Mrajski Władysław Paweł (1893–1963), inżynier technolog, konstruktor samochodów. Ur. 13 I w Charkowie, był synem lekarza-generała Michała i Konstancji Kozłowskiej. Ukończył szkołę główną w Nowgorodzie (1910), a następnie w Petersburgu Wydział Mechaniczny Instytutu Technologicznego (1917) i szkołę oficerską morskiej awiacji; latał wówczas na hydroplanach M5. Po przyjeździe do Warszawy w r. 1919 rozpoczął pracę zawodową jako kierownik warsztatu w Centralnych Składach Samochodowych Min. Spraw Wojskowych przy ul. Stalowej. Od r. 1921 pracował w Centralnych Warsztatach Samochodowych (CWS), przemianowanych później na Państwowe Zakłady Inżynierii (PZI) przy ul. Terespolskiej, gdzie był najpierw kierownikiem kalkulacji, a następnie kierownikiem robót przy wykonaniu pierwszego polskiego samochodu CWS i przeprowadził na nim wszystkie próby, poprawki i jazdy na rajdach wojskowych i międzynarodowych. Współpracując z wybitnym konstruktorem samochodów inż. Tadeuszem Tańskim, specjalizował się w zagadnieniach konstrukcji samochodów i rozwinął działalność w kierunku zapoczątkowania polskiej wytwórczości w tym zakresie. W r. 1927 zaprojektował konstrukcję małego taniego samochodu osobowego, którego prototyp, oznaczony kryptonimem jego imienia i nazwiska WM, wykonał w l. 1928–9 w fabryce metalurgicznej «Babbit» przy ul. Kazimierzowskiej. Na samochodzie tym odbył kilka rajdów i demonstrował go na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu (1929). Na skutek trudności finansowych wobec wzmagającego się kryzysu gospodarczego nie doszło do realizacji zamierzonej przez M-ego produkcji seryjnej, a użytkowany przez niego samochód WM przepadł w czasie drugiej wojny światowej. Pracując nadal w PZI, był M. kierownikiem montażu samochodów «Polski Fiat», wyjeżdżał do firmy Fiat w Turynie dla zapoznania się z produkcją i montażem samochodów, współuczestniczył przy wykonaniu 8-cylindrowego samochodu polskiego CWS 2, pracował w dziale motocyklowym i mechanicznym, a od r. 1936 w oddziale doświadczalnym jako kierownik obróbki i rozdzielni. Zajmował się stale usprawnieniami i opracowywaniem nowych rozwiązań w swojej specjalności, uzyskując m. in. w r. 1934 patent polski nr 19610 na wynalazek pt. «Sprężyna do poduszek stosowanych jako siedzenie w samochodach, wagonach kolejowych i podobnych pojazdach». Brał udział w wielu imprezach Automobilklubu Polskiego i otrzymał wiele odznaczeń i wyróżnień za dobre wyniki w różnych wyścigach i rajdach samochodowych.

Po wybuchu wojny 1939 r., w związku z ewakuacją zakładów PZI na wschód, przedostał się M. na Wileńszczyznę, gdzie pracował jako robotnik rolny w kolonii Dęby i Spółdzielni Rolniczej «Michnowszczyzna» w pow. Głębokie. Po wyzwoleniu gospodarował z synem Zbigniewem w gospodarstwie rolnym «Zofiówka» koło Poddębic (woj. łódzkie). Od maja 1948 aż do przejścia na emeryturę w lutym 1958 pracował w Centrali Handlowej Przemysłu Motoryzacyjnego «Motozbyt» (później «Polmozbyt») w Warszawie, na stanowiskach kierowniczych w dziale obsługi, orzecznictwa i nadzoru technicznego oraz jako instruktor techniczny w wydziale dokumentacji, odbioru technicznego i reklamacji. Opracował tam liczne normy, katalogi, cenniki i warunki odbioru samochodów. W r. 1958 napisał ilustrowaną relację o zbudowanym przez siebie samochodzie pt. Samochód osobowy WM (oryginał maszynopisu zachowany u jego syna Michała). Zginął w wypadku motocyklowym w Lubawie, pow. Nowe Miasto, 6 IX 1963, a pochowany został w Warszawie w grobie rodzinnym na cmentarzu Bródzieńskim.

Z małżeństwa z Elbertyną z Pleśniewiczów pozostawił synów: Zbigniewa, rybaka, Tadeusza, kapitana żeglugi wielkiej, i Michała, mechanika.

W. Enc. Powsz. (PWN), (Samochód); Spis oficerów służących czynnie w dn. 1. 6. 1921 r., W. 1921 s. 383; – Bocheński A., Wędrówki po dziejach przemysłu polskiego, W. 1971 III 166; Groniowski K., Technika motoryzacyjna w Polsce w okresie międzywojennym, Wr. 1965; Różycki S., Drogi rozwoju przemysłu samochodowego w Polsce, W. 1929; Rychter W., Dzieje samochodu, W. 1962 s. 277; – Wykaz patentów udzielonych przez Urząd Patentowy RP, W. 1932, 1934; – „Auto” 1929 nr 7 s. 14–16 (fot.); „Autolot” 1930 nr 28 s. 3 (fot.); „Kur. Poranny” 1934 nr 146 s. 8; „Kur. Pozn.” 1929 nr 345 s. 5–6; „Kur. Warsz.” 1927 nr 160 s. 7, 1929 nr 4 s. 7, nr 18 s. 7; „Motor” 1960 nr 16 s. 8–9 (fot.), 1963 nr 40 s. 4 (wspomnienie pośmiertne), 1970 nr 25 s. 6 (fot.), 1973 nr 36 s. 6 (fot.); „Przegl. Samochodowy i Motocyklowy” 1927 nr 18 s. 1, nr 20 s. 26, 28 (fot.); „Samochód” 1929 nr 42 s. 1 (fot.), nr 43 s. 3–4 (fot.); – Arch. Centrali Techniczno-Handlowej Motoryzacjii «Polmozbyt» w W.: Akta osobowe nr 1197; – Informacje i materiały syna Michała Mrajskiego.

Jerzy Kubiatowski