Siarkowski Władysław, krypt.: Ks. W. S., Ks. Wł. S., Siar., Siark., Tomił, Wł. Siar… (1840–1902), historyk-regionalista i etnograf. Ur. 28 II we wsi Imielno koło Jędrzejowa, był najstarszym z czworga dzieci Józefa, dzierżawcy dóbr, i Antoniny z Zarzeckich.
S. ukończył szkołę wydziałową św. Barbary (1850–4), a następnie (1854–9) pięć klas w Gimnazjum św. Anny w Krakowie. Po odbyciu służby w wojsku austriackim (1859–60), wstąpił do seminarium duchownego w Kielcach, które ukończył w czerwcu 1864. Dn. 3 VII t. r. został wyświęcony przez administratora apostolskiego diec. kielecko-krakowskiej Macieja Majerczaka i (15 VII) wysłany jako wikary do Proszowic. Od 19 IX 1866 był wikarym w kolegiacie Najśw. Marii Panny w Kielcach oraz równocześnie notariuszem w konsystorzu, z którego na żądanie władz rosyjskich został usunięty w l. 1867–72. Dn. 13 III 1873 nowy administrator apostolski Tomasz Teofil Kuliński powołał go na sekretarza konsystorza, następnie zaś (30 VI 1874) mianował regensem konsystorza i notariuszem sądu biskupiego w Kielcach. W dn. 9 I 1877 otrzymał S. probostwo w Kijach koło Pińczowa, którego doglądał, dojeżdżając z Kielc. Dn. 21 XII 1878 bp Józef Juszyński mianował go kanonikiem honorowym biskupstwa sandomierskiego. Jako proboszcz w Kijach uporządkował i odrestaurował zaniedbany kościół, a także wyposażył go w odnowione własnym kosztem, zabytkowe paramenty kościelne. S. który interesował się od wczesnej młodości zapewne na skutek pobytu w Krakowie zabytkami historycznymi, zatroszczył się o stare ornaty, kapy i naczynia liturgiczne, a także dzwony, które kazał odnowić.
Od początku swej pracy duszpasterskiej S. poświęcał wiele uwagi sztuce i architekturze kościelnej okolic rodzinnych, a także «starożytnościom» (zabytkom archeologicznym oraz dawnej kultury materialnej) i przejawom kultury ludowej. Zajmował się też historią literatury i obyczaju i w związku z tym penetrował też biblioteki i archiwa (kościelne, klasztorne i miejskie, np. w Kielcach). Ogłosił z tego zakresu: Nieznany dokument dotyczący Jana Chryzostoma z Gosławic Paska, Groby kościoła N. Marii Panny i bulla erekcyjna diecezji i katedry kieleckiej (W. 1872), Pomnik grobowy Rafała Gronowskiego w kościele podominikańskim w Sandomierzu („Pam. Kielecki” 1874), Ułamek tragedii żebraczej z 1552 r. („Bibl. Warsz.” 1875 t. 3), Ks. Antoni Brygierski, nieznany artysta malarz kielecki (Kielce 1878), Dzwony w guberni kieleckiej. Rzecz archeologiczna (W. 1878), Wiadomości o zabytkach przedhistorycznych […] z okolic Pińczowa (w: „Zbiór wiadomości do antropologii krajowej” 1886–8 X–XII), Wyciąg dosłowny procedury karnej z księgi akt wójtowskich b. miasteczka Krzyżanowice od roku 1528–1772 oraz innych akt dawnych („Wisła” 1890), Przyczynek do materiałów o stroju chłopskim z XVI w. (tamże 1893), Z inwentarzy kościelnych (rąbek, rańtuch, bawełnica, jedwabnica) („Przegląd Katolicki” 1893 nr 27–8). S. współpracował z „Encyklopedią Kościelną” wydawaną pod redakcją ks. Michała Nowodworskiego (W. 1877–1900 X–XXIV). W l. 1881–2 odbył S. podróż naukową do Austrii i Włoch (Pamiątki polskie w Wiedniu w skarbcu cesarskim, „Przegl. Bibliogr.-Archeol.” 1881 t. 2, rękopiśmienna relacja Szkice z podróży do Austrii i Włoch w 1882 r. przez […] odbytej (B. PAN w Kr.: rkp. 2068).
W r. 1871 wydał S. broszurę Wesele włościan z okolic Sobkowa i Chmielnika (Kielce). Inne wyniki badań krajoznawczych i etnograficznych ogłaszał w postaci materiałów i przyczynków w „Tygodniku Ilustrowanym” (1867–81), „Gazecie Kieleckiej” (1870–7), której był współzałożycielem, w „Ognisku Domowym” (1874–6), „Bibliotece Warszawskiej” (1875–7), „Kłosach” (1879), „Kronice Rodzinnej”, „Zorzy”, „Wiśle” (1888–1903), „Przeglądzie Katolickim (1892–1901), „Dzienniku Poznańskim”, „Gazecie Lwowskiej” (1894), „Tygodniu Piotrkowskim” (od r. 1897).
Prace etnograficzne, historyczne i lingwistyczne (poświęcone słownictwu gwarowemu) S-ego zainteresowały osiadłego wówczas w podkrakowskiej Modlnicy Oskara Kolberga, który już w styczniu 1876 nawiązał z nim, trwające do r. 1886, kontakty korespondencyjne. Ceniąc dorobek etnograficzny S-ego, Kolberg podjął starania o jego wybór na członka korespondenta AU w Krakowie, ale zabiegi te (być może z uwagi na trudności w późniejszym zatwierdzeniu członków zagranicznych AU przez władze w Wiedniu), doprowadziły tylko do powołania S-ego (31 V 1876) na członka «przybranego» (czyli współpracownika) Komisji Antropologicznej AU. W r. 1878 S. został członkiem Lwowskiego Tow. Archeologicznego. Nadsyłane systematycznie przez S-ego do Krakowa materiały (zbiory baśni, zagadek, pieśni, opisów zwyczajów i zabobonów, strojów ludowych) z powiatów kieleckiego i pińczowskiego, a także rysunki i fotografie, referowali na posiedzeniach Komisji Antropologicznej Kolberg i Izydor Kopernicki. S. nadsyłał również odnalezione rękopisy (jak pracę Feliksa Bentkowskiego „O nagrodach i znakach honorowych w Polszcze…”, spuściznę po obywatelu ziemskim Emilianie Sołtyku) i wykopaliska archeologiczne (urny, groty i siekierki kamienne).
Zasadniczy dorobek etnograficzny S-ego ukazał się w publikacjach AU – w „Zbiorze Wiadomości do Antropologii Krajowej”: Zagadki zebrane ze wsi Dymin, Kostomłót, Masłowa, Sukowa, Zagórza (T. 1: 1877), Materiały do etnografii ludu polskiego z okolic Kielc, Cz. 1–3 (T. 2–4: 1878–80), Zagadki ludowe z różnych miejscowości guberni kieleckiej (T. 6: 1882), Podania ludowe o zwierzętach i roślinach (T. 7: 1883), Materiały do etnografii ludu polskiego z okolic Pińczowa (T. 8: 1885) oraz w „Sprawozdaniach Komisji Językowej AU” (Słowniczek gwary ludowej z okolic Pińczowa, T. 4: 1891). Prace S-ego wzorowane w układzie materiałów na „Ludzie” Kolberga, zawierały charakterystykę kultury materialnej ludu kieleckiego i jego mowy, przynosiły opis zwyczajów i zabobonów, teksty 414 pieśni (bez nut) oraz ponad 400 zagadek. Nieco skromniejszy zakres miały materiały z okolic Pińczowa dotyczące głównie zwyczajów i zabobonów. Duża ich wartość dokumentacyjna (S. skrupulatnie notował lokalizację i nazwiska informatorów, zwracał uwagę na zmiany zachodzące w kulturze ludowej) spowodowała, że Kolberg wykorzystał je w serii „Kieleckiego” swego „Ludu” (Kr. 1885–6 cz. 1–2). Prace S-ego wysoko cenili również inni, ówcześni i późniejsi badacze. Na wysoki poziom warsztatu badawczego S-ego duży wpływ wywarły z pewnością wskazówki metodyczne oraz dorady ze strony Kolberga i Kopernickiego.
Aktywność zawodową i naukową S-ego zahamowała postępująca choroba płuc; w dn. 16 XI 1900 zrzekł się obowiązków regensa kieleckiego konsystorza i probostwa w Kijach. Ze względu na konieczność stałej opieki osiadł u swej rodziny w Grodźcu koło Dąbrowy Górniczej (ówczesny powiat Będzin). Zmarł w Grodźcu 23 III 1902 i został pochowany na tamtejszym cmentarzu. W kościele w Kijach poświęcono mu pamiątkową tablicę.

Estreicher; Finkel, Bibliogr.; Gawełek, Bibliogr. ludoznawstwa; Indeks Ludu T. 1–39, Oprac. J. Gajek i Z. Malewska, P. 1954 („Lud” T. 40); Katalog wydawnictw Polskiej Akademii Umiejętności 1873–1947, Oprac. S. Mikucki, R. J. Wojtusiak, Kr. 1948 I II; Pol. Bibliogr. Sztuki; Enc. Org. (1898–1904); Literatura Pol. Enc., Il (R. Górski); Podr. Enc. Kośc.; Ruch. Kalendarz encyklopedyczny na r. 1889, W. 1889 s. 165; Bar, Słown. pseudonimów: Słown. folkloru pol. (R. Górski, fot.); Słown. Pol. Teologów Katol., IV (H. E. Wyczawski); – Augustynik G., Ś. p. ksiądz Władysław Siarkowski, „Przegl. Katol.” R. 40: 1902 s. 313–16, 328–30 (fot.); Bieńkowski W., Gruca A., Krakowskie koneksje Oskara Kolberga, „Roczn. Krak.” T. 59: 1993; Dzieje folklorystyki polskiej 1864–1918, W. 1982 (fot.); Górski R., Oskar Kolberg, W. 1974; Leniek, Książka pamiątkowa Gimn. św. Anny; Nowak-Dłużewski J., Udział regionu kieleckiego w kulturze narodu, Kielce 1947; Polska Akademia Umiejętności 1872–1952. Nauki humanistyczne i społeczne, Wr. 1974; Skrukwa A., Władysław Siarkowski – współpracownik Oskara Kolberga, w: W świecie pieśni i bajki, Wr. 1969 s. 247–57; Zdziarski S., Śp. ks. Władysław Siarkowski, „Tydzień” R. 10: 1902 s. 214–17; Życie i prace Jana Karłowicza (1836–1903), W. 1904; – Bielski W., Pamiętniki oficera wojsk polskich 1831 r., w: Kielce w pamiętnikach i wspomnieniach z XIX wieku, Kielce 1992; Elenchus omnium ecclesiarum et universi cleri… dioecesos Kielcenses pro A.D. 1866–1881, W. 1865–80; Kolberg O., Korespondencja, Cz. 1–3: (1837–1890), Oprac M. Turczynowiczowa, W. 1965–9 (fot.); Krzywicki L., Dzieła, W. 1960 IV–V; [Pycia H.] P. I. L., Nad Silnicą, Kielce 1938 s. 167; – „Roczn. AU” 1877–1900/01; – Arch. Diec. w Kielcach: Księga chrztów z kościoła paraf. w Imielnie, rkp. 40/1840; – Informacje ks. Jana Wojcieszka z Imielna.
Wiesław Bieńkowski