INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Władysław Poniński h. Łodzia     

Władysław Poniński h. Łodzia  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 1982-1983 w XXVII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.

  

 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Poniński Władysław (1823–1901), uczestnik kampanii węgierskiej 1849 r., generał w służbie włoskiej. Ur. 16 II w Zrencinie (Zręcinie w pow. jasielskim), był synem Augusta, ziemianina, i Marii z Ponińskich. Uczył się zrazu prywatnie we Lwowie, później w gimnazjum we Wrocławiu. W l. 1838–43 ukończył Wojskową Akademię Inżynierów w Wiedniu i został podporucznikiem (od r. 1847 porucznikiem) w 1. p. dragonów. Kwaterował przeważnie na Węgrzech. Po wybuchu rewolucji 1848 r. wziął dymisję z wojska i przybył do Galicji, nie angażując się jednak w ruchu narodowym. W październiku t. r. przedostał się do Pesztu i zgłosił do Józefa Wysockiego, który formował Legion polski w służbie węgierskiej. Jako adiutant batalionu P. uczestniczył w oblężeniu Aradu (3 XII 1848). W grudniu zlecono mu utworzenie polskiego szwadronu ułanów, z którym odznaczył się (5 III 1849) w świetnej szarży na austriacką baterię pod Szolnokiem. W kwietniu uczestniczył w operacjach gen. A. Görgeya pod Komornem. W maju, już w randze majora, przeszedł do Miskolcza, gdzie w ramach Legionu dowodził dywizjonem w 1. p. ułanów. W bitwie pod Temesvarem 9 VIII dowodził całą jazdą polską. Po przejściu rozbitków na terytorium tureckie został zwolniony z wojska w randze podpułkownika. Dzięki zabiegom krewnych z Poznańskiego uzyskał paszport pruski i stosunkowo łatwo przedostał się do Paryża. Obracał się tu w kręgach Hotelu Lambert, w r. 1851 odwiedził Poznańskie. W lutym 1856 zgłosił się do gen. Władysława Zamoyskiego i mimo jego ostrzeżeń, że wojna krymska ma się już ku końcowi, zaciągnął się do polskiej dywizji formowanej na Bałkanach. W marcu odpłynął na wschód i objął w Warnie dowództwo 5. p. ułanów, a w czerwcu, po wycofaniu się z wojska Mikołaja Kamieńskiego, dowództwo brygady kawalerii. W końcu lipca dywizja została rozwiązana nie wyszedłszy ze stadium organizacji; P. zrazu zastanawiał się nad przystąpieniem do kozaków Michała Czajkowskiego (Sadyka-paszy) – w końcu jednak wrócił do Paryża, odbywszy jeszcze wycieczkę do Egiptu. W r. 1857 proponował bez skutku rządowi angielskiemu utworzenie w Indiach legii cudzoziemskiej na wzór francuski.

Po wybuchu wojny z Austrią w r. 1859 P. zgłosił swoje usługi w Alessandrii ministrowi A. La Marmora. Powierzono mu jako pułkownikowi organizację 2 szwadronów jazdy toskańskiej, z którymi jednak nie zdążył na plac boju wobec zawarcia rozejmu w Villafranca. Otrzymał za to naturalizację sardyńską (1860), nominację na adiutanta honorowego Wiktora Emanuela II, a w 1861 r. dowództwo 3. p. dragonów w Mediolanie. W rok potem awansował na generała, jako dowódca brygady rozlokowanej w Ferrarze. W r. 1863 zajęty żeniaczką pozostał obojętnym wobec powstania w Polsce; odmówił też objęcia dowództwa któregoś oddziału, co mu proponowano w Hotelu Lambert. Po odbytej kampanii 1866 r. dowodził kolejno okręgami wojskowymi w Bari (1871) i Padwie (1872). W r. 1871 został gen.-porucznikiem, dekorowany licznymi orderami włoskimi i innymi. W końcu 1873 r. wybrał się do Petersburga chcąc uzyskać dla żony zwolnienie od kontrybucji obciążającej ziemiaństwo polskie «zachodnich guberni». Asystował wówczas w świcie Aleksandra II przy odsłonięciu pomnika Katarzyny II. Wystąpił z czynnej służby włoskiej w r. 1881 i osiadł (1889) w dobrach żony, w Sapożynie na Wołyniu. Na schyłku życia skreślił barwne Wspomnienia z lat ubiegłych (Kr. 1902), w których główne miejsce zajęły przygody jeździeckie. Zmarł 11 VIII 1901 w Sapożynie, pochowany został na cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

Żonaty (od r. 1863) z Olgą Ewą Światopełk-Czetwertyńską (1835–1908) 1. v. żoną Augusta Czetwertyńskiego, P. miał synów: Stefana (1865–1939) i Mieczysława (1869–1942), który zginął w obozie koncentracyjnym w Dachau.

 

Liczne podobizny we Wspomnieniach; – Enc. Wojsk.; Borkowski, Almanach; Żychliński, V 222; Cyrankiewicz, Przewodnik po cmentarzach Krakowa; – Gutti F., Geschichte der K. K. Ingenieur und K. K. Genie Akademie 1717–1869, Wien 1901 I 802; Kozłowski E., Legion polski na Węgrzech 1848–1849,W. 1983; Koźmian S., Rok 1863, W. 1903 I 40; Rusjan L., Polacy i sprawa polska na Węgrzech w r. 1848–1849, W. 1934; Zakrzewski B., Fredro i Fredrusie, Wr. 1974; – [Bałaszewicz J. A.], Potocki A., Raporty szpiega, W. 1973 I; Breański F., Autobiografia, Kr. 1914; Miłkowski Z., Od kolebki przez życie, Kr. 1936 I; Potrykowski J. A., Tułactwo polskie we Francji, Kr. 1974 II; Wysocki J., Pamiętnik, W. 1899 s. 17–18, 40–2, 62, 118, 148; [Zamoyski W. J.] Jenerał Zamoyski, P. 1930 VI; – „Czas” 1901 nr 201, 258; „Kraj” 1901 nr 33; „Kur. Warsz.” 1901 nr 227; – B. Kórn.: rkp. 2551–2552; B. Narod.: rkp. 8431; B. Ossol. rkp. 12269; B. Pol. w Paryżu: rkp. 1044; – Materiały udostępnione przez rodzinę.

Stefan Kieniewicz

 
 

Powiązane zdjęcia

   

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.