INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Władysław Myszkowski h. Jastrzębiec  

 
 
Biogram został opublikowany w 1977 r. w XXII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Myszkowski (Gonzaga-Myszkowski) margrabia na Mirowie Władysław h. Jastrzębiec udostojniony (zm. 1658), wojewoda krakowski, IV ordynat pińczowski. Był najmłodszym synem Zygmunta, marszałka w. kor. (zob.), i Elżbiety z Ziemblic Boguszówny. Podobno pierwotnie przeznaczony do stanu duchownego, jako młodzieniec miał mieć w r. 1619 godność kanonika krakowskiego będąc dopiero klerykiem. Jednakże wskutek wczesnej śmierci najstarszego brata Jana (w r. 1621) nie przyjął święceń i zrzucił suknię duchowną. W r. 1622 studiował w Bolonii; ponownie odwiedził Włochy w r. 1642, wpisując się 3 V do albumu uniwerstytetu padewskiego z tytułem starosty grodeckiego (gubernator Grodensis). Za młodu służył w wojsku i w r. 1630 był rotmistrzem wojsk kor. W r. 1632 podpisał elekcję Władysława IV z woj. krak. W r. 1635 stał na czele chorągwi husarskiej, złożonej ze 130 ludzi, z którą udał się do Prus, by wziąć udział w kampanii szwedzkiej. Chorągiew M-ego pozostała w kompucie nawet po rozpuszczeniu wojsk i jest wymieniana w spisach z r. 1640 i 1643. W latach pokoju posłował z woj. krak. na sejmy, m. in. na sejm zwycz. 1637 r. W r. 1646 w ogólnym kompucie wojsk kor., przygotowywanym przez króla na wojnę turecką, M. był przewidziany z husarską chorągwią w 200 koni. W r. 1648 sejmik proszowski powierzył mu 25 VI rotmistrzostwo chorągwi 100 husarzy z płacą 4 000 zł spośród 1 200 koni, wystawionych przez województwo pod wodzą Jerzego Lubomirskiego. Podczas elekcji 1648 r. popierał kandydaturę Jana Kazimierza; podpisał akt jego obioru.

W listopadzie 1648 po klęsce piławieckiej woj. Jeremi Wiśniowiecki, którego M. darzył szczególną przyjaźnią i gościł w swych dobrach, powierzył mu obronę Zamościa, obleganego przez Chmielnickiego; hetman kozacki podobno życzliwie odnosił się do M-ego jako do jednego z nielicznych polskich magnatów, pisywał też do niego z usprawiedliwieniami swych czynów i propozycjami pokoju. Sejm elekcyjny t. r. naznaczył M-ego na jednego z komisarzy do przyjęcia przysięgi od mianowanych regimentarzy, Andrzeja Firleja i Jeremiego Wiśniowieckiego. Widocznie dobrze się sprawił w kampanii 1648 r., skoro sejmik proszowski w grudniu t. r. przypominał jego wojenne zasługi i zwracał się do sejmu z prośbą o wyrażenie zgody na oddanie w dzierżawę dóbr ordynacji na 6 lat dla pokrycia długów zaciągniętych przez M-ego na wojnę; sejm koronacyjny (styczeń–luty 1649) taką konstytucję uchwalił. M. wziął udział w tym sejmie, wyróżniając się wśród magnatów bogactwem swego stroju, co spotkało się z naganą współczesnych («jako paw upierzony jechał»). W marcu 1649 wszedł M. do senatu jako wojewoda bracławski, po Adamie Kisielu. W czerwcu t. r. był na konwokacji w Warszawie, a w listopadzie na sejmie zwycz. wygłosił «uczone» votum. Dn. 14 XI t. r. został wojewodą sandomierskim po zmarłym w końcu października 1649 Andrzeju Firleju. Odtąd pilnie uczestniczył w sejmach i radach senatu, ale nie zapomniał też o innych obowiązkach. W r. 1649 wystawił własną chorągiew husarską ze 100 koni, zamienioną z kozackiej.

W r. 1651 odegrał M. poważniejszą rolę. Już w marcu t. r. sejmik opatowski woj. sandomierskiego wzywał swego wojewodę do ogłoszenia generalnego popisu pospolitego ruszenia. Z wiosną t. r. przyjmował w swoim Pińczowie posła tureckiego, który chciał odwiedzić żonę M-ego (od r. 1644), Wołoszkę, Annę Mohylankę, córkę hospodara mołdawskiego Jeremiasza (zob.), oraz przekazać z polecenia wezyra ostrzeżenie o zagrażającym Rzpltej ze strony Chmielnickiego niebezpieczeństwie. Na kampanię berestecką przywiódł M. osobiście dwie własne nadworne chorągwie, husarską i kozacką, walczące w bitwie w pułku króla i kaszt. krakowskiego Mikołaja Potockiego, na prawym skrzydle bitewnego szyku, sam zaś stanął na czele pospolitego ruszenia z woj. sandomierskiego na lewym skrzydle, wspierając dywizję woj. Jeremiego Wiśniowieckiego. Bezpośrednio z obozu 1 VII skreślił M. krótką relację o samej bitwie (28–30 VI, 1 VII), nie zapominając pochwalić i siebie oraz swych żołnierzy. Zyskał uznanie i podziękowanie sejmików proszowskiego i opatowskiego (obu z 15 XII 1651), a ten drugi nawet proponował podwyższenie dochodów wojewody z pińczowskiego «mostowego».

W konflikcie podkanclerzego Hieronima Radziejowskiego z królem M. od początku stał po stronie Jana Kazimierza. Na nadzwycz. sejmie w sierpniu 1652 gorąco przemawiał za systemem obrony przy pomocy żołnierza łanowego; został wtedy deputatem z senatu do Trybunału Skarbowego w Radomiu, a na następnym sejmie (marzec 1653) do podobnego Trybunału we Lwowie. Na sejmie brzeskim (marzec–kwiecień 1653) domagał się w swym votum hojniejszej zapłaty dla swego wojska. W r. 1652 uwikłał się w proces z Remigianem Piaseckim, regentem mniejszej kancelarii kor., o dobra Szaniec w pow. wiślickim i o dobra należące do mszańskiej dzierżawy, rzekomo zabrane mu przez wojewodę siłą; sprawa oparła się aż o sejm nadzwycz. (czerwiec-lipiec 1654). Wprawdzie Piasecki uzyskał wyrok na M-ego i jego żonę, ale nie mógł go wyegzekwować, bo konstytucja z tegoż sejmu skasowała go. Na tymże sejmie 1 VII M. publicznie domagał się wydania należnej szlachcie soli suchedniowej. W r. 1654 (24 III) wstawiał się M. do papieża Innocentego X za Akad. Krak. w obronie jej przywilejów, wychwalając jej zasługi dla Kościoła w zwalczaniu herezji.

Na wojnę szwedzką wystawił M. husarską chorągiew (170 koni), która nawet po śmierci wojewody nadal walczyła w barwach koniuszego kor. Aleksandra Lubomirskiego aż do końca wojny, oraz drugą pancerną (kozacką), z 200 koni złożoną, następnie dowodzoną przez kuzyna M-a Franciszka Myszkowskiego, starostę korytnickiego. Sam zaś M. pociągnął w r. 1655 za królem na emigrację, na Śląsk, i po powrocie króla do kraju w lutym 1656 został wojewodą krakowskim po śmierci Władysława Dominika Ostrogskiego-Zasławskiego. Chorągwie M-ego walczyły 3 X 1655 pod Wojniczem w grupie chorążego kor. Aleksandra Koniecpolskiego i 26 X miały skapitulować wobec Szwedów wraz z innymi. Jakub Łoś, towarzysz chorągwi pancernej M-ego, twierdził, że obie chorągwie M-ego – wraz z czterema innymi – nie poddały się wówczas Szwedom, dlatego odmówiono im leż zimowych. W każdym razie wzięły udział w kampanii Stefana Czarnieckiego i Jerzego Lubomirskiego w r. 1656, a w r. 1657 ścigały ustępujące z Polski wojska Jerzego II Rakoczego i gromiły go w lipcu t. r. pod Magierowem. W lutym 1657 zjawił się M. na konwokacji w Częstochowie, 16 III podpisał wraz z innymi senatorami pełnomocnictwo dla Tobiasza Morsztyna, wysyłanego w poselstwie do Danii, przebywał w Częstochowie jeszcze w październiku t. r.

M. należał do najbogatszych magnatów. Posiadał starostwa: grodeckie, drahimskie, mościskie i medyckie; dawały one duże dochody, bo tylko starostwo mościskie przyniosło w wojennym roku 1657 8 000 zł. Po zmarłym bezpotomnie w r. 1647 bracie Ferdynandzie, III ordynacie pińczowskim, objął M. ordynację oraz inne dobra. W kościele parafialnym w Książu Wielkim ufundował kaplicę w stylu wczesnobarokowym p. wezw. św. Anny. M. zmarł w r. 1658, przed 7 VI (data kazania pogrzebowego S. Stawickiego w kościele farnym w Pińczowie), wg Łosia: «w poście», «wielki Rzpltej miłośnik, który 20 lat i więcej żadnego obozu nie opuścił». Został pochowany w podziemiach kaplicy Myszkowskich w kościele Dominikanów w Krakowie.

Z małżeństwa z Anną Mohylanką (1. v. Maksymilianową Przerembską, 2. v. Janową Czarnkowską) nie pozostawił M. potomstwa. Wdowa (zm. 1667) wyszła za mąż po raz czwarty za Stanisława «Rewerę» Potockiego. V ordynatem pińczowskim został kuzyn M-ego Franciszek, starosta korytnicki (zob.).

 

Estreicher, XXIX 260–1; Dworzaczek; Niesiecki, I 129, 141, 221, VI 505–6; Uruski, XI 371–4; Żychliński, IX 91; Łętowski, Katalog bpów krak., III 357; – Bartoszewicz J., Bitwa pod Beresteczkiem 28–30 VI 1651 roku, w: tenże, Dzieła, Kr. 1881 X 257–72; Czapliński W., Dwa sejmy w roku 1652, Wr. 1955; tenże, Emigracja polska na Śląsku w l. 1655–56, „Sobótka” R. 10: 1955 nr 4 s. 580, 585; Kersten A., Stefan Czarniecki, W. 1963; Kubala L., Jerzy Ossoliński, W. 1924; Łoziński W., Prawem i lewem, Kr. 1957 I, II; Tazbir J., Stanisław Lubieniecki, W. 1961; Tomkiewicz W., Jeremi Wiśniowiecki (1612–1651), W. 1933; Wimmer, Materiały do zagadnienia organizacji armii, Studia i Mater. do Hist. Wojsk., W. 1958–60 IV 500, 502, VI 488, 492; tenże, Wojsko polskie w drugiej połowie XVII w., W. 1965; Wojna polsko–szwedzka 1655–1660, W. 1973; – Akta sejmikowe woj. krak., II; Arch. nacji. pol. w uniw. padewskim, I, II; Elementa ad Fontium Editiones, XXXIII; Kochowski W., Lata potopu, W. 1966; [Łoś J.], Pamiętniki Łosia towarzysza chorągwi pancernej Władysława margrabi Myszkowskiego, wojewody krakowskiego, obejmujące wydarzenia od r. 1646 do 1667, Kr. 1858 XIII, XIV 10, 12, 14, 18, 33; Michałowski J., Księga pamiętnicza, Kr. 1864; Oświęcim, Diariusz 1643–1651; Radziwiłł, Memoriale, IV, V; Rudawski, Historiarum Poloniae, I 95, 133, II 357; Studenci Polacy na uniwersytecie bolońskim w XVI i XVII w., Oprac. M. Bersohn, Kr. 1894 II 41; Temberski, Roczniki; Vet. Mon. Pol., III 487; Vol. leg., IV 263, 286, 363, 399, 414, 552; – AGAD: Metryka Kor. t. 191 k., 229; B. PAN w Kr.: rkp. 5637 (Codex Myszkovianae ordinationis diplomaticus, Recensuit G. Labuda, mszp.) nr 101, Teka Pawińskiego nr 21 (154).

Adam Przyboś

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

   
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Michał Piotr Boym

ok. 1614 - 1659-08-22
jezuita
 

Andrzej Bobola h. Leliwa

ok. 1591 - 1657-05-16
święty
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.