Szaniawski Włodzimierz (1887–1939), inżynier mechaniki i lotnictwa, wicekomisarz rządu Rzeczypospolitej Polskiej w Gdyni.
Ur. 2 II w Częstochowie, był synem Feliksa, prawnika, dyrektora Tow. Kredytowego Miejskiego w Częstochowie, i Kazimiery z Rogozińskich.
Po ukończeniu gimnazjum klasycznego w Częstochowie, S. wstąpił 1 VIII 1908 jako ochotnik do 14. p. huzarów mitawskich armii rosyjskiej. Służbę ukończył w r. 1909, po czym wyjechał do Francji, gdzie podjął studia w Inst. Elektrotechnicznym w Nancy. Uzyskawszy stopień inżyniera mechanika, kontynuował studia od r. 1912 w École Supérieure d’Aéronautique et de Construction Mécanique w Paryżu; w r. 1913 otrzymał tam stopień inżyniera lotnictwa. Wrócił do kraju, gdzie od maja 1914 do 1 VII t.r. odbywał ćwiczenia w armii rosyjskiej i dosłużył się stopnia chorążego rezerwy. Następnie wyjechał ponownie do Francji.
Po wybuchu pierwszej wojny światowej, S. zaciągnął się 22 VIII 1914 w stopniu szeregowca do 2. komp. baonu C 1. p. Legii Cudzoziemskiej, sformowanej z Polaków w Bayonne (tzw. bajończyków). Awansowany do stopnia kaprala, wyruszył 22 X t.r. z kompanią na front w okolice Reims, a 22 XI walczył pod Sillery (dep. Marne). Zimą l. 1914–15 uczestniczył w walkach pozycyjnych pod Prunay (dep. Yvelines). W rozpoczynającym bitwę pod Arras natarciu 9 V 1915 na bronione przez Niemców wzgórze Vimy kompania została niemal całkowicie rozbita, a S. został ranny. Chory na gruźlicę, został odesłany 25 V t.r. (już w stopniu sierżanta) na leczenie do Biarritz. Wg informacji rodziny, od r. 1916 był naczelnym dyrektorem fabryki lotniczej Pelerin et Co. w Paryżu. W lipcu 1917 wstąpił do formowanej od miesiąca Armii Polskiej we Francji i rozpoczął naukę w artyleryjskiej szkole oficerskiej w Fontainebleau. Został sekretarzem i skarbnikiem delegacji Francusko-Polskiej Misji Wojskowej, kierowanej przez pisarza, por. Wacława Gąsiorowskiego, która udała się do USA, gdzie (od 23 VIII do końca września t.r.) prowadziła werbunek do Armii Polskiej we Francji; S. uczestniczył w spotkaniach agitacyjnych z Polonią amerykańską, m.in. w Nowym Jorku, Waszyngtonie, Pittsburghu, Chicago, Cleveland, Buffalo, Detroit, Bostonie, Milwaukee i Cambridge Springs (Pen.). Po powrocie opiekował się obozem szkoleniowym ochotników z USA w Sillé-le-Guillaume (dep. Sarthe). Dn. 1 II 1919 ukończył z wyróżnieniem artyleryjską szkołę oficerską w Fontainebleau i w stopniu chorążego rozpoczął służbę w 1. p. artylerii Armii Polskiej we Francji. Zdemobilizowany 25 IV t.r. wrócił do Polski. Niebawem wyjechał do USA i został w Bostonie wicedyrektorem przedsiębiorstwa Polish-American Finance and Trading Co.
W trakcie wojny polsko-sowieckiej 1920 r. wrócił S. do Polski i 20 VI t.r. wstąpił do WP. Awansowany do stopnia podporucznika, służył w sformowanym 27 VII ochotniczym 203. p. ułanów. Walczył w bitwie warszawskiej, m.in. 15 VIII wziął udział w zdobyciu Ciechanowa. Następnie od 5 IX uczestniczył w bitwach z I Armią Konną S. Budionnego, w natarciu na Równe (m.in. 18 IX) i na Korosteń (8–12 X). Po zawarciu 18 X rozejmu służył do lutego 1921 na linii demarkacyjnej. Przeniesiony do 1. p. artylerii ciężkiej, został zdemobilizowany w r. 1922 w stopniu porucznika. Wkrótce potem podjął S. pracę w Min. Komunikacji; początkowo kierował Referatem IV Lotnisk i Żeglugi Powietrznej, a następnie Referatem II Eksploatacyjnym. W r. 1927 był kierownikiem technicznym w spółce lotniczej «Aerolot», a w grudniu 1928 został komisarzem rządowym w państwowo-samorządowym przedsiębiorstwie komunikacji lotniczej Polskie Linie Lotnicze «LOT» sp. z o.o. (od stycznia 1929 Tow. Polskie Linie Lotnicze «LOT»). W lipcu 1932 zakończył pracę w Min. Komunikacji i został mianowany wicekomisarzem rządu w Gdyni. Współpracował odtąd z kolejnymi komisarzami rządu w tym mieście: Zygmuntem Zabierzowskim, Sewerynem Czerwińskim, a od lutego 1933 z Franciszkiem Sokołem. Zapewne wtedy wstąpił do gdyńskiego Oddz. Morskiego Yacht Klubu Polski oraz do gdyńskiej Rady Miejskiej Tow. Komunikacyjnego; był też członkiem Zarządu Głównego Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwlotniczej. W organie kombatantów „Błękitny Weteran” (1936 nr 1) opublikował artykuł Żołnierze polscy z Ameryki, ochotnicy do Armii Polskiej we Francji. Na początku r. 1939 uczestniczył wraz z Sokołem w powołaniu w Gdyni podstacji Polskiego Radia «Pomorze», afiliowanej przy rozgłośni w Toruniu.
Po wybuchu drugiej wojny światowej, wg Mariusza Kardasa, z 12 na 13 IX 1939, przejął S. od Sokoła władzę w Gdyni i po zajęciu 14 IX t.r. miasta przez Niemców stał się jednym z zakładników. Zwolniony kilka dni później, został aresztowany ponownie i do końca października przetrzymywany był w Etapie Emigracyjnym w Gdyni. Następnie przewieziono go do więzienia przy ul. Strzeleckiej (Schiesstange) w Gdańsku (obecnie Areszt Śledczy przy ul. Kurkowej). Dn. 11 XI 1939 został rozstrzelany w masowej egzekucji w Piaśnicy (pow. wejherowski) i tamże pochowany w zbiorowej mogile. Był odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Virtuti Militari i Krzyżem Walecznych oraz francuskimi: Krzyżem Kawalerskim i Krzyżem Oficerskim Legii Honorowej (1930) oraz Palmami Akademickimi.
S. rodziny nie założył.
Derejczyk S., Olech U., Polacy w pierwszej wojnie światowej. Bibliografia, W. 1988 s. 230; Kawalerowie Virtuti Militari. Wykazy, s. 308; Kryska-Karski T., Straty korpusu oficerskiego 1939–1945, Londyn 1996; Łoza, Legia Honorowa, s. 77; Sokołowska M., Kwiatkowska W., Gdyńskie cmentarze, [b.m.w.] 2003; Tuszyński B., Księga sportowców polskich ofiar II wojny światowej, W. 2000; – Adamowicz R., Organizacja władz lotnictwa cywilnego w Polsce, „Lot Pol.” 1930 nr 8 s. 9 (fot.); Bojarska B., Piaśnica, Wejherowo 2001 s. 58, 119; Gąsiorowski W., 1910–1915. Historia Armii Polskiej we Francji, W. 1931; Głowacki W., Dzieje żeglarstwa polskiego, Gd. 1989; Jarno W., 1. Dywizja Strzelców Armii generała Hallera w latach 1918–1919, Ł. 2006; Jungowski E., O pionierach polskiej myśli lotniczej, W. 1967; Kardas M., Stefan Franciszek Sokół. Komisarz Rządu w Gdyni, Pelplin 2002; Kasprowicz B., Twórca Gdyni Eugeniusz Kwiatkowski i jego ludzie, w: Gdynia. Sylwetki ludzi. Oświata i nauka. Literatura i kultura, Red. A. Bukowski, Gd. 1979; Lipiński W., Bajończycy i Armia Polska we Francji, W. 1929 s. 5–6; Małkowski K., Zakładnicy gdyńscy, „Roczn. Gdyński” 1991 nr 10 s. 87, 91; Sokołowska M., Gdynia w gazetach przez 75 lat, Gdynia 2001; Trawiński W. H., Odyseja Polskiej Armii Błękitnej, Wr. 1989; Wrzosek M., Związek Sokołów Polskich w Ameryce (1887–1920), Tor. 2004; Zamoyski J., Polski Komitet Narodowy w Paryżu 1914–1919, W. 1991; – Albrycht W., Z ziemi obcej do Polski, w: Pamiętniki emigrantów, Red. K. Koźniewski, W. 1965 s. 48; Rummel J., Narodziny żeglugi, Gd. 1980; Żyznowski J., Krwawy strzęp (wspomnienia bajończyka), W. [b.r.w.] s. 22; – Mater. Red. PSB: Mater. nadesłane przez Andrzeja Szaniawskiego z W.
Tomasz Latos