INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Wojciech Bodzęcki      nota własnościowa na egz.: Idzi Rzymianin (ok. 1243-1316) - In Aristotelis Analytica posteriora commentum - Wenecja, 1500 - w zbiorach Biblioteki Narodowej w Warszawie - sygn.: SD Inc.F.1059 - źródło kopii cyfrowej: POLONA.pl

Wojciech Bodzęcki  

 
 
Biogram został opublikowany w 1936 r. w II tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Bodzęcki Wojciech († 1622), scholastyk kolegjaty zamojskiej, wychowawca Tomasza Zamoyskiego. Nazywa się go także: Bodzęckim, Bodzieckim (Estr.), Bożęckim, Bożeńskim, po łacinie Bodzenius, Bozentinus. Pochodził z Mościsk (w ziemi Czerwieńskiej), i z tego powodu nazywano go również Mościckim (Moscicius); był synem rodziny mieszczańskiej. Wpisany w r. 1593 w matrykuły Uniwersytetu Krak., w r. 1595 otrzymał stopień bakałarza filozofji. Był, zdaje się, uczniem znanego filologa i poety Andrzeja Schoneusa, Ślązaka (dedykował mu później własnoręcznie swoje Epithalamion, egz. Ossol.). Stąd poszły zamiłowania B-go do poezji humanistycznej. W r. 1602 powołał go hetman Zamoyski na nauczyciela swego 8-letniego syna Tomasza do Zamościa. Wśród zespołu nauczycieli młodego Zamoyskiego (było ich równocześnie kilku, pod ogólnem kierownictwem Szymonowicza) był nauczycielem głównym i wychowawcą w latach 1602–9 i towarzyszył Tomaszowi w jego podróży zagranicznej 1614–16. Cieszył się wielkiem zaufaniem obojga rodziców wychowanka; stąd urosły jego wpływy w Zamościu i późniejsza karjera. Uczył młodego ordynata ściśle wedle planu nauk Akademji Zamojskiej i wskazówek hetmana, udzielał mu głównie nauki języka łacińskiego i greckiego. Stosunek między B-im a jego wychowankiem był bardzo serdeczny, czego dowodem probostwo, które otrzymał w rodzinnych Mościskach. W r. 1609 został mianowany pierwszym scholastykiem kolegjaty zamojskiej. Był doktorem obojga praw (zapewne promocji zamojskiej) i pierwszym profesorem prawa kanonicznego w Zamościu na katedrze, fundowanej przez biskupa chełmskiego, Jerzego Zamoyskiego (w r. 1617 biskup, skłócony z Akademją, fundację tę cofnął). Uzyskał również B. stopień doktora teologji, może w czasie pobytu zagranicą. Jako scholastyk posiadał, na mocy aktu fundacyjnego Akademji z r. 1600, wielki wpływ na losy hetmańskiej szkoły; w jego rękach miał spoczywać zarząd dóbr akademickich, sądownictwo nad członkami Akademji, znaczny udział w nominacjach profesorów oraz czuwanie nad biegiem pracy w Akademji; B., człowiek ambitny, żądny władzy i, zdaje się, chciwy dóbr doczesnych, wystąpił zaraz z roszczeniami do wielkorządów nad Akademją. Równocześnie w toczącym się sporze o świeckość Akademji, o pewną jej niezależność wobec kolegjaty, był wyrazicielem kierunku kościelno-duchownego, reprezentantem pretensyj kapituły kolegjackiej i biskupa chełmskiego, kanclerza Akademji. Z tego powodu przez lata całe walczył z tymi profesorami, którzy przedstawiali kierunek świecki (głównie Adam Burski). Mimo bulli pap. Pawła V (1617), usuwającej faktyczny nadzór biskupa chełmskiego nad Akademją, mimo modyfikującej decyzji ordynata Tomasza (1619), która wprowadzała pewną równowagę między prawami Akademji a prawami scholastyka – B. trwał do końca na swojem zasadniczem stanowisku. Był poprostu wyrazem dążeń reakcji katolickiej XVII w. do władztwa nad oświatą i szkołami. Mimo tych sporów łączyło B-go z Akademją szczere przywiązanie, a z jej profesorami przyjaźń; żył blisko z Szymonowiczem, Burskim i innymi. Umierając 22 VIII 1622 r., zapisał Akademji swoją bibljotekę, a dom swój w Zamościu podzielił narówni między kolegjatę i Akademję. W młodości próbował B. humanistycznych laurów poety. Jest autorem heksametrycznego Epithalamion na wesele Jana Kaszowskiego z Zofją Firlejówną, córką kasztelana radomskiego Andrzeja (Zamość 1604), gładkiego utworu w rodzaju poematów okolicznościowych Szymonowicza i Schoneusa.

 

Wadowski J. A., Wiadomość o prof. Akad. Zam.; Kochanowski J. K., Dzieje Akademji Zamojskiej, W. 1899–1900; Łempicki St., Działalność J. Zamoyskiego na polu szkolnictwa, Kr. 1921; Bielowski A., Sz. Szymonowicz, Pamiętnik Akad. Umiej. (filol. i hist.-filozof.), Kr. 1875, II; Wierzbowski T., Materjały do dziejów piśmiennictwa polsk., W. 1904, II 49; Estreicher; Heck K., Sz. Szymonowicz, »Rozprawy Filolog.« AU., XXXVII 41–2.

Stanisław Łempicki

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.