Szczepański Włodzimierz, pseud.: Ramocki, Żywiec (1898–1954), adwokat, działacz związkowy i polityczny, poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej.
Ur. 9 V w Słodowcu pod Warszawą w rodzinie robotniczej, był synem Piotra i Marii z Danielewskich.
W l. 1908–12 uczęszczał S. do gimnazjum filologicznego w Warszawie. W r. 1913 wstąpił tam do drużyny harcerskiej im. Marcina Borelowskiego (następnie Jeremiego Wiśniowieckiego), podległej tajnej Naczelnej Komendzie Skautowej; doszedł w niej do stopnia plutonowego. Podczas pierwszej wojny światowej ukończył w r. 1915 Kursy Nauk Ekonomicznych i Handlowych Zgromadzenia Kupców, a następnie do r. 1918 uczył się na wieczorowych kursach maturalnych T. Różyckiego. Dn. 15 VII 1916 wstąpił w Warszawie do POW i pod pseud. Ramocki uczęszczał do zorganizowanej przez nią szkoły podoficerskiej (30 XI 1916 – 6 I 1917). Po przekształceniu jesienią 1916 Naczelnej Komendy Skautowej w ZHP pracował jako drużynowy i instruktor w okręgu warszawskim (do kwietnia 1917). Przydzielony do 2. plutonu 6. komp. POW, szkolił się od 6 I 1917 w jej szkole podchorążych, a następnie od poł. marca do kwietnia t.r. przebywał na obozie szkoleniowym w Skolimowie (pow. warszawski). Potem pracował jako instruktor w częstochowskim okręgu ZHP oraz tamtejszym Okręgu Vb POW; w jego IV obwodzie w Koniecpolu utworzył gminne komendy organizacji. W grudniu t.r. sprzeciwił się wcieleniu tamtejszych oddziałów POW do Polskiej Siły Zbrojnej (Polnische Wehrmacht). Zdekonspirowany wrócił do Warszawy, gdzie od lutego 1918 należał pod pseud. Żywiec do służby bezpieczeństwa POW, zajmującej się kontrwywiadem. Uczestniczył w rozbrajaniu wojsk austriackich w Lublinie (3 XI 1918) i niemieckich w Warszawie (10–11 XI 1918).
W niepodległej Polsce służył S. w WP jako podchorąży w adiutanturze Naczelnego Wodza Józefa Piłsudskiego (24 XI 1918 – 10 I 1919). Następnie był krótko członkiem paramilitarnej Milicji Ludowej PPS w okręgu łódzkim. W marcu 1919 w WP został przydzielony do oddziałów liniowych Grupy Operacyjnej «Polesie», dowodzonej przez gen. Antoniego Listowskiego. W oddziale II (Informacyjnym) sztabu 9. DP był referentem śledczym i dowódcą oddziału zwiadowczego. Uczestniczył m.in. w bitwie o Łuniniec (1–10 VII 1919). Odwołany do Warszawy, służył w styczniu i lutym 1920 w Oddz. II Sztabu MSWojsk, a następnie, jako referent propagandy, w Oddz. II Sztabu Dowództwa Okręgu Generalnego nr 1. Przydzielony do powołanego 1 VIII 1920 Związku Obrony Ojczyzny, otrzymał rozkaz jego komendanta, mjr. Mariana Zyndrama Kościałkowskiego, by po ewentualnym wkroczeniu Armii Czerwonej pozostać w Warszawie i współtworzyć działalność dywersyjną. Po odparciu ofensywy sowieckiej wrócił w 2. poł. sierpnia t.r. na stanowisko referenta propagandy. W trakcie trzeciego powstania śląskiego otrzymał w maju 1921 urlop bezpłatny i został wysłany na Górny Śląsk, gdzie przydzielony do Grupy Operacyjnej «Wawelberg» kpt. Tadeusza Puszczyńskiego, dowodził patrolem w pow. raciborskim (do 1 VII t.r.). Następnie wrócił do Warszawy i 15 VII został zwolniony z WP.
Od r. 1921 był S. przez rok członkiem związanego z PPS Związku Polskiej Młodzieży Robotniczej «Siła», a w r. 1922 redagował jego organ „Młodzież Robotnicza”. Dn. 17 X 1922 zdał maturę przed Komisją Kuratorium Warszawskiego Okręgu Szkolnego i 25 XI t.r. podjął studia na Wydz. Prawa Uniw. Warsz. Z ramienia Komisji Porozumiewawczej Związków i Zrzeszeń Pracowniczych uczestniczył t.r. w debatach sejmowych nad ustawami o urlopach pracowniczych. Został członkiem powołanego w maju 1923 zarządu Zrzeszenia Polskich Pracowniczych Związków Zawodowych i po jego połączeniu 1 VI 1925 ze Związkiem Pracowniczych Organizacji Zawodowych RP wszedł w skład utworzonej wówczas Centralnej Organizacji Związków Zawodowych Pracowników Umysłowych; od r. 1927 był jej sekretarzem generalnym. Dn. 18 X 1926 otrzymał na Uniw. Warsz. stopień doktora praw i t.r. rozpoczął aplikację sądową.
Po przewrocie majowym 1926 r. współpracował S. z Adamem Skwarczyńskim i płk. Walerym Sławkiem. W tym czasie opublikował broszury: Organizacja kas chorych w świetle ustawy z dn. 19 maja 1920 r. z uwzględnieniem projektowanych zmian (W. 1926) oraz Wskazówki dla obradujących (W. 1927). Wraz z m.in. Kazimierzem Goldem i Janem Hoppem redagował od kwietnia 1928 warszawski tygodnik „Pracownik”. W r. 1929 rozpoczął aplikację adwokacką. Od t.r. był członkiem komisji organizacyjnej Zakł. Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych (do r. 1933). Po zakończeniu edycji „Pracownika” wydawał od lutego 1931 z Goldem i Hoppem warszawski tygodnik „Jutro Pracy” i wszedł do skupionej wokół niego grupy politycznej propagującej m.in. syndykalizm i proponowane przez Skwarczyńskiego tzw. uspołecznienie państwa. Od r. 1932 prowadził praktykę adwokacką. Po połączeniu 10 IV t.r. Centralnej Organizacji Związków Zawodowych Pracowników Umysłowych z Polską Konfederacją Pracowników Umysłowych i powołaniu Unii Związków Zawodowych Pracowników Umysłowych był jej wiceprezesem (do r. 1936). Ponadto zasiadał w zarządzie Związku Zawodowego Pracowników Handlowych, Przemysłowych i Biurowych RP. Jako ekspert związków zawodowych opiniował w r. 1932 ustawę ubezpieczeniową, a dla Komisji Kodyfikacyjnej opisał w r. 1933 rolę umów o pracę w kodeksie zobowiązań. Opublikował broszurę o ustawodawstwie socjalnym W organizacji i pracy przyszłość pracującej Polski (W. 1933) oraz książki: Prawo pracy w świetle orzeczeń sądowych (W. 1933–8) i Zasady obradowania (W. 1935, wyd. 2, W. 1947, wyd. 3, W. 1948).
W wyznaczonych na 8 IX 1935 wyborach do Sejmu kandydował S. z listy BBWR, reprezentując grupę polityczną «Jutra Pracy»; program Bloku propagował w broszurze Prawdzie w oczy przed wyborami (W. 1935). Mandat uzyskał wraz ze Sławkiem z okręgu 5 (Warszawa); zakończył wtedy redagowanie „Jutra Pracy”. Wszedł do sejmowych komisji: pracy i prawniczej, a w komisji budżetowej był zastępcą członka. Dn. 15 XI 1936 został wybrany do Zarządu Głównego Związku Byłych Ochotników Armii Polskiej. W lutym 1937 przystąpił do powołanego przez płk. Adama Koca Obozu Zjednoczenia Narodowego (OZN), ale krytykował jego taktykę polityczną, zwłaszcza marginalizację Sławka, m.in. w artykule „Ojcze nasz” na co dzień („Jutro Pracy” R. 8: 1938 nr 15). W OZN pod nowym kierownictwem gen. Stanisława Skwarczyńskiego pozostał, mimo opuszczenia tej organizacji w kwietniu 1938 przez działaczy «Jutra Pracy». W wyborach do Sejmu przeprowadzonych 6 XI t.r. uzyskał ponownie mandat z okręgu nr 5; wszedł do komisji: budżetowej, pracy, prawniczej, regulaminowej oraz dla zmiany ordynacji wyborczej. Opublikował artykuł Zniesienie ordynacji rodowych („Gaz. Pol.” R. 11: 1939 nr 232).
Gdy po wybuchu drugiej wojny światowej Sejm przyjął 2 IX 1939 uchwałę o zmniejszeniu izby do 41 posłów, S. został przewodniczącym komisji prawniczej. Podczas okupacji niemieckiej mieszkał nadal w Warszawie i prowadził kancelarię adwokacką. Po wybuchu powstania warszawskiego 1944 r. wydostał się z miasta i zamieszkał z rodziną w majątku Zofii Villaume-Zahrtowej w Adamowiźnie pod Grodziskiem Maz.; zaprzyjaźnił się wtedy z przebywającą tam Zofią Nałkowską. Od listopada t.r. pracował jako robotnik w cukrowni w Józefowie (pow. warszawski). W maju 1945 wrócił do Warszawy i podjął ponownie praktykę adwokacką. Opublikował w tym okresie książki: Rady zakładowe: zakres działania i funkcjonowania (W. 1947), Korespondencja pracownicza (W. 1948) i Kodeks pracy. Teksty, objaśnienia, orzecznictwo (Ł. 1948, 1949), a wspólnie z Antonim Ferskim Życie i prawo. Poradnik z zakresu prawa cywilnego (W. 1949). Od października 1949 kierował sekcją prawną Min. Przemysłu Rolnego i Spożywczego. Ponadto pracował w tym czasie w Centralnym Zarządzie Przemysłu Fermentacyjnego. Zmarł 25 XI 1954 w Warszawie, został pochowany na cmentarzu na Służewie przy ul. Wałbrzyskiej. Był odznaczony: Krzyżami Kawalerskim i Oficerskim (1938) Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem POW (1919), Krzyżem Walecznych (1921, 1922 – dwukrotnie) i Krzyżem Niepodległości (1937).
W zawartym w r. 1925 małżeństwie z Reginą Skrzyńską, nauczycielką, po r. 1945 urzędniczką, miał S. córkę Krystynę (ur. 1938).
Album-Skorowidz Senatu i Sejmu 1935–40; Bibliografia czasopism warszawskich, W. 2001 III; Hoesicka bibliogr. prawn.; Kto był kim w Drugiej RP?; Łoza, Czy wiesz, kto to jest?, (fot.); Pol. bibliogr. prawn., z. 1–2; Sejm i Senat 1935–1940. 4 kadencja, Oprac. L. Zieleniewski, W. 1936; – Andrusiewicz A., Stronnictwo Pracy 1937–1950, W. 1988; Bardach J., Grupa „Jutro Pracy” a idea konsolidacji narodowej w latach 1935–1939, „Acta Univ. Wratislaviensis” 1981 nr 543, S. Hist., nr 36 s. 42; Hass L., Organizacje zawodowe w Polsce 1918–1939, W. 1963; Kieszczyński L., Kronika ruchu zawodowego w Polsce 1808–1939, W. 1972; Majchrowski J., Grupa „Jutra Pracy” wobec Obozu Zjednoczenia Narodowego, „Studia Hist.” R. 20: 1977 z. 2 s. 265–6, 274; tenże, Silni–zwarci–gotowi. Myśl polityczna Obozu Zjednoczenia Narodowego, W. 1985; Paśnik J., Prawny status Delegata Rządu na Kraj 1940–1945, W. 1991 s. 25; – Hoppe J., Wspomnienia, przyczynki, refleksje, Londyn 1972; Nałkowska Z., Dzienniki 1939–1944, W. 1996; Nietyksza B., Nadzieje, złudzenia, rzeczywistość. Wspomnienia z lat 1912–45, W. 1985 I 243–5, 263; Skład osobowy Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, W. 1935 s. 24, 31; Skład osobowy Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej oraz komisji sejmowych, W. 1937 s. 32, W. 1938 s. 31; – „Goniec. Warsz.” 1938 nr 312, „Przew. Bibliogr.” R. 50: 1927; „Świat” R. 33: 1938 nr 44 (fot.); „Życie Warszawy” R. 11: 1954 nr 283 (nekrolog); – Arch. Uniw. Warsz.: sygn. RP 13848; CAW: sygn. AP 2797, TAP 779/61/274 KN (kwerenda Agnieszki Jaskuły z W.); USC m. stoł. W.: Wydz. Archiwum.
Tomasz Latos