Pląskowski Włodzimierz Józef, pseud. Świąteczny, … mierz (1833–1899), satyryk i humorysta. Ur. 14 III w Głodowie (pow. lipnowski), był synem Ignacego, sędziego pokoju obwodu lipnowskiego, dziedzica dóbr Głodowo, i Teodozji z Sumieńskich. Kształcił się w petersburskim Korpusie Kadetów.
Osiadł później w rodzinnym majątku, a po jego stracie ok. r. 1857 przeniósł się do Warszawy, gdzie wkrótce rozpoczął pracę literacką. Pierwsze utwory o charakterze satyryczno-humorystycznym drukował w „Wolnych Żartach” (1858). Po udanych próbach literackich rozpoczął współpracę z „Kurierem Świątecznym”, trwającą ponad trzydzieści lat. Był w tym okresie współredaktorem, potem redaktorem pisma i swymi utworami zapełniał w większości jego łamy. P. uprawiał początkowo aktualną publicystykę, felietonistykę prozą i wierszem, pisał epigramaty, fraszki, dialogi, satyry. Bystry obserwator życia codziennego Warszawy, czynił je tematem satyr i wierszy. Utwory te, chociaż prymitywne w formie i pozbawione większej wartości poetyckiej, czytywane były chętnie przede wszystkim ze względu na żywe i świeże ujęcie. Pod kierunkiem P-ego „Kurier Świąteczny” stał się jednym z najpoczytniejszych tygodników warszawskich; w jego redakcji przy ul. Tłumackie skupiał spore grono literatów, wśród nich byli: Edward Lubowski, Józef Bliziński, Władysław Buchner, Bruno Wincenty Korotyński. W r. 1895 wskutek nieporozumień z Adamem Łaszczyńskim, wydawcą, o faktyczny i prawny tytuł własności „Kuriera Świątecznego”, zakończonych głośnym procesem sądowym, P. opuścił redakcję pisma i przeniósł się do tygodnika satyryczno-humorystycznego „Mucha”. Równocześnie podjął stałą współpracę z „Kurierem Warszawskim”; drukował tu wiele utworów, przeważnie o tematyce aktualnej, w dziale «Bańki mydlane» (podpisując je …mierz). Pisał też w „Ziarnie” (1897), w wychodzących we Lwowie „Różowym Dominie” (1888–1889), „Gońcu i Iskrze” (1890–1892) i innych czasopismach. W ostatnich latach życia, złożony ciężką chorobą, żył w odosobnieniu. Zmarł 10 X 1899 w Warszawie i został pochowany na cmentarzu Powązkowskim.
P. rodziny nie założył.
W rok po śmierci P-ego przyjaciele ufundowali pomnik na jego grobie dłuta Pawła Płeckiego, a w r. 1903 opublikowali w Warszawie spory tom drobnych wierszy humorystycznych i satyrycznych pt. Satyry, drukowanych wcześniej, głównie w „Kurierze Świątecznym”. Zbiór ten, opracowany przez W. Buchnera i B. W. Korotyńskiego, ze wstępem E. Lubowskiego, stanowił zaledwie maleńką cząstkę całego dorobku literackiego P-ego, ale znalazły się tu utwory najbardziej reprezentatywne, a także związane z Warszawą i jej mieszkańcami. Wiele wierszy P-ego drukowały pośmiertnie wydawnictwa okolicznościowe, np. „Sami sobie” (1900), „Na powodzian” (1904); jego utwory przypominały również, także po ostatniej wojnie, antologie poezji humorystycznej.
Fot. w: „Tyg. Illustr.” R. 2: 1899 s. 854; – Pol. Bibliogr. Liter. za l. 1952–3, 1960–1, 1962/ 3, 1972–3; Enc. Org.; – [Buchner W.] Wł. Buch., Pomnik P-ego, „Tyg. Illustr.” 1900 nr 18 (fot. grobu); [Gawalewicz M.] M.G., Z tygodnia na tydzień, „Tyg. Illustr.” 1892 nr 153 s. 364; Gomulicki W., Warszawa wczorajsza, W. 1961; Lipski J. J., Warszawscy „Pustelnicy” i „Bywalscy”, W. 1973 I; Lubowski E., Wstęp do: Pląskowski W., Satyry, W. 1903; tenże, Ze wspomnień o W. P-m, „Kur. Warsz.” 1899 nr 292 s. 2; – s–, Śp. W. Pląskowski, „ Tyg. Pol.” 1899 nr 42 s. 876; [Wołowski M.], Eol, Dziatwa Apolina. IX. Włodzimierz Pląskowski, „Przegl. Tyg.” 1884 nr 19 s. 224–5; – Hertz P., Zbiór poetów pol. XIX w., W. 1962–75 Księgi 3, 6; Ruch. Kalendarz encyklopedyczny na r. 1889, W. 1889; – Nekrologi i wspomnienia pośmiertne z r. 1899: „Biesiada Liter.” nr 43 s. 338, „Kraj” (Dział Ilustr.), nr 43 s. 239 (Q., fot.), „Kur. Warsz.” nr 280, 281, 281 por., 282, 283 wyd. poranne, „Rola” nr 44 (S.), „Tyg. Illustr.” nr 43 s. 854 ([Bogdanowicz L.] L. B., fot.), „Wędrowiec” nr 42 (fot.); – IBL PAN: Kartoteka bibliograficzna; – Kopia aktu ur. z WAP w Bydgoszczy w Materiałach Red. PSB.
Cecylia Gajkowska