INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Witold (Jan Witold) Rogoyski (Rogojski)      Witold ROGOYSKI - grafika z fotografii - Goniec i Iskra, dziennik dla wszystkich illustrowany. 1890, nr 5 - 1890.11.01 - Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa - domena publiczna.

Witold (Jan Witold) Rogoyski (Rogojski)  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 1988-1989 r. w XXXI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Rogoyski (Rogojski) Jan Witold (1841–1916), powstaniec 1863 r., burmistrz Tarnowa, poseł do Sejmu Krajowego. Ur. 3 VI w Lubli w obwodzie jasielskim, był synem Jędrzeja (1815–1862), ziemianina, i Aleksandry z Niesiołowskich, bratankiem Józefa (zob.). Ojciec R-ego jest autorem barwnie napisanych „Pamiętników moich”, obejmujących l. 1815–46, stanowiących cenne źródło dla ówczesnych stosunków społecznych i obyczajowych w Galicji. W r. 1846 chłopi zaatakowali dwór w Lubli, ale kilkuletni R. nie ucierpiał, ojciec zaś cało został odstawiony do Jasła, choć znany był z surowego traktowania opornych poddanych.

R. początkowo uczył się w domu (w Lubli i w Łękach), potem w gimnazjum w Tarnowie (1849–51) i we Lwowie (1851–2), a następnie oddany został przez ojca do szkoły wojskowej w Hainburgu koło Preszburga (Bratysławy). Przez pewien czas uczył się także w szkole kadetów w Łobzowie pod Krakowem. W r. 1859 w Hainburgu otrzymał stopień porucznika inżynierii oraz przydział do pułku stacjonującego na Węgrzech. Po śmierci ojca odziedziczył wieś Szufnarową w Jasielskiem i opuścił armię.

W kwietniu 1863 w stopniu kapitana R. dowodził 1 kompanią piechoty w oddziale mjr. Andrzeja Łopackiego, sformowanym 7 IV 1863 w okolicach Chorzelowa, który po przejściu 8 IV Wisły dotarł przez Połaniec, Staszów, Słupię, Brody do Ciecierówki w Iłżeckiem, gdzie 15 IV podporządkował się pułkownikowi Dionizemu Czachowskiemu. R. brał udział w walkach m. in. pod Stefankowem (22 IV), Michałowem (25 IV), Borią (4 V), Jeziorkiem (5 V), Rzeczniowem (6 V), gdzie wraz z mjr. Piotrem Dolińskim dowodził strażą tylną, a odcięty po klęsce zdołał doprowadzić 12 V oddział 250 strzelców do Czachowskiego we wsi Wielgie. W połowie maja (13?) R. otrzymał awans na majora (zatwierdzony rozkazem Wydziału Wojny Rządu Narodowego z 22 VIII 1863), 26 V walczył pod Radzanowem, osłaniając odwrót Czachowskiego i powstrzymując na czele swej strzeleckiej kompanii rosyjskich dragonów. Czas jakiś R. działał samodzielnie dowodząc oddziałem galicyjskim po przejęciu komendy po rannym Łopackim, 9 VI połączył się znów z Czachowskim, by pod Ratajami 11 VI podzielić los oddziału, który poszedł w rozsypkę. R. wraz z płk. D. Czachowskim i płk. Władysławem Eminowiczem przeprawił się przez Wisłę 13 VI do Galicji, by 17 VI znaleźć się w Krakowie. Na pole walki już nie wrócił.

R. osiadł w Szufnarowej rozpoczynając życie ziemianina na 886-morgowym majątku. W r. 1875 majątek został rozparcelowany i sprzedany chłopom (797 morgi) oraz Żydom (89 mórg): Aronowi Abisowi i Gitli Biron. R. przeniósł się do Tarnowa, gdzie nabył niewielką posiadłość ziemską («Witoldówka») wzorowo prowadzoną. W tym czasie był już pod silnym wpływem idei pozytywistycznych a zwłaszcza „Szkoły polskiej gospodarstwa społecznego” (Lw. 1862–5) Józefa Supińskiego, z którym łączyła go przyjaźń. W kilka lat później związał się mocniej ze Stanisławem Szczepanowskim i Tadeuszem Rutowskim. Wywarło to poważny wpływ na działalność R-ego w samorządowych instytucjach autonomicznej Galicji: w l. 1867–75 był członkiem Wydz. Powiatowego w Ropczycach, zaś w l. 1877–1912 Wydz. Rady Powiatowej w Tarnowie. Był także członkiem Wydz. Kasy Oszczędności w Tarnowie (1880–1914), Galicyjskiego Tow. Kredytowego Ziemskiego (od r. 1868), Wydz. Okręgowego Tow. Rolniczego w Tarnowie (od r. 1880), Rady Szkolnej Okręgowej, Kuratorium Krajowej Szkoły Ogrodniczej w Tarnowie oraz in. organizacji.

W dn. 27 X 1887 R. wygrał wybory uzupełniające w Tarnowie do galicyjskiego Sejmu Krajowego; mandat poselski zdobył również 4 VII 1889 i pełnił go do r. 1895. W sejmie kilkakrotnie zabierał głos w sprawach budżetowych i szkolnych, przeważnie w interesie swego miasta. Pracował także w komisjach: gminnej, podatkowej i górniczej.

Od 13 XII 1877 R. zasiadał w tarnowskiej Radzie Miejskiej, a 5 II 1884 został wybrany na burmistrza Tarnowa i funkcję tę pełnił do r. 1906 przyczyniając się poważnie do rozwoju miasta. Dzięki jego energii w r. 1887 uporządkowane zostały finanse miejskie, m. in. przez wykup połowy dochodów propinacyjnych od Sanguszków. R. programowo dążył do gospodarczego podniesienia Tarnowa i rozbudowy zakładów przemysłowych: podjęto rozbudowę i porządkowanie miasta, regulację ulic, przeprowadzenie kanalizacji, bruków, budynków użyteczności publicznej, w tym szkół i szpitala; poprawiono stan sanitarny miasta i jego wygląd estetyczny, odremontowano zabytkowy ratusz. Na budowę wodociągów R. zebrał w czasie ostatnich trzech lat swoich rządów ponad 400 tys. koron. Z pomyślnym skutkiem zabiegał o budowę w Tarnowie koszar widząc w tym środek gospodarczego ożywienia miasta. Popierał założenie schroniska Brata Alberta i ochronki ss. felicjanek na Grabówce. Dn. 16 II 1885 interweniował u ces. Franciszka Józefa i u nuncjusza papieskiego w Wiedniu Venutellego na rzecz utrzymania biskupstwa tarnowskiego. Z przekonań był umiarkowanym demokratą. W Tarnowie cieszył się autorytetem i popularnością, wygrywając wybory miejskie znaczną większością głosów. Jednakże wobec tarć w łonie Rady Miejskiej zrezygnował z urzędu burmistrza 13 XII 1906. W dowód uznania zasług dla Tarnowa przyznano mu honorowe obywatelstwo Tarnowa i honorowe członkostwo tarnowskiej «Gwiazdy», dożywotni dar honorowy w wysokości 4 tys. koron rocznie. Po r. 1906 był dyrektorem Miejskiej Kasy Oszczędności w Tarnowie. Zmarł 28 II 1916 w Tarnowie i został pochowany w grobie rodzinnym na Starym Cmentarzu. Był odznaczony (1895) Orderem Franciszka Józefa.

Ożeniony (w r. 1866) ze Stefanią z Rogoyskich (1848–1874), córką Leonarda, właściciela Kątów pod Czchowem, miał R. dzieci: Stefana, Janinę (1869–1940), żonę Adama Komorowskiego, oraz Zdzisława (1872–1920), doktora praw. Po śmierci pierwszej żony R. w r. 1875 ożenił się z Michaliną Rogoyską (1840–1920), starszą siostrą Stefanii, z którą miał syna Tadeusza Szymona (1876–1961), inżyniera budowy maszyn.

Syn Stefan (1867–1931), lekarz, przybył jako pierwszy chirurg do rejonu przemysłowego Morawskiej Ostrawy. Był prymariuszem (1895–1925) założonego przez siebie oddziału chirurgicznego wielkiego szpitala w Witkowicach, należącego do Gwarectwa Witkowickiego (Witkowitzer Eisenhutten u. Bergbau Gewerkschaft), a w okresie międzywojennym był także lekarzem Konsulatu RP w Morawskiej Ostrawie, gdzie m. in. opiekował się polskimi górnikami, pracującymi w tamtejszym zagłębiu.

 

Portret R-ego pędzla W. Wodzinowskiego w Muz. Miejskim w tarnowskim ratuszu; – Słown. Geogr., XII 66; Borkowski, Almanach, I 441; Uruski, XV; Żychliński, XVI 66; – Bańburski K., Witold Rogoyski 1841–1916, Tarnów 1985 (podob.); Chołodecki, Księga pamiątkowa, s. 343; Dąbkowski W., Powstanie styczniowe w Puszczy Kozienickiej, W. 1974; Długosz S., Czachowski, P. 1914 s. 45, 82; Jaśkiewicz B., Potępa S., Tarnów pod zaborem austriackim, Tarnów 1975; Kieniewicz S., Ruch chłopski w Galicji w 1846 roku, Wr. 1951; Leniek J., Herzig F., Leśniak F., Dzieje miasta Tarnowa, Tarnów 1911; Pietrzykowski R., Dionizy Czachowski 1810–1863, W. 1983; Zdrada J., Ziemia Tarnowska w okresie autonomii galicyjskiej 1849–1918, w: Tarnów. Dzieje miasta i regionu, Tarnów 1983 II (fot.); – Chłędowski K., Pamiętniki, Kr. 1957 I; Dok. Wydz. Wojny; Drążkiewicz A., Wspomnienia czachowczyka z 1863 r., Lw. 1890 s. 99, 246, 249, 273, 304, 313, 412; Jarzębowski J., Mówią ludzie roku 1863. Antologia, Londyn 1963 s. 170 (mylnie Roguski); Kościesza-Ożegalski J., Wspomnienia krwawych czasów z roku 1863, Kr. 1893 s. 127, 165, 310, 313; Polska w walce. Zbiór wspomnień i pamiętników, Paryż 1868 I 126, 134, 136–8; Prasa tajna, cz. 1; Rogoyski J., Pamiętniki moje, Oprac. A. Jastrzębski, W. 1972 (fot. między s. 128–9); Rok 1846 w Galicji. Materiały źródłowe, W. 1958 (dot. ojca Jędrzeja); Spraw. stenogr. Sejmu Krajowego, 1887–95; Szematyzmy Król. Galicji, 1867–1914; – „Czas” 1884 nr 34, 1916 nr 108, 114; Kalendarz J. Czecha na r. 1917 s. 90; „Lud Katol.” 1916 nr z 12 III; „Morgenzeitung” 1931 nr z 12 VII (dot. syna Stefana); „Nowa Reforma” 1916 nr 111, 112; „Pogoń” 1884 nr 2; „Unia” 1884 nr 2, 3; – B. Jag.: rkp. 4953 t. 5; B. Ossol.: rkp. 13442 III; – Informacje rodziny (dot. syna Stefana).

Jerzy Zdrada

 

 
 

Powiązane zdjęcia

   
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Leopold Kula (Lis-Kula)

1896-11-11 - 1919-03-07
pułkownik WP
 

Władysław Barwicki

1865-06-11 - 1933-02-12
malarz
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Stefan Franciszek Ożegowski

1881-08-04 - 1930-12-19
lekarz
 

Stanisław Ludwik Ptaszycki

1853-04-12 - 1933-12-20
filolog
 

Eustazy Wacław Szelążek

1888-03-29 - 1945-04-20
księgarz
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.