Świderski Władysław Jan (1824—1892), lekarz, uczestnik powstania w Wielkopolsce w r. 1848, działacz społeczny.
Ur. 20 VI w Sulmierzycach (pow. odolanowski), był synem Ignacego Ksawerego (ur. 1791), majora wojsk Ks. Warsz., kapitana wojsk pruskich, i Józefy z Breańskich (1793—1870), siostry Feliksa Breańskiego (zob.).
Ś. uczył się w gimnazjum w Trzemesznie, a następnie we Wrocławiu, gdzie zdał maturę. W r. 1848 wziął udział w powstaniu w Wielkopolsce; lekko ranny 29 IV podczas obrony Książa, uczestniczył następnie w bitwach pod Miłosławiem (30 IV) oraz pod Wrześnią (2 V), gdzie dostał się do niewoli, po czym spędził kilka miesięcy w więzieniu w Küstrin (Kostrzyń nad Odrą). W l. 1849—50 studiował medycynę na uniw. we Wrocławiu; należał wtedy do Tow. Literacko-Słowiańskiego, a w czasie epidemii tyfusu na Górnym Śląsku prowadził badania nad tą chorobą. Od 29 III 1851 kontynuował studia w Würzburgu, od 4 V 1852 do marca 1853 ponownie we Wrocławiu, a następnie w Berlinie, gdzie 8 VIII 1853 uzyskał stopień doktora medycyny i chirurgii na podstawie pracy De uteri inversione (Berolini 1853).
Po powrocie do Wrocławia podjął Ś. pracę w Klinice Chorób Wewnętrznych jako asystent F. Frerichsa. W r. 1854 złożył egzamin rządowy uprawniający do prywatnej praktyki lekarskiej i w maju t.r. przeniósł się do Miłosławia w W. Ks. Pozn., gdzie prowadził praktykę jako internista. Od lipca 1855 kontynuował pracę w Śremie; współpracował tu z Edmundem Bojanowskim. W r. 1858 został członkiem Wydz. Przyrodniczego Tow. Przyjaciół Nauk Poznańskiego (TPNP). W lutym 1862 na walnym zebraniu Tow. Naukowej Pomocy w Śremie został wybrany do Komitetu Powiatowego. W czasie powstania styczniowego leczył rannych powstańców w lazarecie, założonym przez Kazimierza i Helenę ze Skórzewskich Niegolewskich w Komorzu koło Nowego Miasta, a w czerwcu 1863 opatrywał powstańców znajdujących się pod opieką ss. służebniczek w Ruszkowie koło Koła.
W r. 1864 przeniósł się Ś. do Poznania, gdzie nadal prowadził prywatną praktykę lekarską. Jako członek TPNP należał do inicjatorów powstałej 18 XII 1865 Sekcji Lekarskiej, przekształconej wkrótce w Wydz. Lekarski Towarzystwa; od r. 1868 pełnił funkcję jego sekretarza. Interesował się postępami w medycynie, szczególnie z zakresu ginekologii, nawiązał kontakty z towarzystwami lekarskimi w Warszawie i Krakowie. Wygłaszał odczyty na posiedzeniach Wydz. Lekarskiego. W czasopismach fachowych zamieszczał prace z zakresu ginekologii, m.in. O niektórych przyrządach i lekach śródmacicznych („Klinika” T. 4: 1869 nr 3—5), Podskórne wstrzykiwanie wyciągu wodnego sporyszu żytniego w długotrwałym zapaleniu macicy (tamże T. 4: 1869 nr 20), Dalsze poszukiwania nad wstrzykiwaniem podskórnym ergotiny w długotrwałym zapaleniu macicy w zboczeniach tejże i w krwotokach („Chorea Minor” T. 6: 1870 nr 5, 6, toż w jęz. niemieckim w: „Klinika Wochensthr” 1870 nr 50, 51) i Uwagi tyczące podskórnego zastrzykiwania wodnego wyciągu sporyszu w niektórych chorobach macicy („Przegl. Lek.” 1872 nr 39, 40). Przełożył z języka niemieckiego i ogłosił broszurę „O długotrwałym zapaleniu macicy, mianowicie o jej przyczynach i sposobie leczenia” (P. 1870). Zainicjował założenie czytelni medycznej przy Wydz. Lekarskim, w której udostępniano kilkanaście tytułów czasopism polskich i zagranicznych, abonowanych z dobrowolnych składek członków i specjalnego zasiłku TPNP. W dn. 11—15 VIII 1872 uczestniczył w zjeździe przyrodników i lekarzy niemieckich w Lipsku (wśród 1300 uczestników było trzynastu Polaków).
W r. 1873 dołączył Ś. do grona poznańskich organiczników, którzy przyczynili się do uratowania przed upadłością „Dziennika Poznańskiego”. Należał do Koła Towarzyskiego (1875) i Tow. Tatrzańskiego (1878—87). Był w Poznaniu radcą sanitarnym zdrowia. W r. 1880 ustąpił z funkcji sekretarza Wydz. Lekarskiego. W r. 1884 brał udział w przygotowaniu IV Zjazdu Lekarzy i Przyrodników Polskich w Poznaniu i zorganizował wystawę w dziale ginekologii. Należał do założycieli organu Wydz. Lekarskiego „Nowiny Lekarskie” i w l. 1888—92 był członkiem jego pierwszego komitetu redakcyjnego. Zamieścił na tych łamach artykuły, m.in. Kilka słów o epidemii grypy (influenza) w Poznaniu i bliższej okolicy (T. 2: 1890 nr 3) oraz Słów kilka o kamieniach żółciowych (T. 3: 1891 nr 12). Z okazji 25-lecia Wydz. Lekarskiego ogłosił sprawozdania na ten temat w „Nowinach Lekarskich” (T. 2: 1890 nr 13) i „Roczniku TPNP” (T. 18: 1891 z. 1). Prowadził z żoną dom otwarty, w którym «gromadziło się wszystko co Poznań, a w części Wielkie Księstwo posiadało znaczniejszego w dziedzinie inteligencji i mienia» (B. Wicherkiewicz). Zmarł 7 XII 1892 w Poznaniu, został pochowany na cmentarzu parafialnym św. Marcina. W małżeństwie z Florentyną Kordulą z Mizerskich (ur. 1835), siostrzenicą Ryszarda Berwińskiego (zob.) oraz siostrą Anastazego Romana (zob.) i Ludwika Kajetana (zob.) Mizerskich, miał Ś. córki: Stefanię (1855—1880), żonę lekarza Antoniego Batkowskiego (ur. 1847), Zofię i Helenę, oraz syna Leona Jana (1857—1884), lekarza, zmarłego na tyfus podczas leczenia chorych.
Białobłocki, Absolwenci, s. 132; Kośmiński, Słown. lekarzów; Słown. lek. pol. XIX w., III; Żychliński, II 315—17, XVI 349—50; — Budzyń K., Echa powstania styczniowego 1863 roku w powiecie śremskim, cz. 1, „Śremski Notatnik Hist.” 2013 nr 11 s. 40; tenże, Towarzystwo Naukowej Pomocy w powiecie śremskim. Cz. 1: Lata 1841—1866, tamże, 2016 nr 17 s. 80; Chłapowski F., [Przedmowa do:] Spis prac oryginalnych zawartych w 25 Rocznikach Nowin Lekarskich 1888—1913, P. 1913 s. 20, 23; Jakubek E., Historia rodzinna Gerwazego Świderskiego, P. 2007 (fot. s. 16); Karwowski, Hist. W. Ks. Pozn., II, III; Krakowiecka L., Wydział Lekarski Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, „Arch. Hist. i Filoz. Med.” 1959 s. 23; Kusztelak G., Polacy na studiach lekarskich w Berlinie (1810—1918), tamże T. 35: 1972 z. 1—2; Molik W., Inteligencja polska w Poznańskiem w XIX i początkach XX wieku, P. 2009 s. 423—4; Nowicki W., Nowinom Lekarskim w czterdziestolecie ich istnienia, „Pol. Gaz. Lek.” R. 7: 1928 nr 47 s. 1; Oracki T., Wielkopolanie i Pomorzanie w Towarzystwie Tatrzańskim w latach 1874—1920, Gd. 2010 s. 137; Ostrowska T., Z dziejów czasopiśmiennictwa medycznego w Polsce, „Roczn. Hist. i Czasopiśm. Pol.” 1968 nr 2 s. 63—4; Pihan-Kijasowa A., Andrzejak M., Redaktorzy i główni redaktorzy wydawnictw PTPN. Noty biograficzne, w: Rys dziejów Wydawnictwa Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk z bibliografią publikacji Towarzystwa 1856—2008, Red. D. Gucia, A. Pihan-Kijasowa, P. 2011 s. 93—4; Początek B., Początek M., Publikacje medyczne w Rocznikach PTPN, P. 2007 s. 513; Smereka J., Polacy na studiach lekarskich we Wrocławiu w latach 1811—1918, Wr. 1976 cz. 2 s. 365—6; Smołka L., Korespondencja Edmunda Bojanowskiego z lat 1829—1871, Wr. 2001 II 178, 556; Veritate et Scientia, s. 239; Wojtkowski A., Historia Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu, P. 1928 s. 80; — Bojanowski E., Dziennik, Wr. 2009 II 41, III 333, 483, IV 74, 194, 246; — „Now. Lek.” R. 1: 1889 nr 1, R. 2: 1890 nr 13 s. 15—34; „Pol. Gaz. Lek.” 1928 nr 47; „Przegl. Lek.” 1872 nr 35 s. 332—5, nr 36 s. 340—5; — Nekrologi i wspomnienia pośmiertne: „Dzien. Pozn.” 1892 nr 282, 283, 285, „Now. Lek.” 1893 nr 1 (B. Wicherkiewicz), „Posener Tageblatt” 1892 nr 375; — Mater. w posiadaniu Ryszarda Zawadzkiego ze Śremu (geneal. Świderskich).
Krzysztof Budzyń