Pochwalski Władysław Jan (1860–1924), malarz, konserwator. Ur. 14 IV w Krakowie, był prawnukiem Marcina (zob.), synem malarza Józefa Kaspra i Marcjanny z Bergów, bratem Kazimierza (zob.). W r. 1877 wstąpił do Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie studiował do r. 1885 u Władysława Łuszczkiewicza, Feliksa Szynalewskiego i Jana Matejki (w r. 1882 otrzymał pierwszą nagrodę, 30 zł, od Tow. Przyjaciół Sztuk Pięknych za wykreślenie perspektywiczne). W r. 1890 wyjechał na uzupełniające studia do Monachium, gdzie w tamtejszej Akademii Sztuk Pięknych był uczniem A. Wagnera. Na wystawie prac uczniów otrzymał dyplom pochwalny za studia malarskie (25 VII 1891). Powrócił do Krakowa, gdzie osiedlił się na stałe. Pracował jako profesor rysunku i malarstwa na Kursach Dopełniających Szkoły Żeńskiej (przy ówczesnej ul. Św. Scholastyki). Tam zetknął się z historykiem sztuki Jerzym Mycielskim i swym nauczycielem z Akademii, malarzem i historykiem sztuki Władysławem Łuszczkiewiczem. Bliskie stosunki z oboma miłośnikami i badaczami sztuki rozbudziły w P-m zainteresowania historyczne i zamiłowania dawnym malarstwem. P. został członkiem Tow. Miłośników Historii i Zabytków Krakowa. Uprawiał malarstwo pejzażowe, rzadziej malował portrety. Jego pejzaże malowane olejno, gwaszem i akwarelą ukazywały się na wystawach TPSP w Krakowie w l. 1889, 1890, 1891, 1892, 1894, 1896, 1900, 1901, 1902 (były to m. in.: Krajobraz zimowy, Pasieka, Za tropem, Na polowaniu, W lesie, Na pastwisku, Lis, Szymbark, Zagroda zpod Grybowa, Potok, Droga do folwarku, Widok na Zielonki). Wystawiał w Wystawie Sztuki Współczesnej we Lwowie w r. 1894 (Wieczorem i Na pastwisku). Malował także portrety, m. in. zamówiony przez Uniwersytet Krakowski (w r. 1887) reprezentacyjny Portret cesarza Franciszka Józefa, w którego tle był widoczny autoportret artysty (portret został zniszczony przez studentów w r. 1918, fot. w posiadaniu rodziny).

Ważną dziedzinę twórczości P-ego stanowiły prace konserwatorskie, którym stopniowo coraz bardziej się poświęcał. Otworzył własną pracownię konserwacji zabytków, pierwszą tego typu w Krakowie; początkowo mieściła się ona przy ul. Wiślnej (róg Jagiellońskiej), potem był jakiś czas kierownikiem pracowni konserwatorskiej przy Muzeum Narodowym, od r. 1907 miał pracownię (którą po nim przejęli jego synowie) przy ul. Mikołajskiej 8. Odnawiał obrazy sztalugowe i freski dla różnych kościołów i dla osób prywatnych. «Z prawdziwą pasją i kultem starej sztuki oddawał się tej pracy ze znaczną umiejętnością, a zwłaszcza z wielką dokładnością i sumiennością» (J. Mycielski). W r. 1903 odnawiał i częściowo uzupełniał malowidła ze scenami z życia św. Jana Chrzciciela w kaplicy biskupa Jakuba Zadzika na Wawelu, zaś w r. 1904 dokonał konserwacji jednej z replik portretu Anny Jagiellonki w stroju wdowim malowanego przez Marcina Kobera (obecnie w katedrze na Wawelu), w t. r. odnowił obraz cudownej Matki Boskiej z kościoła we wsi Zawada koło Ropczyc. W r. 1907 pracował P. przy oczyszczeniu malowideł ściennych w kościele Św. Andrzeja w Krakowie. Wśród wielu jego prac konserwatorskich można jeszcze wymienić odnowienie obrazów Piotra Michałowskiego, przekazanych (w złym stanie) przez córkę artysty Muzeum Narodowemu, prace przy restaurowaniu galerii obrazów i portretów Jerzego Lubomirskiego w Rozwadowie (zniszczone w czasie pierwszej wojny światowej). Przed r. 1914 P. przebywał w Nieświeżu i Ołyce u Jerzowej Radziwiłłowej odnawiając portrety rodzinne. Dla klasztoru Jezuitów przy kościele Św. Barbary w Krakowie wykonał w r. 1916 restauracje barokowych obrazów znajdujących się obecnie w pokoju superiora. Po pierwszej wojnie światowej restaurował wiele obrazów zniszczonych na kresach wschodnich. W ostatnich latach swego życia pracował na zlecenie Krzysztofa Mielżyńskiego w Pawłowicach i Mchach (gdzie głównie odnawiał obrazy szkoły francuskiej z XVII wieku). Jedną z ostatnich prac P-ego było odnowienie obrazu Pantaleona Szyndlera „W kąpieli” dla Muz. Narod. w Krakowie. P. zmarł 1 XI 1924 w Krakowie i został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu Rakowickim.

Był żonaty z Jadwigą z Zatheyów, córką pedagoga i literata Hugona, z którą miał synów Stanisława (zob.) i Kaspra (zob.). W r. 1954 na wystawie jubileuszowej TPSP w Krakowie były pokazane prace P-ego.

Fot. portretu cesarza Franciszka Józefa z autoportretem P-ego w tle w Mater. Red. PSB; – Pol. Bibliogr. Sztuki, cz. 2; Swieykowski, Pam. Tow. Przyj. Sztuk Pięknych; Katalog ilustrowany wystawy sztuki współczesnej we Lwowie 1894, Lw. 1894; Katalog zabytków sztuki w Pol., IV cz. 1 (Miasto Kraków, Wawel), cz. 2 (Kościoły i klasztory śródmieścia, 1); – Dobrowolski, Nowoczesne malarstwo pol., II; Mycielski J., Prof. Władysław Pochwalski, Wspomnienie pośmiertne, „Czas” 1924 nr z 12 XI; Pol. życie artyst. w l. 1915–39; – Mater. do dziej. Akad. Sztuk Pięknych; – „Ilustr. Kur. Codz.” 1924 nr 301 s. 7; „Słowo Powsz.” 1969 nr z 16 VII (W. Zechenter, Pochwalscy); „Sztuki Piękne” 1924–5 z. 3 s. 148 (nekrolog); „Tyg. Ilustr.” 1925 1 półr. nr 5 s. 86; „Ziemia” R. 12: 1927 s. 434 (W. B., Z zabytków powiatu ropczyckiego); – IS PAN: Mater. do Słownika Artystów Pol.; – Informacje Krzysztofa Pochwalskiego w Warszawie.

Róża Biernacka