Mierzwiński Władysław (1848–1909), śpiewak operowy. Ur. 21 X w Warszawie, był synem Józefa, właściciela przedsiębiorstwa budowlanego, i Eleonory ze Szpakowskich. Po ukończeniu gimnazjum w Warszawie uczył się w Instytucie Muzycznym u prof. F. Ciaffeiego i G. Różnieckiego (śpiew). Jako uczeń brał udział w powstaniu styczniowym. Schwytany z ważnymi dokumentami, które przekazywał jako łącznik, został osadzony na 18 miesięcy w X pawilonie cytadeli warszawskiej. Skazany na osiedlenie na Syberii, na skutek długich i kosztownych zabiegów rodziców uzyskał zamianę kary na natychmiastowy bezpowrotny wyjazd za granicę. W r. 1865 M. wyjechał do Paryża, następnie do Neapolu, gdzie kształcił się u Guercia i u Scafatiego. Początkowo kształcony był na śpiewaka barytonowego. W Mediolanie F. Lamperti bezskutecznie starał się głos M-ego o olbrzymiej skali i sile nakłonić do bel canto. Następnie śpiewał pod kierunkiem Cotogniego, który również nie docenił jego głosu, uważając go za słabego barytona. M. kształcił się zatem głównie samodzielnie, ćwicząc miesiącami gamy i pasaże; po kilku latach wytężonej pracy doszedł do opanowania całej skali swego głosu i przeszedł na partie tenorowe. W r. 1873 debiutował w operze paryskiej w roli Raula w „Hugonotach” G. Meyerbeera. Debiut wypadł niezbyt pomyślnie, ale dyrektor opery Halanzier zorientował się, że M-emu brakowało głównie rutyny scenicznej oraz prawidłowej wymowy francuskiej, wysłał go więc na kilkuletni objazd prowincji (Bordeaux, Marsylia, Lyon), gdzie występował z wielkim powodzeniem, angażowany na stanowisko pierwszego tenora.

W r. 1879 M. ponownie wystąpił w Paryżu i tu rozpoczęła się jego wielka kariera. Partie Raula w „Hugonotach” oraz Arnolda w „Wilhelmie Tellu” G. Rossiniego zwróciły na M-ego uwagę całego świata artystycznego. Głos jego odznaczał się wielką siłą, lekkością i czystością brzmienia. M. nazywany był nawet «królem tenorów». W l. n. występował na wszystkich większych scenach operowych świata, m. in. w r. 1881 w londyńskiej operze «Covent Garden»; w t. r. w Warszawie dał 10 występów, w tym 3 koncerty na cele dobroczynne. Występy M-ego stały się wydarzeniem w ówczesnej Warszawie, bilety rozchwytywano, w pismach codziennych i periodykach ukazały się entuzjastyczne recenzje; w r. 1881 M. śpiewał w Madrycie, w t. r. odbył tournée po Stanach Zjednoczonych, a następnie w r. 1883 był znów w Londynie, gdzie m. in. występował w ówczesnej największej sali świata, w piętnastotysięcznym «Albert Hall» na specjalnym koncercie w arii z „Wilhelma Tella”. Następnie występował w Ischl, Wiedniu, Petersburgu, Krakowie (1883), w Monte Carlo, Wiedniu, Pradze, Londynie, Włoszech, Wilnie, Moskwie i w Warszawie (1884). Z okresu tournée po Niemczech (Berlin, Lipsk, Drezno) datuje się wielka przyjaźń między M-m a słynną śpiewaczką włoską Pauliną Lucca, z którą M. często występował i której ofiarował romans własnej kompozycji Tu che m’ami. W Berlinie i Wiedniu M. otrzymał tytuł nadwornego śpiewaka (Kammersänger). W r. 1885 wystąpił w Warszawie na koncercie jubileuszowym Adama Münchheimera. Z Warszawy udał się do Paryża, następnie do Ischl, Lwowa, w objazd po Rosji i po Niemczech. W r. 1886 występował w Austrii, Pradze, Szwecji, Norwegii, Danii, Holandii, Niemczech, Rosji i Turcji. Otrzymał odznaczenia od króla szwedzkiego i sułtana tureckiego, kedywa Egiptu i prezydenta Francji. Honoraria M-ego wynosiły wówczas około 350 000 franków za dziesięciomiesięczny sezon. W r. 1887 w Warszawie koncertował na rzecz budowy pomnika aktora J. Królikowskiego. W l. 1889 i 1890 M. występował m. in. w Warszawie, Łodzi, Krakowie, Lwowie. Dn. 8 II 1891 odbył się w Warszawie koncert M-ego na rzecz budowy pomnika S. Moniuszki.

W tym okresie coraz częściej zawodził M-ego głos, którym zawsze szafował bardzo hojnie, bisując na każdym koncercie. Sława jego zaczęła upadać, szerzyły się plotki, jakoby stracił głos. W r. 1893 poddał się operacji gardła i leczył się potem szereg lat. Występował już tylko prywatnie, np. w r. 1893 w salonie hr. Odrowąża w Brukseli, a próby powrotu na scenę podejmowane w r. 1896 w Wilnie, Warszawie i Kijowie zakończyły się fiaskiem. Przez pewien czas był w Paryżu portierem hotelowym. Zapomniany i opuszczony zmarł 14 VII 1909 w Paryżu, pochowany w grobie dla ubogich na tamtejszym cmentarzu. Ożeniony z Jadwigą Marią Bergmann (1836–1944), córką Gustawa Adolfa Bergmanna, kapitana korpusu żandarmów w Warszawie, i Marii de Toll, początkowo śpiewaczką i tancerką, następnie tłumaczką Min. Spraw Zagran., miał córkę Elżbietę (zm. ok. r. 1911).

Portret olejny nieznanego malarza w Muz. Teatralnym w W.; – Enc. Ultima Thule; Ilustr. Enc. Trzaski; W. Enc. Ilustr.; Grove’s Dictionary of Music and Musicians, London 1954; Słownik Muzyków Pol., (bibliogr.); Słownik Teatru Pol., (bibliogr.); – „Berliner Börsen Courrier” 1885 nr ze stycznia; „Dresdener Nachrichten” 1885 nr z 30 I; „Journal de St. Petersbourg” 1883 nr z 25 X; „Kur. Codz.” 1873 nr z 29 IX, 1874 nr z 3 VII, 1875 nr z 8 I, 13 II, 16 IX, 5 XI, 1876 nr 241, 1879 nr 285, 1883 nr 152, 163, 205, 213, 216, 245, 1884 nr 104, 131, 204, 296, 306–7, 310–11, 320, 354, 1885 nr 2, 160, 162–73, 175, 177, 179, 183, 192, 195–6, 266, 277–8, 280, 283–4, 286, 293, 350, 353, 1886 nr 121, 266, 274, 307, 1887 nr 26, 107, 120, 249, 252–6, 259, 261–4, 266, 1888 nr 137, 228, 246, 250, 254, 329, 1889 nr 53, 87, 89, 93–4, 1890 nr 35, 40, 97–8, 1891 nr 39–40, 307, 320, 344–5, 351, 354, 1893 nr 29, 315, 1896 nr 24, 33, 45, 84, 1898 nr 288–9, 359; „Kur. Warsz.” 1873 nr 129, 1910 nr 122, 133, 1912 nr 158, 1935 nr 189; „Liberté” (Paris) 1879 nr z 20 XII; „Neue Freie Presse” (Wien) 1883 nr z 1 IV; „Post” (Berlin) 1884 nr z 20 XII; „Ruch Muzycz.” 1946 nr 15–16; „Tyg. Ilustr.” 1909 nr 30; „Tyg. Mód i Powieści” 1886 nr 5; „Tyg. Powsz.” 1881 nr 36.

Ewa Morycińska

Powyższy tekst różni się w pewnych szczegółach od biogramu opublikowanego pierwotnie w Polskim Słowniku Biograficznym. Jest to wersja zaktualizowana, uwzględniająca publikowane w kolejnych tomach PSB poprawki i uzupełnienia.