Czencz Władysław (1850–1922), jezuita, nauczyciel, literat, działacz społeczny. Ur. 4 V w Klikuszowej pod Nowym Targiem z ojca Jana, matki Antoniny z Szumańskich, do gimnazjum uczęszczał w Nowym Sączu. W r. 1865 wstąpił do nowicjatu w Starejwsi, filozofii słuchał w Śremie, teologii w Krakowie; tutaj otrzymał 26 VII 1881 święcenia kapłańskie. Ten wysoki, szczupły, bardzo żywy i pogodny jezuita znany był dzięki swej wszechstronnej działalności w całej dawnej Galicji. Wybitnym jego rysem był gorący patriotyzm o zabarwieniu nacjonalistycznym i społecznym. Przyjaciel robotników i ludu wiejskiego, dzięki swoim niepowszednim zdolnościom literackim i kaznodziejskim, a przede wszystkim wielkiej żywości, uczuciowości i niezrównanemu, wprost aktorskiemu talentowi barwnego opowiadania, zdobywał na każdym polu pracy poważne wyniki. Pierwsze lata życia kapłańskiego spędził w Tarnopolu, Chyrowie i Starejwsi jako nauczyciel języka francuskiego i polskiego oraz literatury i historii ojczystej. Kierował w Chyrowie teatrem konwiktowym jako jeden z jego założycieli. Tamże począł wydawać dla aktualnych i byłych wychowanków zakładu pismo »Z Chy-rowa«, pierwsze tego rodzaju pismo szkolne. W r. 1894 Cz. został przeniesiony do Krakowa, gdzie zaczął drugi okres swego życia, okres społeczny. Przeznaczony do wydawnictwa jezuickiego, drukował w »Przeglądzie Powszechnym« poezje, recenzje i dłuższe studium naukowe o łacińskim poecie chrześcijańskim Prudencjuszu, pisywał również do »Misji Katolickich« i małych »Intencji Serca Jezusowego«. W czasie podróży rekolekcyjnych poznał nędzę ludu wiejskiego i robotniczego i bolał nad jego ekonomiczną zależnością od żydów. Były to czasy wielkich postępów socjalnej demokracji galicyjskiej, triumfalne lata Daszyńskiego. Za przykładem ks. Badeniego Cz. pierwszy z obozu katolickiego, razem z ks. St. Sopuchem i kilku innymi jezuitami i świeckimi kapłanami (ks. Łabaj, proboszcz par. św. Mikołaja w Krakowie, ks. H. Skrzyński), zaczął zbierać i organizować robotników w Krakowie, Lwowie i N. Sączu; wydawał i pisma »Pochodnia« i »Grzmot« i odważnie wystąpili do walki z socjalizmem i żydami, do czego znakomicie pomagały agitatorskie zdolności Cz-a. Daszyński na zjeździe delegatów kół robotniczych nazwał Cz-a i jego współpracowników jedynym poważnym przeciwnikiem socjalizmu. Akcja Cz-a wskutek trudności stawianych przez koła rządowe nie rozwinęła się należycie, ale jej owoce przetrwały do dnia dzisiejszego w chrześcijańskich związkach zawodowych. Równolegle z akcją społeczną Cz. prowadził akcję antyżydowską, skierowawszy ją od razu na pole walki ekonomicznej. W N. Sączu założył chrześcijańską i polską spółkę handlową, za co ściągnął na siebie gniew ze strony żydów, klątwy itd.
W Krakowie w r. 1914 zorganizował Stowarzyszenie Pomocnic Handlowych. Biskup Pelczar powierzył Cz-wi zakładanie w diecezji przemyskiej związku społeczno-katolickiego. Przez rok objeżdżał Cz. większe parafie i zagrzewał ludzi do wstępowania w szeregi zakładanej przez siebie organizacji, która się jednak z winy tych, którzy mieli ją dalej prowadzić, nie rozwinęła. Owocną była również działalność ściśle duszpasterska Cz-a, prowadzona przez rekolekcje, misje i kazania oraz przez kierowanie stowarzysz. katolickimi (Sodalicje, Bractwa Matek Chrześcijańskich, Dobrej Śmierci). Przez cztery lata ostatnie dane mu było pracować po miastach całej odrodzonej Polski. Na kilka miesięcy przed śmiercią mimo podeszłego wieku dał się poznać Wilnu przez swoje kazania i pracę w Rozwoju i Lidze Robotniczej. Zmarł na udar serca 19 V 1922.
Archiwum Prow. Małopolskiej T. J. w Krakowie przechowuje papiery Cz-a, liczne jego nie drukowane utwory literackie. – Bibliografię fragmentaryczną podaje Załęski, Jezuici w Polsce, V 1; Nekrologi w »Głosie Narodu« 1922, nr 128; »Dzienniku Wileńskim« 1922, nr 17.
Stanisław Bednarski T. J.