Stadnicki Wincenty (1835–1869), ziemianin, chemik. Ur. na Podolu rosyjskim, w pow. mohylowskim, był synem Piotra (ok. 1777–1852), właściciela wsi Porosiatkowa w pow. uszyckim oraz większych dóbr w pow. mohylowskim (wsie: Wołodyjowce, Maryanowice, Berlińce Polowe, Kotiużany i część Szepinek), oraz Ignacji z Woronieckich (ok. 1798–1868).
Bracia S-ego Piotr Mikołaj i Tomasz (zm. 1900) służyli jako oficerowie w armii rosyjskiej, siostry zaś zamężne były: Olga (zm. 1890) – za Janem Beyzymem, Zuzanna – za Władysławem Górskim (zob.), Kamilla (ur. 1824) – za Edmundem Czetwertyńskim, Amalia – za Heliodorem Czetwertyńskim. Siostrzeńcami S-ego byli błogosławiony Jan Beyzym (zob.) i Witold Czetwertyński (zob.).
S. odebrał staranne wykształcenie domowe. Ok. r. 1857 ukończył z odznaczeniem Gimnazjum Richelieugo w Odessie. T.r., podróżując po Europie, spotykał się z działaczami polskiej emigracji, m.in. Joachimem Lelewelem w Brukseli. Następnie oddał się badaniom w zakresie chemii, kontynuując tradycje chemików-amatorów z arystokratycznym rodowodem, typowych dla tej dziedziny nauki na ziemiach polskich w 1. poł. XIX w. Przystał do grupy młodych miejscowych entuzjastów badań naukowych (Adrian Baraniecki, Aleksander Kremer, Karol Przyborowski, Józef Apolinary Rolle) i wraz z nimi założył w r. 1859 Tow. Lekarzy Podolskich (TLP) w Kamieńcu Podolskim (działało do r. 1865). Wyniki swych zainteresowań prezentował wielokrotnie na posiedzeniach TLP w l. 1861–4 i drukował w „Rozmaitościach Lekarskich” (organie TLP wydawanym w Petersburgu) oraz w naukowych periodykach warszawskich. M.in. w „Pamiętniku Towarzystwa Lekarskiego Warszawskiego” ogłosił rozprawkę pt. O niektórych pierwiastkach w atmosferze i wpływie ich na zdrowie (T. 50: 1863 nr 3), w której porównywał ustalenia uczonych zachodnioeuropejskich z własnymi badaniami nad czystością powietrza na Podolu. Podobnie jak jego przyjaciele naukowi oraz rodziny sióstr, należał S. do organizacji ziemiańskiej białych w guberni podolskiej. W r. 1862, po utworzeniu tajnego Komitetu Podolskiego, udostępnił na jego siedzibę swoje mieszkanie w Kamieńcu Podolskim.
Zapewne po powstaniu styczniowym wyjechał S. za granicę i odbył tam studia uniwersyteckie. W r. 1867 uzyskał doktorat z zakresu filozofii i nauk przyrodniczych w Heidelbergu. Z J. Wislicenusem w Zurychu podjął wspólne badania nad odkrytym przez siebie kwasem pirotrójgronowym (Pyrotritarsäure, C7H8O3). Dn. 12 X t.r. zaprezentował swe odkrycie na posiedzeniu Tow. Naukowego Krakowskiego, którego był członkiem (O kwasie pyrotrójgronowym, „Roczn. Tow. Nauk. Krak.” T. 27, osobno: Kr. 1868). Zamierzał osiąść w Krakowie (gdzie już mieszkał Kremer, a wkrótce sprowadził się Baraniecki) i starać się o katedrę na UJ, lecz w czasie pobytu w Maryanowicach zachorował i zmarł nagle 28 II (st.st.) 1869, pochowany został w pobliskim Snitkowie.
W małżeństwie z Lucyną ze Swaryczewskich (ślub ok. r. 1868 w Krakowie) nie miał S. potomstwa.
Wdowa po S-m, Lucyna, zamieszkała w Niemirowie, potem prowadziła luksusowy pensjonat w Warszawie, była autorką rozpraw: Charakter, obyczaje i obrzędy ludu ruskiego na Podolu („Wędrowiec” 1883 s. 571, 583, 597 i 613), Pieśni i obrzędy weselne ludu ruskiego z okolic Niemirowa na Podolu rosyjskim („Zbiór Wiad. Kom. Antropologicznej AU” T. 12: 1888, osobno: Kr.), wspomnienia o Baranieckim („Kraj” R. 11: 1892 nr 13) i tomu opowiadań Dla moich dziewczynek (W. 1897), tłumaczyła też z języka czeskiego.
Fot. S-ego oraz jego żony w B. Jag., sygn. IF 1090, IF 1091; – Estreicher w. XIX; Konopka, Pol. bibliogr. lek. XIX w.; Mater. do bibliogr. piśm. kobiet polskich (dot. Lucyny Stadnickiej); – Kośmiński, Słown. lekarzów; PSB (Przyborowski Karol); – Boniecki, IV; Pułaski; Stadnicki K., Rodowody domu Stadnickich…, Lw. 1857–61, Linia ze Żmigrodu, cz. II s. 7–8; Żychliński, III 267, V 317–18 (dot. Olgi Beyzymowej); – Hauser Z., Podróże po cmentarzach Ukrainy, dawnej Małopolski Wschodniej, W. 1998 I (dot. Tomasza Stadnickiego); – Górski W., Powiat mohylowski w gubernii podolskiej, Kr. 1902 s. 72, 155, 188, 310, 332 (dot. Piotra Stadnickiego); Siemion I. Z., O chemikach polskich doby zaborów, Wr. 1995 s. 6; Wacek S., Towarzystwo Lekarzy Podolskich w latach 1859–1865, „Kultura i Społ.” T. 17: 1973 nr 2 s. 220, 228; – Dunin-Karwicki J., Z moich wspomnień, W. 1901 III 48; Goszczyński S., Dziennik sprawy Bożej, Oprac. Z. Sudolski i in., W. 1984 I 571; Iwański A., sen. Pamiętniki 1832–1876, Oprac. W. Zawadzki, W. 1968; Lelewel J., Listy emigracyjne, [Oprac.] H. Więckowska, Wr. 1954 IV; Rolle J. A., Sprawozdanie z czynności Towarzystwa Lekarzy Podolskich za ubiegłych lat trzy, Pet. 1862 s. 27–8, 34, 36, 47, 58; toż za r. 1863, W. 1864 s. 14; toż za r. 1864, W. 1865 s. 3, 40–1; Starorypiński Z., Kronika podolska. Dokumenty Organizacji Narodowej 1862–1863, [Oprac.] S. Kieniewicz, F. Ramotowska, W. 1997; – „Kłosy” T. 36: 1883 s. 250; „Przegl. Lek.” T. 6: 1867 nr 42; – Wspomnienia pośmiertne: „Przegl. Lek.” 1869 nr 14 (A. Kremer), nr 16 (J. A. Rolle); – Arch. Nauki PAN i PAU w Kr.: rkp. TNK–67 k. 147; – Informacje Agnieszki Biedrzyckiej z Kr. na podstawie tablicy nagrobnej w Snitkowie.
Andrzej A. Zięba
Powyższy tekst różni się w pewnych szczegółach od biogramu opublikowanego pierwotnie w Polskim Słowniku Biograficznym. Jest to wersja zaktualizowana, uwzględniająca opublikowane w późniejszych tomach PSB poprawki i uzupełnienia.