Nikliborc Władysław Michał (1899–1948), matematyk, profesor Politechniki Lwowskiej i Warszawskiej oraz Uniw. Warsz. Ur. 2 I w Wadowicach, był synem Szczepana, sędziego, i Michaliny Zaraffe, bratem Jana, prof. fizyki Uniw. Wrocł. Do gimnazjum uczęszczał w Bielsku, Rzeszowie i Wadowicach, matematykę studiował w l. 1918–22 na UJ, w l. 1922–32 pracował jako asystent, potem adiunkt matematyki na Politechnice we Lwowie, w l. 1928–37 jako docent matematyki Uniw. Lwow., w okresie 1932–7 jako docent mechaniki na Wydziale Inżynierii Lądowo-Wodnej Politechniki we Lwowie. W r. 1924 doktoryzował się na Uniw. Lwow. na podstawie pracy Nowy dowód zasadniczego twierdzenia Cauchyego o istnieniu całek równań różniczkowych zwyczajnych („Wiad. Mat.” 1924), w r. 1927 habilitował się z matematyki na tymże uniwersytecie na podstawie pracy Sur les fonctions hyperharmoniques („Comptes Rendus de l’Académie des Sciences de Paris” 1925, 1926), a w r. 1931 z mechaniki teoretycznej na politechnice we Lwowie na podstawie pracy Ueber die obere Grenze der Winkelgeschwindigkeit der Gleichgewichtsfiguren rotierender gravitirender Flüssigkeiten („Mathematische Zeitschr.” 1929). W l. 1928–9 przebywał jako stypendysta Funduszu Kultury Narodowej w Lipsku, Getyndze i Paryżu, w l. 1930–1 na stypendium Rockefellera u Leona Lichtensteina w Lipsku. W l. 1937–9 był profesorem nadzwycz. matematyki na Wydziale Chemicznym Politechniki w Warszawie. W czasie drugiej wojny światowej wykładał matematykę na Politechnice we Lwowie (w l. 1942–4 działającej jako Staatliche Technische Fachkurse). Po wyzwoleniu był w l. 1945–7 profesorem zwycz. matematyki na Politechnice w Warszawie, a od r. 1947 profesorem zwycz. Uniw. Warsz.

N. osiągnął ważne wyniki w analizie klasycznej, teorii równań różniczkowych, rachunku wariacyjnym, mechanice klasycznej. Początkowo interesował się głównie teorią równań różniczkowych, gdzie najważniejszym jego osiągnięciem stał się dowód – po raz pierwszy bezpośredni – na istnienie rozwiązania nieograniczenie całkowalnego układu równań o różniczkach zupełnych; metodę N-a zastosował w r. 1937 do zagadnień pokrewnych Belg R. Germay. Drugi ważny rezultat pierwszego okresu badań N-a polegał na tym, że w niezwykle trudnej teorii funkcji hyperharmonicznych dzięki wprowadzeniu spółrzędnych hypersferoidalnych zredukował w nich liczbę równań do trzech, co się nie udało przedtem tak wybitnym uczonym, jak H. Poincaré i P. Dirichlet. W l. 1929–35 pod wpływem Leona Lichtensteina zainteresował się teoriami kosmogonicznymi i teorią figur w hydrodynamice. W kilku pracach, wysoko ocenionych w nauce, znacznie rozszerzył zakres stosowalności pewnej nierówności Poincarégo do jednorodnej cieczy wirującej dookoła osi oraz zajmował się spłaszczeniem figury równowagi takiej cieczy. W l. 1936–48 skupił się na sławnym w mechanice niebieskiej zagadnieniu trzech ciał, nad którym pracowali już P. Laplace, J. Lagrange, C. Jacobi, H. Poincaré; wstępne wyniki N-a oraz metodyka rozwiązywania tego arcytrudnego problemu (Ueber das allgemeine Dreikörperproblem, „Studia Mathematica” 1938 cz. 1, 1939 cz. II) wywołały powszechne zainteresowanie. Niestety dalsze prace w tym kierunku, prowadzone w czasie drugiej wojny i po niej, pozostały w rękopisie. Związany z lwowską szkołą matematyczną, publikował szereg prac z Hugonem Steinhausem (m. in. Zbiór zadań z rachunku różniczkowego, Lw. 1930), Stefanem Kaczmarzem (Sur les suites de fonctions convergentes en moyenne, „Fundamenta Mathematica” 1928), Włodzimierzem Stożkiem (siedem podręczników dla szkół średnich oraz m. in. Ueber die Grenzwerte des logaritmischen Potentials der Doppelbelegung, „Fundamenta Mathematica” 1934). Był członkiem korespondentem PAU (od r. 1946), członkiem zwycz. Akademii Nauk Technicznych oraz członkiem korespondentem od r. 1938, zwyczajnym od r. 1945 Tow. Naukowego Warszawskiego. Zmarł nagle 1 III 1948 w Warszawie, pochowany został w Wadowicach. Jego małżeństwo z Zofią z Musiałów było bezdzietne.

W. Enc. Powsz. (PWN); Peretiatkowicz-Sobeski, Współcz. kultura pol.; Nieciowa, Członkowie AU oraz PAU; – Gołąb S., O dorobku matematyków polskich, „Życie Nauki” 1947 s. 79–91; Orlicz W., Władysław M. Nikliborc, „Spraw. Pozn. Tow. Przyj. Nauk” T. 15: 1948 nr 1 s. 213–14; Świebodziński W., W. Nikliborc et son oeuvre scientifique, „Colloquium Mathematicum” T. 4: 1956 s. 329–30; – „Colloquium Mathematicum” 1948 s. 322–30 (bibliogr. prac); „Przegl. Akad.” 1948 nr z 1 IV; „Roczn. PAU” 1945 s. XXXVIII, 1946/7 s. LVI; „Roczn. Tow. Nauk. Warsz.” 1938–45 s. 121–2, 1948 s. 19, 159–63 (bibliogr. prac); „Spraw. PAU” T. 49: 1948 nr 3 s. 112 (nekrolog); „Życie Warsz.” 1948 nr 63, 64; – Arch. PAN: Zespół «Minerwa».

Stanisław M. Brzozowski