiśniowieckiego. Prawdopodobnie otrzymał od nowego króla tytuł dworzanina królewskiego. Dn. 14 X 1669 mianowany został podstolim bełskim, a 17 II 1672 kaszt. lubaczowskim. Na elekcji w r. 1674 oddał głos na Jana Sobieskiego z woj. bełskiego. W r. 1678 dostał kaszt. przemyską po zmarłym Andrzeju Samuelu Stadnickim. Na sejmie grodzieńskim t.r. wszedł do komisji do zapewnienia bezpieczeństwa na granicy węgierskiej. Zapewne w r. 1680 był deputatem woj. ruskiego do Tryb. radomskiego. W r. 1682 w należącym do S-ego Niemirowie zatrzymał się agent francuski du Vernay, mający wspierać antyhabsburskie powstanie węgierskie. Szlachta bełska sądziła, że wywoła on niepokój na polskim pograniczu i spowoduje zagrożenie ze strony Turcji. S. nalegał wówczas na Vernaya, aby opuścił Niemirów. Brał udział w wyprawie wiedeńskiej 1683 r.

W r. 1669 z inicjatywy S-ego rozpoczęto w Niemirowie budowę cerkwi murowanej (w r. 1671 Fryzyjczyk U. Werdun, odbywając podróż po Polsce, wspominał o niej jako o świątyni drewnianej). Dn. 16 VI 1680 S. wraz z żoną uposażyli kościół katolicki p. wezw. Świętej Trójcy w Niemirowie, którego budowę rozpoczęła matka S-ego, oraz wyznaczyli fundusz na utrzymanie bakałarza i muzyka. S. zapisał klasztorowi Franciszkanów w Jarosławiu 2 tys. złp.

Na mocy działu dóbr ojczystych i macierzystych z bratem Franciszkiem w r. 1660 otrzymał S. m. Niemirów i wieś Szczerzec w woj. bełskim. Miał też dobra Wańkowce (Wańkowice, woj. ruskie), Gojsk, Podlasie (Podlesie), Zapalonie i trzymał w zastawie Białoboki (woj. ruskie). Sejmik wiszeński w grudniu 1680 zobowiązał S-ego do usypania grobli między Wańkowicami a królewszczyznami – pozostałą częścią Wańkowic oraz Starymi i Nowymi Burczycami, nominalnie należącymi do star. wiszeńskiego. Na początku l. siedemdziesiątych XVII w. dzierżawił S. jakieś majątki od ówczesnego chorążego kor. Mikołaja Hieronima Sieniawskiego. W r. 1681 był dzierżawcą wsi Zapałów, trzymanej przedtem przez marsz. w. kor. Stanisława Herakliusza Lubomirskiego. T.r. doszło do jakiegoś zatargu między S-m a rewizorami podymnego w woj. ruskim. S. odwoływał się do pośrednictwa Lubomirskiego w tym konflikcie. Dn. 15 X 1682 potwierdził cechowi tkaczy w Niemirowie przywilej, nadany jeszcze przez jego ojca w r. 1624. S. zmarł zapewne w r. 1684.

Z małżeństwa z Teresą z Tomisławskich pozostawił S. synów Antoniego (zm. 1713), cześnika bełskiego (1697), a następnie podstolego buskiego, Jana Franciszka (zob.) i Józefa (zob.). Jest mało prawdopodobne, by synem S-ego był także odnotowany przez niektóre herbarze Antoni, proboszcz w Lesku i kanonik katedralny we Lwowie. S. miał córki: Katarzynę, zamężną za Janem Sierakowskim (zob.), kaszt. bełskim, Zofię, żonę Jacka Łukasza Rostworowskiego (zob.), chorążego liwskiego, Annę, zamężną za Samuelem Lipskim, stolnikiem bełskim, Justynę, za Stefanem Balem i powtórnie za Hieronimem Orzechowskim (zob.), kaszt. przemyskim, oraz Konstancję, żonę Dymitra Połubińskiego (zob.), woj. nowogródzkiego.

Wg Hieronima Juszyńskiego S. był autorem nieznanego dziś dzieła pt. Rokosz (Kr. 1670), w którym opisał przebieg rokoszu Zebrzydowskiego i rolę, jaką w nim odegrała jego rodzina, w szczególności zaś Stanisław Stadnicki «Diabeł» (zob.).

 

Dziwik K., Katalog dokumentów pergaminowych Biblioteki PAN w Krakowie, Kr. 1968 II; – Boniecki, XIV (Lewieccy); Niesiecki, VIII; Stadnicki K., Rodowody domu Stadnickich…, Lw. 1857–61, Linie ze Żmigrodu, cz. III s. 1–3, Komentarz do ustępu o rodzie Stadnickich w herbarzu Niesieckiego, s. 9, Dodatki do trzeciej części rodowodu Stadnickich na Dubiecku i Niemirowie, s. 1; Żychliński, III 267–8; – Słown. Geogr., VII (Niemirów); Urzędnicy, III cz. 1–2, X; – Akta do dziej. Jana III; Akta grodz. i ziem., X, XXI–II; Akta miasta Przemyśla, Oprac. J. Krochmal, Przemyśl 2000 II cz. 1–2 (rozporządzenie w sprawie Żydów przemyskich z 7 I 1664, w którym S. występuje jako kaszt. przemyski); Juszyński H., Dykcjonarz poetów polskich, Kr. 1820 II 205; Listy Jana Sobieskiego do żony Marii Kazimiery wraz z listami tej królewskiej rodziny i innych znakomitych osób, Wyd. A. Helcel, Kr. 1860; Lustracja woj. ruskiego 1661–1665, Wyd. K. Arlamowski, W. Kaput, Wr. 1970 cz. 1 s. 117–18; Pisma do wieku Jana Sobieskiego; Rejestr poborowy ziemi przemyskiej z 1674 r., Oprac. Z. Budzyński, K. Przyboś, Rzeszów 2000 I cz. 4 s. 170; Vol. leg., V 558; – AP w Przemyślu: Akta m. Przemyśla, rkp. 591 s. 79; B. Czart.: rkp. 3827, 5954 (n. 39950–4).

Adam Perłakowski

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

 

Józef Antoni Stadnicki

brak danych - listopad 1736 kasztelan bełski
 

Stanisław Stadnicki

przed lub w 1551 - 1610 starosta zygwulski
 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Michał Piotr Boym

ok. 1614 - 1659-08-22
jezuita
 

Ludwika Maria Gonzaga

1611-08-18 - 1667-05-10
królowa Polski
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.