Prądzyński Witold (1882–1952), prawnik, pełnomocnik polski do rokowań z Niemcami. Ur. 8 III w Siemianowie w pow. gnieźnieńskim, był synem Adama i Marii z Lossowów, młodszym bratem Tadeusza (zob.) i Teodora (zob.).
Od r. 1892 P. uczył się w gimnazjum w Gnieźnie i tu w r. 1901 zdał maturę. W l. szk. należał do tajnego Koła Tow. Tomasza Zana. Studiował w l. 1901–2 ekonomię polityczną na wydziale filozoficznym uniwersytetu we Wrocławiu, a w l. 1902–5 prawo na uniwersytetach: w Greifswaldzie, Monachium i Berlinie. Od r. 1906 pracował jako referendarz w sądzie we Frankfurcie nad Menem, prawdopodobnie aż do r. 1911, kiedy został obrońcą. W maju 1907 doktoryzował się na wydziale prawnym uniwersytetu w Giessen na podstawie rozprawy Das Verhältnis der Sachbeschädigung zur Aneignung (Breslau 1908). Najpewniej przebywał do r. 1919 w Niemczech (brak informacji o tym okresie jego życia).
W lipcu 1919 P. zamieszkał na stałe w Poznaniu (dokąd przyjechał z Warszawy). W t. r. objął kierownictwo Departamentu Sprawiedliwości w Min. byłej Dzielnicy Pruskiej. Był w r. 1921 doradcą prawnym przewodniczącego delegacji polskiej do rokowań gdańskich Leona Plucińskiego. W listopadzie 1921, w związku z unifikacją wymiaru sprawiedliwości, dotychczasowy Departament Sprawiedliwości byłej Dzielnicy Pruskiej przeszedł do Min. Sprawiedliwości w Warszawie jako Departament Ziem Zachodnich z P-m jako jego dyrektorem. Jednocześnie P. był od sierpnia 1920 prezesem oddziału poznańskiego Prokuratorii Generalnej. Z dn. 31 XII 1922 P. na własną prośbę został zwolniony z Min. Sprawiedliwości. W okresie urzędowania w Min. byłej Dzielnicy Pruskiej był w l. 1921–2 zastępcą członka, potem członkiem Komisji Weryfikacyjnej tegoż Ministerstwa. W l. 1919–21 wykładał prawo karne na Uniw. Pozn. W końcu r. 1925 został wpisany na listę adwokatów poznańskiego Okręgu Izby Adwokackiej oraz został notariuszem na obwód Sądu Apelacyjnego w Poznaniu. Kancelarię adwokacką prowadził do r. 1933, a biuro notarialne do wybuchu drugiej wojny światowej.
P. należał do najwybitniejszych prawników poznańskich okresu międzywojennego. Kiedy w lutym 1924 wznowiono rokowania polsko-niemieckie (po ponad półrocznej przerwie spowodowanej ich załamaniem się), mające na celu uregulowanie stosunków między obu krajami, stanowisko pełnomocnika polskiego do tychże rokowań – po Kazimierzu Olszowskim, który w czerwcu 1923 został posłem polskim w Berlinie – objął P. Wkrótce wyłoniła się mnogość problemów związanych z układami lokarneńskimi z r. 1925 i rozpoczęciem się wojny gospodarczej polsko-niemieckiej. W tej sytuacji negocjacje z Niemcami szły opornie. Po podpisaniu w listopadzie 1927 tzw. protokołu Jackowski–Stresemann, przewidującego podjęcie w najbliższym czasie szerokich rokowań polsko-niemieckich, powołano nowego szefa delegacji polskiej do rokowań z Niemcami w osobie Juliusza Twardowskiego, lecz P. pozostał nadal kompetentny we wszystkich innych pertraktacjach poza sprawami traktatu handlowego. W l. 1924–31 P. wynegocjował i podpisał kilkanaście porozumień polsko-niemieckich, m. in. o obrocie prawnym w sprawach cywilnych (marzec 1924) i w sprawach karnych (grudzień 1925), w sprawie obywatelstwa i opcji (sierpień 1924), o komunikacji kolejowej (marzec 1926), o wydaniu akt (grudzień 1926), o pomocy dla bezrobotnych (lipiec 1927), w kwestii polskich robotników rolnych (umowa emigracyjna – listopad 1927), o waloryzacji (lipiec 1928), o ubezpieczeniu społecznym (czerwiec 1931).
W latach trzydziestych P. brał udział w pracach Komisji Kodyfikacyjnej nad projektami niektórych działów prawa cywilnego, w szczególności w pracach podkomisji przygotowującej projekt ustawy notarialnej, zabierając wielokrotnie głos na jej sesjach w grudniu 1931 i w styczniu 1932. P. wchodził w skład Komitetu Redakcyjnego czasopisma „Ruch Prawniczy i Ekonomiczny” (1921–3) oraz – z ramienia Stowarzyszenia Pracowników Notarialnych Zachodniej Polski – pisma „Przegląd Notarialny” (1933–9), był też w l. 1938–9 jednym z dwu redaktorów naczelnych wydawanego przez Izby Notarialne RP „Kwartalnika Prawa Prywatnego”. Sprawował w l. 1934–5 funkcję wiceprezesa Rady Notarialnej w Poznaniu, a w r. 1936 – prezesa; z Rady ustąpił w r. 1937. Był członkiem Komisji Prawniczej Zjednoczenia Notariuszów RP, jej przewodniczącym w l. 1936–7, członkiem Zarządu Zjednoczenia Notariuszów RP w r. 1939, był wybierany w r. 1938 i 1939 do Kuratorium Funduszu Zapomogowego Izby Notarialnej w Poznaniu. Poza tym należał do Polskiego Tow. Heraldycznego.
W końcu 1939 r. P. został wysiedlony przez Niemców z Puszczykówka (gdzie miał willę) do Generalnego Gubernatorstwa. Odtąd przez cały okres okupacji mieszkał w Radomiu. W r. 1940 został wiceprezesem utworzonego tam Sądu Apelacyjnego; to wysokie stanowisko zajmował dzięki znajomości z gubernatorem H. Frankiem, datującej się jeszcze z czasów pracy P-ego w Niemczech. P. udzielał pomocy wielu ludziom, m. in. prawnikom wysiedlonym z Poznańskiego, umożliwiając im uzyskanie odpowiedniej posady. Po wojnie wrócił do Poznania i nadal prowadził własną kancelarię notarialną, a także był do końca r. 1951 sędzią Sądu Apelacyjnego. Z chwilą powstania w r. 1952 Państwowych Biur Notarialnych P. nie otrzymał nominacji na notariusza i odszedł na emeryturę.
P. był autorem licznych artykułów i rozpraw w prawniczych czasopismach polskich i niemieckich. W „Przeglądzie Notarialnym” ogłosił m. in. Art. 82 i 147 prawa o notariacie w praktyce Ziem Zachodnich (1934), Powiernicze przeniesienie własności celem zabezpieczenia wierzytelności (1947 t. 1), Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych (1948 t. 2), Uwagi do projektu prawa rzeczowego. Tytuł I Księgi IV (1949 t. 1), toż. Tytuł II (Dział I) Księgi IV projektu K[odeksu] C[ywilnego] (1950 t. 1). P. zmarł na raka płuc 5 VIII 1952 w Puszczykówku, pochowany został na cmentarzu w Puszczykowie. Był odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Polonia Restituta, był także Kawalerem Magistralnym Zakonu Maltańskiego (od r. 1931).
P. ożenił się w r. 1948 z Zofią z Gadomskich (1912–1967); dzieci nie miał.
Fot. w: „Tyg. Ilustr.” 1924 s. 463, 1925 s. 158; „Hoesicka bibliografia prawnicza” R. 5: 1934, R. 7: 1936, R. 8: 1937; Polska bibliografia prawnicza 1944–1959, W. 1963 z. 3; Who’s who in Central and East-Europe, 1935/36, Zurich 1937; Spis adwokatów przy poszczególnych sądach według stanu w dniu 15 marca 1930 roku, P. 1930 s. 5; Wykaz notariuszów w Rzeczypospolitej Polskiej na dzień 1 kwietnia 1934 r., W. 1934 s. 19; Wykaz notariuszów Rzeczypospolitej Polskiej według stanu na dzień 1 października 1938 r., W. [b. r. w.] s. 8, 46, 79; – Archiwum Państwowe Miasta Poznania i Województwa Poznańskiego oraz jego archiwa terenowe, W. 1969; Biegli sądowi ich prawa i obowiązki, P. [1934] s. 90; Chronologia stosunków międzynarodowych Polski 1924–1926, W. 1958; toż, 1927–1929, W. 1959; Czerwiński P., Zakon Maltański i stosunki jego z Polską na przestrzeni dziejów, London [1965] t. 175; Dzieje Poznania i Województwa Poznańskiego. Informator o materiałach archiwalnych, W. 1972; Dziesięciolecie Polski Odrodzonej, (fot.); Krasuski J., Stosunki polsko-niemieckie 1919–1932, Wyd. 2., P. 1975; Makowski J., Umowy międzynarodowe Polski 1919–1934, W. 1935 s. 121–6, 140, 149, 150–2, 154–5; tenże, Zobowiązania międzynarodowe Polski 1919–1929, W. 1929 s. 144, 147–51, 172, 177–8, 181–2; Markwicz A., 100 lat historii organizacji Tow. Tomasza Zana, Londyn 1975; Nauka w Wielkopolsce, P. 1973; Oertel M., Beiträge zur Geschichte der deutsch polnischen Beziehungen in den Jahren 1925–1930, Berlin [Zach.] 1968 s. 161, 256; Ratyńska B., Stosunki polsko-niemieckie w okresie wojny gospodarczej 1919–1930, W. 1968 s. 101–2, 107, 217–20, 224, 226–7; Wrzosek A., Uniwersytet Poznański w pierwszych latach swego istnienia 1919–1923, P. 1924; Zakrzewski Z., Przechadzki po Poznaniu lat międzywojennych, W.–P. 1974 s. 164; – Akten zur deutschen auswärtigen Politik 1918–1945, Serie B: 1925–1933, Bd II, 1: Dezember 1925 bis Juni 1926, Göttingen 1967; toż, Bd IV: 1. Januar bis 16. März 1927, Göttingen 1970; toż, Bd VI: 1. Juli bis 30. September 1927, Göttingen 1974; toż, Bd XI: 1. Januar bis 31. Mai 1929, Göttingen 1978; toż, Bd XII: 1. Juni bis 2. September 1929, Göttingen 1978; [Diamand H.], Pamiętnik Hermana Diamanda zebrany z wyjątków listów do żony, Kr. 1932; Dziennik Urzędowy Ministerstwa byłej Dzielnicy Pruskiej, W. 1920 s. 938, W. 1921 s. 400, 516, W. 1922 nr 2 s. 16; Dziennik Urzędowy Ministerstwa Sprawiedliwości, W. 1921 s. 154, W. 1923 s. 181, W. 1925 s. 419; Gruber H., Wspomnienia i uwagi, Londyn 1968; Königliches Gymnasium in Gnesen – Jahresbericht über das Schuljahr 1900/1, s. 25; Landau L., Kronika lat wojny i okupacji, W. 1962 I; Natanson W., Rocznik-Kalendarz notariatu i hipoteki na rok 1933, W. 1933, Dodatek, s. 35; Rataj M., Pamiętniki, W. 1965; Sprawozdanie Wydziału Izby Adwokackiej w Poznaniu za r. 1928; toż za r. 1929, 1930, 1931, 1932, 1933; – „Głos Wpol.” R. 8: 1952 nr 188 s. 3, R. 23: 1967 nr 303/4 s. 5 (nekrolog żony); „Kwart. Prawa Prywatnego” R. 1: 1938 z. 1 s. 18; „Monitor Pol.” 1920 nr 184 s. 4; „Notariat-Hipoteka” R. 2: 1932 nr 2 s. 4, nr 3 s. 1, 4, 5, nr 4 s. 4, 5, nr 5–6 s. 3–8, nr 7 s. 10–11, nr 14–15 s. 4–6, nr 17 s. 3; „Przegl. Notarialny” 1934 s. 28, 72, 218, 220, 221, 373, 541, 563–5, 1935 s. 167, 183, 262, 263, 281, 458, 469, 1936 s. 126, 153, 256, 1937 s. 152, 187, 235, 299–301, 556–7, 1938 s. 297, 1939 s. 157, 299, 1947 t. 2 s. 447; „Roczn. Pol. Tow. Herald. we Lwowie” R. 9: 1928–9 s. 327; – Arch. Państw. w P.: Notariusze miasta Poznania 1817–1944, sygn. Prądzyński W., karta meldunkowa P-ego; Arch. Paraf. w Puszczykowie: Księga Zmarłych 1949–1965, II s. 7 poz. 27, Księga Zmarłych 1966, III s. 10 poz. 38; Arch. Uniw. Wrocł.: Allgemeines Studenten-Register Philosophische Fakultät Abgegangene Studenten 1902, sygn. F-496; Urząd Stanu Cywilnego w Puszczykowie: Księga Stanu Cywilnego 1947–1948, akt. małż. nr 5/48; – Informacje Zbigniewa Zakrzewskiego i Andrzeja Olesiaka z Poznania.
Andrzej Dzięczkowski i Alina Szklarska-Lohmannowa