Śliwiński Władysław, pseud. Pawłowski (1921—1951), porucznik pilot Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii, współpracownik Oddziału II Sztabu Głównego Wojska Polskiego na emigracji.
Ur. 3 IV w Wilnie, był synem Antoniego (1897—1940), majora broni pancernej, w czasie kampanii wrześniowej 1939 r. dowódcy 91. dyonu pancernego, więźnia obozu w Starobielsku, zamordowanego przez NKWD w Charkowie, oraz Katarzyny z Mączyńskich, urzędniczki Banku Rolnego.
W Warszawie Ś. ukończył w r. 1931 szkołę powszechną, a w maju 1939 zdał maturę. Latem 1939 pracował w Junackim Hufcu Pracy w Pyzdrach nad Wartą, następnie szkolił się w Wołyńskiej Szkole Szybowcowej Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej w Sokolej Górze koło Krzemieńca. Po wybuchu drugiej wojny światowej wrócił do Warszawy, ale już 9 IX t.r. udał się do Lublina, skąd ponownie przybył do stolicy po kapitulacji miasta 28 IX. W grudniu przedostał się do Wilna, a następnie na Łotwę, gdzie przebywał do końca marca 1940. Za pośrednictwem ambasady brytyjskiej, drogą lotniczą, dotarł do Szwecji, po czym przez Holandię przybył do Francji. Wstąpił do WP i został skierowany do Bazy Polskich Sił Powietrznych w Lyon-Bron. W czasie inwazji niemieckiej na Francję w czerwcu t.r. służył w 10. Brygadzie Kawalerii Pancernej gen. Stanisława Maczka.
Po kapitulacji Francji Ś. ewakuował się 22 VI 1940 do Plymouth w Wielkiej Brytanii. Dn. 1 VII t.r. został przydzielony do bazy lotniczej w Blackpool; od marca do września 1941 odbył podstawowe szkolenie pilotażu w 15. Elementary Flying Training School w Carlisle-Kingstown, a następnie szkolenie myśliwskie w 8. Service Flying Training Schools w Montrose. W maju 1942 skierowano go do jednostki współpracy z artylerią przeciwlotniczą, a w sierpniu t.r. do wyższej szkoły myśliwskiej w Grangemouth (58. Operational Training Units). Mianowany 11 XI kapralem podchorążym, został w styczniu 1943 odkomenderowany do Szkoły Podchorążych Piechoty i Artylerii, gdzie awansował na podporucznika (ze starszeństwem z 15 IV 1943). Od maja t.r. służył jako pilot w 302. Dywizjonie Myśliwskim «Poznańskim», a od lipca w 303. Dywizjonie Warszawskim im. T. Kościuszki: 6 IX zestrzelił dwusetny samolot Luftwaffe koło Amiens (z ogólnej liczby strąconych przez polskie myśliwce), za co został wyróżniony złotym zegarkiem przez dowódcę Dywizjonu kpt. pilota Jana P. Falkowskiego. Po powrocie w październiku do 302. Dywizjonu, wziął udział w czerwcu 1944, jako zastępca dowódcy eskadry, w inwazji w Normandii. W listopadzie t.r. został przeniesiony do 316. Dywizjonu «Warszawskiego» i mianowany porucznikiem (ze starszeństwem z 15 IV 1944). Brał udział w lotach operacyjnych i bojowych nad Francją, m.in. w rejonie Cherbourga, Abbeville, Brestu, St.-Omer, Le Touquet, Rouen, Dieppe, Bohain, Arras, Lille, Argentan, Falaise, Bernay, St. Valery i Boulogne oraz w osłonie alianckich wypraw bombowych nad Niemcami, m.in. nad Dortmundem, Kilonią, Zagłębiem Ruhry, Gelsenkirchen, Essen, Bielefeld, Hamburgiem i Bremą. Ogółem wylatał 950 godzin, z tego piętnaście w nocy.
Po zakończeniu działań wojennych wyjechał Ś. w sierpniu 1945 jako pilot brytyjskiej 229. Grupy Transportowej do Indii. Po powrocie w grudniu t.r. służył w 309. Dywizjonie «Ziemi Czerwieńskiej» do jego rozformowania 6 I 1947 w bazie Royal Air Force (RAF) Coltishall. Zgłosił chęć powrotu do kraju, w związku z czym został przeniesiony do bazy RAF w Framlingham, w hrabstwie Suffolk. Na propozycję płk. Stanisława Gano i ppłk. Leona Bortnowskiego (pseud. Lipiński) podjął współpracę z Oddz. II (Wywiadowczym) Sztabu Głównego Polskich Sił Zbrojnych. Po krótkim przeszkoleniu i uzgodnieniu warunków współpracy przypłynął 22 VII t.r. na statku «Eastern Prince» do Gdańska. Zamieszkał w Milewku (pow. świecki), a następnie w Warszawie jako współwłaściciel firm «Anoda» i «K. Jencz i spółka». Zorganizował siatkę informacyjną, w skład której wchodzili m.in. pełniący obowiązki jego zastępcy, były żołnierz AK i członek Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość Tadeusz Osiński (pseud. Barcikowski), por. pilot Polskich Sił Powietrznych Bolesław Jedliczko (pseud. Zawadzki), por. Wacław Kuchnio (pseud. Zieliński), były żołnierz AK Stanisław Wardak (pseud. Strzałkowski) oraz prof. Politechn. Warsz. Emil Jabłoński (pseud. Salomon); działalność siatki polegała na zbieraniu informacji ze wszystkich dziedzin życia w kraju. Dn. 3 VI 1948 został Ś. aresztowany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Ursusie, a w jego warszawskim mieszkaniu urządzono «kocioł» i zatrzymano m.in. mjr. Stanisława Skalskiego. W śledztwie, które powiązano z tzw. sprawą Skalskiego, poddawano Ś-ego torturom oraz maltretowano psychicznie. Oskarżony o zorganizowanie i kierowanie siatką wywiadowczą na rzecz Wielkiej Brytanii, stanął przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Warszawie; w procesie pokazowym pod przewodnictwem ppłk. Alfreda Janowskiego, na wniosek prokuratora ppłk. Maksymiliana Młyńskiego, skazano Ś-ego 29 VII 1950 na karę śmierci. Skargę rewizyjną wniesioną przez obrońcę z urzędu, adwokata Jana Hryckowiana, Najwyższy Sąd Wojskowy pod przewodnictwem płk. Wilhelma Świątkowskiego 29 XII t.r. oddalił. Również prezydent Bolesław Bierut decyzją z 8 II 1951 nie skorzystał z prawa łaski. Ś. został stracony 15 II 1951 w podziemiach więzienia mokotowskiego i pogrzebany w kwaterze «Ł» (na Łączce) cmentarza Wojskowego na Powązkach. Był odznaczony m.in. Orderem Virtuti Militari V kl. (1945), dwukrotnie Krzyżem Walecznych (1943) i dwukrotnie Medalem Lotniczym.
W zawartym w Wielkiej Brytanii małżeństwie z Myrą z domu Kirkman 1.v. Chadwick (1921—1991), miał Ś. syna Stefana Jerzego (ur. 1948), ekonomistę. Żona, aresztowana wraz z mężem, zabrana do więzienia mokotowskiego wraz z kilkunastomiesięcznym dzieckiem, nie wyraziła zgody na rozwód i została skazana 16 X 1950 przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie na sześć lat więzienia. Zwolniona 4 VI 1954, wyszła za mąż za Olgierda Gerycha, architekta wnętrz, z którym miała syna Krzysztofa. W r. 1975 wyjechała do Wielkiej Brytanii.
Ś. został zrehabilitowany 18 VI 1993 postanowieniem Sądu Warszawskiego Okręgu Wojskowego; wszystkie zarzucane mu czyny na szkodę państwa polskiego uznano za «działanie mające na celu uzyskanie niepodległego bytu Państwa Polskiego».
Indeks represjonowanych. Rozstrzelani w Charkowie. Alfabetyczny spis 3739 jeńców polskich ze Starobielska rozstrzelanych w kwietniu maju 1940, według źródeł sowieckich i polskich, W. 1996 II (dot. ojca); Kawalerowie Virtuti Militari. Wykazy; Straceni w polskich więzieniach 1944—1956, L. 1994; — Cynk J. B., Polskie Siły Powietrzne w wojnie 1939—1943, Gd. 2001; tenże, Polskie Siły Powietrzne w wojnie 1943—1945, Gd. 2002; Jaworski E., Zranione skrzydło, Zielona Góra 1995; Kalinowski F., Lotnictwo polskie w Wielkiej Brytanii 1940—1945, Paryż 1969; Król W., Polskie dywizjony lotnicze w Wielkiej Brytanii 1940—1945, W. 1976; Kulisy wywiadu angielskiego w Polsce, W. 1950; Kutzner J., Zwycięstwa pilotów myśliwskich Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie 1940—1945. Polskie Siły Zbrojne na obczyźnie, W.—Halinów 2007 I; Matusiak W., 306 Dywizjon Myśliwski Toruński, W. 2003; Radomski J. A., Demobilizacja Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w latach 1945—1951, Kr. 2009; Tochman K. A., Bolesław Jedliczko, w:, tenże, Z ziemi obcej do Polski. Losy żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, którzy powrócili do kraju po II wojnie światowej, Zwierzyniec—Rzeszów—Londyn 2006 I; tenże, Władysław Śliwiński, w: tamże, 2009 II; Węgrzecki K., Kosynierzy warszawscy. Historia 303 Dywizjonu Myśliwskiego Warszawskiego im. Tadeusza Kościuszki, Londyn 1968 (fot. s. 251); Zamoyski A., Zapomniane dywizjony, losy lotników polskich, Londyn 1995; — Buchwald B. K., Od Wrony do Spitfire’a. Wspomnienia pilota, P. 1999; Informator o osobach skazanych za szpiegostwo w latach 1944—1984, L. 1994 (błędna informacja, że Ś. zbiegł z kraju i został aresztowany w r. 1951); Jedliczko B., Codzienność polska w latach 1945—1956, (mszp.); Kubala K. W., Po prostu miałem szczęście… „Skrzydlata Polska” 2000 nr 12; Poksiński J., „My sędziowie nie od Boga…” Z dziejów sądownictwa wojskowego PRL 1944—1956. Materiały i dokumenty, W. 1996; Zawołać po imieniu. Księga kobiet — więźniów politycznych 1944—1958, Oprac. B. Otwinowska, T. Drzal, Nadarzyn 1999 I; — „Nowa Gaz. Praska” 2001 nr 30/31 (kw. 45 N); — AAN: Dok. Państw. Urzędu Repatriacyjnego Zarządu Centr. w Ł., listy transportów morskich, sygn. 3/115; IPiM Sikorskiego: sygn. LOT.A.V.64/4/57/29 (teczka osobowa), sygn. LOT.A.V.44/11/184/13, sygn. LOT.A.V. (karta personalna PSP); IPN w W.: Akta sprawy Ś-ego, sygn. IPN 944/3710; — Informacje Teresy Jedliczko z W. i Edwarda Jaworskiego z Zielonej Góry.
Krzysztof A. Tochman